Ρώσοι καταθέτες όλων των κατηγοριών, από ιδιώτες και μικρές επιχειρήσεις μέχρι ιδρύματα και μεγάλες εταιρείες έχουν χτυπηθεί από την οικονομική κρίση της Κύπρου, το αποτέλεσμα όμως φαίνεται πιο έντονα στους Ρώσους που ζουν στο νησί της Μεσογείου. Κι εδώ δεν πρόκειται για ολιγάρχες αλλά για μεσαίους κυρίως επιχειρηματίες, που έχουν πληγεί σοβαρά από την κρίση, αλλά και το κούρεμα που έχει επιβάλει η Ε.Ε στις καταθέσεις άνω των 100.000
«Η επιχείρησή μου θα έλεγα ότι μοιάζει περισσότερο με νεκρή επιχείρηση παρά με ζωντανή» εξομολογείται ο 32χρονος Αντον, ιδιοκτήτης δικτύου διανομής τροφίμων στη Λεμεσό. «Λειτούργησα πολύ απερίσκεπτα, κρατώντας όλα τα χρήματα της εταιρείας στην Τράπεζα της Κύπρου». Πράγματι, η περίπτωση του Αντόν μοιάζει κοινή για τους 30 με 50 χιλιάδες Ρώσους που ζουν και εργάζονται στην Κύπρο, ως επί το πλείστον επιχειρηματίες, στελέχη, αλλά και ρωσίδες σύζυγοι και συντρόφισσες κυπρίων υπηκόων.
Το πακέτο διάσωσης 10 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκε τον περασμένο μήνα, δόθηκε με αντάλλαγμα τη συμφωνία της Κύπρου να κλείσει τη Λαική Τράπεζα, τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα του νησιού, εισπράττοντας όλες τις ανασφάλιστες καταθέσεις, και, ενδεχομένως, γύρω στο 40% των ανασφάλιστων καταθέσεων των πλουσίων πολιτών από άλλες χώρες συμπεριλαμβανομένων πολλών Ρώσων, στην Τράπεζα της Κύπρου. Οι καταθέσεις των 100.000 και κάτω δεν επηρεάζονται.
Ολιγάρχες: Ασήμαντες απώλειες
Η κατάσχεση των καταθέσεων μετά βίας άγγιξε τους Ρώσους ολιγάρχες, και αυτό χάρη στην περίπλοκη δομή των περιουσιών τους που είναι εγγεγραμμένες σε φορολογικούς παραδείσους του Ειρηνικού και της Καραϊβικής αλλά και τα ιδιοφυή σχέδια διανομής μετοχών. Έτσι, τα χρήματα των ολιγαρχών αντιπροσωπεύουν ασήμαντο μερίδιο των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες. Αντ 'αυτών, οι μικρές και οι μεσαίες επιχειρήσεις ήταν αυτές που βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα.
Ο 52χρονος Γκιόργκι, ιδιοκτήτης εμπορικού καταστήματος στη Λεμεσό, εξηγεί ότι η επιχείρησή του δεν πήγαινε καλά αρχής γενομένης από την τελευταία οικονομική κρίση το 2008. «Σκεφτόμασταν την πώληση της επιχείρησής μας, διότι μόλις που έβγαινε, ενώ τον τελευταίο μήνα σημειώνουμε απώλειες». Όπως και οι άλλοι Ρώσοι που μας έδωσαν συνέντευξη, έτσι και ο Γιόρκι δεν ήθελε να καταγραφεί το επώνυμό του, καθώς ως γνωστόν οι Ρώσοι επιχειρηματίες είναι επιφυλακτικοί όταν μιλούν στα μέσα ενημέρωσης. «Δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα πληρώσω τους προμηθευτές, το ενοίκιο και τους λογαριασμούς ... έχουμε πολύ λιγότερους πελάτες πια και αυτοί αγοράζουν μόνο τα απολύτως απαραίτητα».
Οι Ρώσοι που ζουν στο νησί φαίνεται πως έχουν επηρεαστεί σχεδόν το ίδιο με τους απλούς κύπριους πολίτες, καθώς οι μικρομεσαίοι ρώσοι επιχειρηματίες είναι αυτοί που κυρίως προσφέρουν δουλειά στους Κύπριους. Ο 40χρονος Αλεξάντερ, διευθύνων σύμβουλος ναυτιλιακής εταιρείας, λέει ότι οι περισσότεροι από τους 80 κύπριους εργαζόμενους της επιχείρησής του- διοικητικό προσωπικό, εξειδικευμένο προσωπικό και λογιστές - κατά πάσα πιθανότητα θα απολυθούν, ή θα υποστούν βαθιές περικοπές στις αποδοχές τους .
