Αν και έχουν περάσει εξήντα χρόνια από τότε που ήταν παιδί ο Θανάσης Τρουλλινός (της μεγάλης και ιστορικής οικογένειας) από τις Μέλαμπες, μυρίζει ακόμη τη μυρωδιά του...
ξυλόφουρνου και του σταρένιου ψωμιού που έψηνε η μάνα του Ειρήνη στο φούρνο του πατρικού του σπιτιού. Τότε, δεκαετίες του ’50 και του ’60, στο κεφαλοχώρι των γλεντζέδων, κάθε κατοικία είχε και το φούρνο της και κάθε φαμίλια είχε στην τάβλα τις τριβίδες και στις βούργιες το παξιμάδι της που μοσχοβολούσε!
Τώρα και δέκα χρόνια, λοιπόν, ο Τρουλλινός, μεταπολεμική γενιά, μηνών από τη λήξη του πολέμου, παιδί της εμφύλιας διαμάχης που σημάδεψε τη Σύγχρονη Ιστορία, έφηβος των μεγάλων εθνικών και κοινωνικών δυσκολιών και μετά άντρας των ταραγμένων πολιτικά εποχών, επιστρέφει στους καιρούς που «το λάδι και το ψωμί» με τα ζωογόνα θρεπτικά συστατικά, κυρίως, τους έθρεψε. Και δεν είναι για τον ίδιο τόσο η κρίση με τις βαθιές πληγές που χάραξε στην κοινωνία, όσο η ανάγκη αφύπνισης και συνειδησιακού ξεσηκωμού για την ποιότητα διατροφής των ανθρώπων…
Το ταξίδι επαναπροσδιορισμού άρχισε το 2003 και συνεχίζεται και οι παιδικές μνήμες σε ένα κομμάτι της ζωής του στις Μέλαμπες τον ξεσηκώνουν και τον κρατούν σε εγρήγορση. Τί κι αν ζει στην πόλη του Ρεθύμνου και μέσα στα αστικά πρότυπα μιας μικρής πολιτείας με χαρακτηριστικά μεγαλούπολης!
Τούτο, ωστόσο, δεν τον εμποδίζει και τώρα στα 68 του χρόνια να επιμένει στους παραδοσιακούς τρόπους διατροφής, βγάζοντας από την έκταση των δυο στρεμμάτων γης που καλλιεργεί έξω από το σπίτι του τα περισσότερα αγαθά του καθημερινού τραπεζιού. Γι αυτό και δεν τον… γνωρίζουν μανάβηδες, φουρναραίοι και άλλοι επαγγελματίες!
ΨΩΜΙ ΑΠΟ ΡΟΒΑΚΙ…
Γνωρίζει τις παραδοσιακές ποικιλίες του σταριού από παιδί του δημοτικού σχολείου. Στις μεταπολεμικές δεκαετίες όλοι στο ζωηρό, πληθυσμιακά και πολιτικά, χωριό των Μελάμπων είχαν καθημερινό… πανηγύρι στα χώματα της γης. Όλες οι οικογένειες και οι πεντακόσιες,η πλειοψηφία τους πολυμελείς, τέτοια εποχή, έσπερναν σε τεράστιες εκτάσεις το στάρι για να εξασφαλίσουν το ψωμί και το παξιμάδι του χρόνου για τις φαμίλιες τους. Μα έσπερναν και τα όσπρια στον τόπο τους… Άφηναν στα χωράφια στο «Κουρμπάδο», το «Βρομονερό», το «Ξυλομαχαίρι», το «Μελισουργάκι», στου «Βούλγαρη» το σπόρο και το καλοκαίρι ζητούσαν… ψωμί για να θραφούν!τρουλλινός μέλαμπες διατροφή χωριό λάδι σιτηρά
«Εγώ μαθητής στο δημοτικό σχολειό δεν συμμετείχα στη σπορά», αναπολεί. «Αλλά ούτε και στο θερισμό είχα συμμετοχή γιατί τα σχολειά δεν είχαν κλείσει ακόμη για το καλοκαίρι. Όμως, το αλώνισμα και το λύχνισμα το γνώριζα με τον βολόσυρο και το θρινάκι και έχω και σήμερα τις εικόνες από αυτές τις δουλειές. Νοσταλγώ αυτά τα χρόνια όσο δύσκολα κι αν ήταν με πείνα και ανέχεια…»
Νοσταλγεί και τις δανεικές αγροτικές συνεργασίες στις καλλιέργειες του πατέρα του, του Λευτέρη του ράφτη με τον Μιλτιάδη Σημαντηράκη και τον Μιχάλη τον Χαχαριδάκη που όργωναν με τα ζωα από το φως της μέρας μέχρι το σούρουπο. Έχει ακόμη στο μνημονικό του το «ροβάκι», την ποικιλία του σταριού που έθρεψε γενιές και γενιές και σήμερα χάθηκε. «Έμαθα από παιδί, πως το στάρι είναι μια αγνή τροφή που δίνει ζωή. Θυμάμαι τις ποικιλίες «Ζέα» και «Ροβάκι» και νιώθω ακόμη τη νοστιμιά και τη γλυκύτητα του ψωμιού που μας έδινε το χωράφι εκείνα τα χρόνια», σημειώνει…
ΣΤΗ ΒΡΥΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΑΡΑΤΣΑ…
Και αφού συλλεγόταν ο καρπός, ίσως και πεντακόσια κιλά, μεταφέρονταν με τα υποζύγια στην αποθήκη του σπιτιού και συνέχεια για πλύσιμο στη βρύση του «Πλάτανου», για να απλωθεί για στέγνωμα ύστερα στις ταράτσες και σταδιακά μετά αλέθονταν στον αλευρόμυλο του χωριού. Στη μνήμη του μένουν οι εικόνες με τη μητέρα του να ζυμώνει το αλεύρι και να μεταφέρει τα καρβέλια στον ξυλόφουρνο. «Κρατούσαμε 4-5 από αυτά που τα καταναλώναμε τα τρια παιδιά εγώ και οι αδελφές μου Ευανθία και Ελένη, και οι γονείς μας και τα υπόλοιπα γίνονταν παξιμάδι. Μετά από 25-30 μέρες έπρεπε η μάνα μας να ζυμώσει ξανά…»
Και μπορεί σήμερα ο Θανάσης Τρουλλινός να μην απολαμβάνει το σταρένιο ψωμί της μελαμπιανής γης και του ξυλόφουρνου, αφού δεν καλλιεργεί σιτηρά, όμως φροντίζει να προμηθεύεται ποσότητες αλευριού από στάρι από καλλιεργητή στο οροπέδιο «Γιούς Κάμπος», και ο ίδιος το ζυμώνει και το ψήνει στην ηλεκτρική κουζίνα του σπιτιού του. Άλλωστε, και οι μύλοι εξαφανίστηκαν όταν κάθε γειτονιά έφτασε να έχει και τον φούρνο της!
Έχει καταλήξει στη διαπίστωση ότι το ψωμί και τα κάθε λογής διατροφικά αγαθά που διατίθενται στο εμπόριο, στην πλειονότητά τους υπολείπονται των θρεπτικών ουσιών που πρέπει να λαμβάνει ο άνθρωπος, και με την καθημερινή του πρακτική στέλνει μηνύματα και επιμένει στην ανάγκη επιστροφής στις παραδοσιακές αξίες της ζωής. «Πρέπει να γυρίσουμε στη φύση», καταλήγει. «Οι σημερινές συνθήκες μας υποχρεώνουν να επιστρέψουμε στη γη. Τα οφέλη μας θα είναι πολλαπλά…»
