Αναφερθήκαμε στη σημασία του σχιστολιθικού αερίου για την... ελληνική ενεργειακή ασφάλεια και τη σημασία του για το μέλλον της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Παράλληλα, επισημάναμε, ότι η σημασία των σχέσεων ΗΠΑ και Ρωσικής Ομοσπονδίας για την υλοποίηση των ελληνικών σχεδίων που θα οδηγήσουν τη χώρα αποφασιστικά εκτός της σημερινής κρίσης, είναι από τεράστια, έως απολύτως καθοριστική και για τον λόγο αυτό υπογραμμίζουμε την ανάγκη αποφυγής άσκοπων – πρόωρων – πανηγυρισμών, αλλά και συναίσθηση της δυσκολίας του εγχειρήματος σε διπλωματικό επίπεδο, αφού έχουμε ως δεδομένο την απαράδεκτη ολιγωρία δεκαετιών της ελληνικής πλευράς.
Ας πάμε όμως στην ανάπτυξη του κρίσιμου για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα ζητήματος των σχέσεων Ουάσιγκτον και Μόσχας, προτού προχωρήσουμε σε ορισμένα κρίσιμα συμπεράσματα…
Το αδύνατο σημείο της Ρωσίας είναι η μονοσήμαντη σχεδόν εξάρτησή της από τους υδρογονάνθρακες, άρα η διατήρηση υψηλών διεθνών τιμών αποτελεί ζωτικό εθνικό συμφέρον, αφού το περισσότερο ζεστό χρήμα που μπαίνει στα ταμεία της από το εξωτερικό, προέρχεται από την εξαγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, κυρίως στην ΕΕ, καθώς και στην Κίνα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες όμως έχει αποδειχθεί ότι διαθέτουν τεράστιες ποσότητες σχιστολιθικού αερίου, με την τεχνολογία να έχει προχωρήσει πλέον και να μπορεί να αξιοποιήσει τα αποθέματα. Αυτό αποτελεί θανάσιμο κίνδυνο για τη Ρωσία που μπορεί να δει τις διεθνείς τιμές του προϊόντοςνα κατρακυλούν μαζί με τα έσοδά της.
Κατά συνέπεια, καταρχήν, έχει κίνητρο συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, χωρίς όμως να είναι διατεθειμένη να «γονατίσει» μπροστά στην Ουάσιγκτον και για τον λόγο αυτό ενισχύει όσο περισσότερο μπορεί την πολεμική της μηχανή. Οπότε ερχόμαστε στην Τουρκία που βρίσκεται ανάμεσα στις δυο δυνάμεις και σχεδόν συνορεύει με τη Ρωσία που αποτελούσε πάγια και τον στρατηγικό εφιάλτη της.
Στην περίπτωση του «συγκρουσιακού σεναρίου» ΗΠΑ-Ρωσίας που πιθανότατα θα σημάνει αποσταθεροποίηση για την ευρύτερη περιοχή μας, η Τουρκία θα χρειάζεται την υποστήριξη του ΝΑΤΟ (βλ. ΗΠΑ) για την ασφάλειά της, αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα τη γεωστρατηγική της σημασία, κατά κάποιον τρόπο στα πρότυπα του Ψυχρού Πολέμου, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να δυσκολεύεται και τις ΗΠΑ να επανέρχονται στη γνωστή πολιτική εξισορρόπησης, με κάποια όμωςμεροληψία υπέρ του πιο σημαντικού στρατηγικά συμμάχου.
Στην περίπτωση του «συνεργατικού σεναρίου», τα περιθώρια κινήσεων της Τουρκίας δεν είναι πολλά, καθώς θα εξαρτάται από τις ισορροπίες που θα διαμορφωθούν μεταξύ των δύο βασικών «παικτών», ενώ η ίδια πάντα θα έχει ανοικτό σε «εξωτερικές επιρροές» το εσωτερικό μέτωπο…Ρωσία και ΗΠΑ ίσως μεταθέσουν την αξιοποίηση του σχιστολιθικού αερίου για το μέλλον, αφού ακόμα και η Ουάσιγκτον ανησυχεί για τις επιπτώσεις στην ενεργειακή της βιομηχανία από ενδεχόμενη «πλημμύρα» με φθηνό αέριο στις διεθνείς αγορές, που θα οδηγούσε σε μεγάλες ανατροπές (π.χ. ενδεικτικά, οι προμηθευτές από τη Μέση Ανατολή θα χάσουν τη γεωπολιτική τους σημασία αλλά και τα έσοδα).
Κοινό χαρακτηριστικό και των δυο σεναρίων, είναι το ότι και στις δυο περιπτώσεις, η Τουρκία αντιμετωπίζει πρόβλημα ασφαλείας… Θεωρούμε, ότι γίνεται αρκούντως κατανοητό, το γιατί το μέλλον της αξιοποίησης του σχιστολιθικού αερίου δεν είναι μια απλή υπόθεση…
Τούτων λεχθέντων, θα θέλαμε να επισημάνουμε τα κάτωθι:
>Με βάση καθαρά γεωλογικά και τεχνοοικονομικά κριτήρια η εξόρυξη του σχιστολιθικού αερίου κρίνεται ως πολύ μικρότερου κόστους σε σχέση με την εκμετάλλευση πιο παραδοσιακών μορφών υδρογονανθράκων, όπως δηλαδή η εξόρυξη από κοιτάσματα σε μεγάλα θαλάσσια βάθη.
>Οι ΗΠΑ αναμένεται μέσα στα επόμενα πέντε έτη να αποτελέσουν κύριο παραγωγό σχιστολιθικού αερίου το οποίο εάν εξαχθεί – που θα εξαχθεί πιθανότατα, αν και επιλεκτικά – αναμένεται να αλλάξει τις παγκόσμιες τιμές στην αγορά φυσικού αερίου, άρα και τους όρους του ανταγωνισμού.
>Χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Αγγλία, η Πολωνία, για να αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες από αυτές της Δύσης, αναμένεται να καλύψουν μεγάλο μέρος της αγοράς – τουλάχιστον της Ευρώπης – με αποτέλεσμα οι χώρες με ποιο συμβατική παραγωγή να δουν τα έσοδα τους να πέφτουν είτε επειδή θα χάνουν πελάτες είτε επειδή θα αναγκαστούν να ρίξουν τις τιμές για να παραμείνουν ανταγωνιστικές.
>Η Τουρκία αντιλαμβανόμενη την κατεύθυνση που οδηγούνται τα πράγματα, φαίνεται να θέλει να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα του σχιστολιθικού της αερίου τόσο στην Θράκη όσο και στο Κουρδιστάν.
>Είναι προφανές ότι τόσο η Βουλγαρία όσο και η Ελλάδα θα πρέπει να αρχίσουν να «ψάχνονται» αναφορικά με τις δυνατότητες εκμετάλλευσης δικών τους κοιτασμάτων στο χώρο της Θράκηςπου ελέγχουν η κάθε μία, ίσως ακόμα και να συντονίσουν τις ενέργειές τους.
>Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι ειδικοί της συγκεκριμένη αγοράς έχουν σημειώσει ότι και η χώρα μας διαθέτει μεγάλες ποσότητες σχιστολιθικού αερίου, κάποιες από τις οποίες βρίσκονται «στην ευρύτερη περιοχή του συμπλέγματος του Καστελόριζου», δηλαδή στην περιοχή της δυνητικής ελληνικής ΑΟΖ στα ανατολικά της Κρήτης προς την Κύπρο.
>Δεν είναι λοιπόν τυχαίο, ότι τα δύο κύρια σημεία τριβής της χώρας μας με την Τουρκία, πέραν των διαφόρων ζητημάτων που θέτει η Άγκυρα (μειονότητα, ΑΟΖ κ.λπ.) σχετίζονται και με ζητήματα ελέγχου σημαντικότατων ενεργειακών και όχι μόνο, πόρων.
>Εάν δε θελήσουμε να αναφερθούμε στην καθαρά οικονομική παράμετρο της εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων από την χώρα μας θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι εάν καθυστερήσουμε – για οποιοδήποτε «γραφειοκρατικό» λόγο την εξόρυξη των θαλάσσιων κοιτασμάτων μας, πολύ σύντομα – στα επόμενα πέντε έτη – αυτά ίσως χάσουν μέρος της αξίας τους, αφού δεν θα είναι δυνατόν να εξαχθεί από εκεί αέριο σε ανταγωνιστική τιμή.
>Αποτέλεσμα της παραπάνω παρατήρησης είναι, ότι η Ελλάδα θα χάσει τον κυριότερο μοχλό ανάπτυξης όπως τουλάχιστον υπογραμμίζει με κάθε ευκαιρία η παρούσα κυβέρνηση, με τον πρωθυπουργό να έχει μετατρέψει το συγκεκριμένο θέμα σε «σημαία» (και καλώς το κάνει, απλάδεν φτάνουν μόνο τα λόγια, διότι το τρένο αναχωρεί κι εμείς δεν είμαστε ακόμα μέσα).
>Σε ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο, εάν και εφόσον το σχιστολιθικό αέριο επιβεβαιώσει όλους όσοι υποστηρίζουν τη σημασία του, είναι προφανές ότι η σχέση στο τρίγωνο ΕΕ-ΗΠΑ-Ρωσία θα διαταραχτεί σημαντικά, αφού όπως αναφέρθηκε, οι σχέσεις εξάρτησης Βερολίνου-Μόσχας μπορεί να επηρεαστούν καθοριστικά. Φυσικά, στο συγκεκριμένο επίπεδο ανάλυσης τα πράγματα είναι εξαιρετικά πολύπλοκα, απλά για την ώρα επισημαίνουμε το γεγονός, ότι φτηνό σχιστολιθικό αέριο το οποίο θα βρίσκεται σε χώρες της ΕΕ αλλά και στις ΗΠΑ, είναι σίγουρο ότι θα επανακαθορίσει βεβαιότητες και σχέσεις δεκαετιών, φέρνοντας νέα δεδομένα στην γεωπολιτική αντιπαράθεση των μεγάλων δυνάμεων για τον έλεγχο της Παγκόσμιας Νήσου (Ευρασία και Αφρική).
>Η Ελλάδα εκτιμάται ότι θα πρέπει να επιταχύνει τις προσπάθειές της αναφορικά με την εξόρυξη των δικών της αποθεμάτων ώστε να αρχίσει την εκμετάλλευσή τους ΠΡΙΝ το σχιστολιθικό αέριο μπει στη… ζωή μας. Η Αθήνα θα πρέπει ακόμα να προχωρήσει και σε έρευνες για την εύρεση και εκμετάλλευση κοιτασμάτων σχιστολιθικού αερίου, καθώς και στο να προχωρήσει στις απαραίτητες συνεργασίες με εταιρείες των ΗΠΑ και του Καναδά οι οποίες διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία.
>Τέλος η Ελλάδα θα πρέπει να είναι σε θέση να υπερασπιστεί όλα αυτά τα σημεία του Ελληνισμού, τα οποία πέραν όλων των άλλων διαθέτουν και όλα εκείνα τα «δώρα» που θα την βοηθήσουν να επανέλθει σύντομα στον δρόμο της επιτυχίας και της ανάπτυξης.