«Σοκ, φρίκη και κατάθλιψη»
«Η εταιρεία εξακολουθεί να λειτουργεί, τα πλοία μας συνεχίζουν να μεταφέρουν λίπασμα, αλλά δεν έχει απομείνει κεφάλαιο στην εταιρεία» εξομολογείται ο Αλεξάντερ, υπογραμμίζοντας ότι πλέον «κυριαρχούν σοκ, φρίκη και κατάθλιψη»
Το άλλο συναίσθημα, φυσικά, είναι ο θυμός, για το γεγονός ότι Κυπριακές και Ευρωπαϊκές αρχές συνωμότησαν κυριολεκτικά, για να αξιοποιήσουν τα χρήματα των καταθετών με τρόπο που ουδείς ρώσος επιχειρηματίας πιστεύει ότι θα γινόταν ποτέ αυτό από τραπεζίτες στην πατρίδας τους. «Η κατάσχεση των καταθέσεων είναι ουσιαστικά απαλλοτρίωση, για το οποίο σκεφτόμουν πως μόνο οι Μπολσεβίκοι ήταν σε θέση να το κάνουν» υποστηρίζει ο Άντον προσθέτοντας «για να το θέσουμε απλά, αυτή είναι η ληστεία, κύριοι».
Εδώ και δεκαετίες η κυπριακή οικονομία βασίζεται στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τον τουρισμό. Πριν έρθουν οι Ρώσοι στην Κύπρο, τη δεκαετία του ενενήντα, στο νησί βρίσκονταν ευκατάστατοι εκπατρισμένοι από τη Βηρυτό, που βρήκαν εδώ καταφύγιο, εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο. Και όταν οι Λιβανέζοι επέστρεψαν στην πατρίδα τους, τη θέση τους πήραν Ρώσοι επιχειρηματίες που αναζητούσαν ένα ασφαλές καταφύγιο, μακριά από την «Άγρια Δύση» της ρωσικής οικονομίας στη δεκαετία του ενενήντα, καθώς και ένα πιο προβλέψιμο φορολογικό καθεστώς και επιχειρηματικό κλίμα.
Από τότε, η ρωσική επιχειρηματικότητα στήριζε την οικονομία του νησιού, με ρωσικές εταιρείες, με ιδιοκτήτες ακινήτων και τους τουρίστες, επομένως η παρουσία της ήταν απαραίτητη. Αλλά τώρα όλα αυτά απειλούνται, καθώς όπως φαίνεται το νησί έχει μπροστά του ενδεχομένως δεκαετίες λιτότητας και οικονομικής δυσπραγίας.
Καταθέσεις προς Ντουμπάι και Ασία
Οι εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών αποτελούσαν οικονομικό στήριγμα, λόγω του χαμηλού φορολογικού συντελεστή και του βρετανικού νομικού συστήματος. Τώρα βρίσκονται σε δύσκολη θέση, καθώς Ρώσοι και άλλοι επενδυτές αναζητούν άλλα μέρη για να τοποθετήσουν τα χρήματά τους.
Η 35χρονη Μαρίνα, στέλεχος χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, αναφέρει ότι οι πελάτες της περιορίζουν τις δραστηριότητές τους στην Κύπρο και κινούνται προς άλλες κατευθύνσεις όπως «το Ντουμπάι και άλλες υπεράκτιες. Εμείς συμβουλεύουμε τους πελάτες μας να αφήσουν τις επιχειρήσεις τους εδώ, αλλά τους λέμε να τοποθετήσουν τα χρήματά τους σε άλλες χώρες, κατά προτίμηση εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Μιλώντας για το κλίμα που επικρατεί στο γραφείο περιγράφει μια κατάσταση πανικού:«Δουλεύουμε μέχρι αργά, και συχνά χωρίς διαλείμματα ούτε για φαγητό…
Ο δε ιδιοκτήτης της επιχείρησης είναι στο τηλέφωνο μέρα και νύχτα, απαντώντας στου πελάτες που ζητούν να μάθουν πότε μπορούν να αποσύρουν τα χρήματά τους από τις τοπικές τράπεζες. Ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι το πρώτο κύμα του κουρέματος μπορεί να ακολουθήσει και ένα δεύτερο, και ούτω καθεξής».
Ακριβώς, την ίδια εκτίμηση αποτυπώνουν και τα λεγόμενα της Λαρίσα, λογίστριας σε μια εταιρεία επενδύσεων. «Η δυνατότητα των γρήγορων απευθείας συναλλαγών με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ ήταν ζωτικής σημασίας για τους πελάτες. Οι κυπριακές τράπεζες δεν είναι πλέον αξιόπιστες. Οι άνθρωποι θα πάρουν ό, τι έχει απομείνει από τις καταθέσεις τους και θα τις τοποθετήσουν σε άλλες χώρες, πιθανότατα εκτός της ευρωζώνης, στη Μέση Ανατολή και την Ασία».
Καμιά εγγύηση
Ανησυχεί επίσης για το ενδεχόμενο, ότι το κυπριακό «bail in» με την κατάσχεση των αποταμιεύσεων των καταθετών, θα μπορούσε να γίνει ο κανόνας και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Ποιος μπορεί να εγγυηθεί ότι ο επόμενος «ασθενής» ο οποίος πρέπει να ιαθεί εις βάρος των καταθετών δεν θα είναι οι τράπεζες της Μάλτας, του Λουξεμβούργου ή της Ολλανδίας», αναρωτιέται η Λαρίσα.
Ενώ η ρωσική κυβέρνηση έχει εκφράσει την οργή της για την κατάσχεση των χρημάτων των ρώσων καταθετών, εντούτοις αντιμετωπίζει το θέμα προβάλλοντας απλά το σταθερό φορολογικό καθεστώς της Ρωσίας, και ζητώντας από τις ρωσικές τράπεζες στο νησί να μην επηρεαστούν, με αντάλλαγμα την αναδιάρθρωση του δανείου των 2.5 δις ευρώ της Μόσχας προς την Κύπρο.
«Θα αναδιαρθρώσουμε το δάνειο, με γνώμονα τα συμφέροντά μας, που σημαίνει ότι η Ρωσική Εμπορική Τράπεζα, θυγατρική της VTB θα πρέπει να λειτουργήσει υπό κανονικές συνθήκες», δήλωσε ο ρώσος υπουργός Οικονομικών, Αντόν Σιλουάνοφ, στο περιθώριο της συνεδρίασης των οικονομικών στελεχών της G20 στην Ουάσιγκτον. «Δεν απαιτείται καμία διάσωση ή οικονομική υποστήριξη. Τα χρήματα των εταιρειών μας έχει παγώσει στο νησί και θα θέλαμε αυτά τα χρήματα να πάνε στους παραλήπτες τους».
Καταστήματα κλείνουν το ένα μετά το άλλο
Ασφαλώς υπάρχει και μια μικρή μειοψηφία επιχειρηματιών που απλά ζουν στην Κύπρο, αλλά διατηρούν λογαριασμούς σε άλλα μέρη. Για παράδειγμα, ο 47χρονος Βλαντισλάβ ιδιοκτήτης φαρμακευτικής εταιρείας, σημειώνει ότι η επιχείρησή του έχει έδρα τη Ρωσία. «Μετακόμισα με την οικογένειά μου στην Κύπρο, γιατί είναι ένα ασφαλές ζεστό, και χαρούμενο μέρος. Ευτυχώς, έχω τοποθετήσει κάποιες λίγες χιλιάδες ευρώ στην Τράπεζα της Κύπρου».
Βλέπει ωστόσο το «βαρύ πλήγμα» που έχει επιφέρει η κρίση στο νησί, καθώς όπως λέει, «τα καταστήματα και τα καφέ κλείνουν το ένα μετά το άλλο».
Από την άλλη, ορισμένοι έχουν φτάσει στο σημείο να σκέφτονται ότι πρέπει να εγκαταλείψουν την επιχειρηματική δραστηριότητα στο νησί. «Δεν θα ήθελα να φύγω από την Κύπρο, αλλά ίσως να μην έχω άλλη επιλογή» παραδέχεται ο διευθύνων σύμβουλος ναυτιλιακής εταιρείας, Αλεξάντρ.
Πάντως, ο Γκορκγι, ιδιοκτήτης δικτύου διανομής τροφίμων σκέφτεται σοβαρά να κλείσει άμεσα την επιχείρησή του: «Αν η κατάσταση δεν βελτιωθεί στο επόμενο δίμηνο, τότε θα πρέπει να εγκαταλείψω την επιχείρηση» λέει με θλίψη συμπληρώνοντας πως μετά «θα πρέπει να κάνω οποιαδήποτε δουλειά, απλά για να θρέψω την οικογένειά μου».
Russia Today
Greek Finance Forum
