1. Πολλοί έχουν επισημάνει στη χώρα μας το εύκολο γλίστρημα στον συναισθηματισμό τόσο των... κοινών ανθρώπων όσο και συγγραφέων, πολιτικών, καθηγητών και διανοούμενων κάθε είδους. Λίγοι φαίνονται να γνωρίζουν πως και αυτή η γλυκανάλατη αισθηματική κατάσταση έχει τη ρίζα της στους αρχαίους και ηρωικούς ημών προγόνους.
Έγραψα προ τινός για τους σύγχρονους επώνυμους στους ποικίλους τομείς της ελλαδικής δράσης οι οποίοι συνεχίζουν πιστά την αξιοζήλευτη και μακραίωνη παράδοση της απατεωνίας και πειρατείας, όπου επιδόθηκαν οι θρυλικοί μας αρχαίοι ήρωες, Αγαμέμνων, Αχιλλέας, Μενέλαος, Οδυσσέας κι άλλοι.
Κύριοι δράστες σήμερα είναι οι πολιτικάντηδες και οι προστατευόμενοι τους “ημέτεροι” σε ποικίλες επιχειρήσεις στον ιδιωτικό τομέα και διάφορες θέσεις στην αγκομαχούσα κρατική μηχανή.
Επειδή από το τέλος του πολέμου οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα ήταν κεντροδεξιές, εγέρθηκε ο μύθος πως οι κομμουνιστές είναι έντιμοι. Mετά την πτώση της Χούντας οι κυβερνήσεις ήταν πάλι από την ίδια πλευρά του συνταγματικού τόξου, δηλαδή ΝΔ και ΠΑΣΟΚ (με τη σύντομη συμμετοχή της ΔΗΜΑΡ πρόσφατα και παλαιότερα του ΚΚΕ σε κυβέρνηση συνασπισμού). Επειδή αυτές ήταν υπαίτιες για την καταλήστευση του Δημόσιου Ταμείου, για μίζες και σκάνδαλα και για τη χρεοκοπία μας, ο μύθος των “έντιμων αριστερών” επικυρώθηκε στην καρδιά πάμπολλων. Είναι όμως ένας μύθος μεγαλωμένος από συναισθηματισμό και στρεβλή αντίληψη της πραγματικότητας. Διότι δεν έχουμε παρά να κοιτάξουμε τον βίο και την πολιτεία των ΚΚ εκεί όπου κυριάρχησαν (Ρωσία, Αν. Γερμανία, Ρουμανία κλπ) και κυριαρχούν (Βόρεια Κορέα) για να καταλάβουμε την αισχρότητα των αναρχοαριστερών και κομμουνιστών γενικά.
Παρόμοιος συναισθηματισμός έχει βαφτίσει τη Χρυσή Αυγή πατριωτικό κόμμα αφού προσφέρει γεύματα στους Έλληνες και γροθιές, κλωτσιές και μαχαιριές στους μη-Έλληνες. Κάποιος μάλιστα μου έγραψε πρόσφατα πως οι σιωνιστές εφηύραν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης κι εξόντωσης των Εβραίων, ενώ οι ιστορικοί δεν έχουν βρει κανένα έγγραφο από τον Φύρερ (ή τον Χίμλερ) να διατάζει τέτοια πράγματα! Ας είναι.
2. Το ότι τη χώρα μας την κυβέρνησαν αισχρότατες κυβερνήσεις της Δεξιάς και της σοσιαλιστικής κεντροαριστεράς δεν χωράει αμφισβήτηση. Αλλά το να πηδήξει ο νους στην άλλη όχθη και να πιστεύει πως οι ποικιλόμορφοι κομμουνιστές είναι πιο έντιμοι δείχνει ασφυκτικούς περιορισμούς του νου στηριζόμενους σε ισχυρή συναισθηματική φόρτιση και θλιβερό παραλογισμό. Το ποιόν των κομμουνιστών διαφέρει από δεξιούς, συντηρητικούς, σοσιαλδημοκράτες και παρόμοιους, μόνο στο ότι αυτοί βαφτίστηκαν στη σκουριασμένη κολυμπήθρα του σοβιετικού μαρξισμού – λενινισμού και ρούφηξαν άπληστα την ασύστολη ψευδολογία της.
Μακρόχρονα ίσως θα αποδειχθεί θεόσταλτο καλό να εκλεγεί στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ του κ. Τσίπρα με τη χαώδη αναρχοαριστερή νοοτροπία του.
Τη μυθική “εντιμότητα” τη συνοδεύει και η “λεβεντιά”, ακόμα μια άποψη του αρχαίου ηρωισμού διαποτισμένη από συναίσθημα – όπως διαφαίνεται στην “παλικαρίσια” ρητορεία του κ. Τσίπρα και άλλων αριστερών.
Ακούμε δε συνεχώς από πολλά στόματα για αδικοχαμένους λεβέντες, χαροκαμένες μάνες, δύσμοιρα ορφανά κι άλλα παρόμοια ιδιώματα του πλούσιου συναισθηματισμού στη σύγχρονη γλώσσα μας.
Επιπλέον, ακούμε για τις “ανθρώπινες ψυχές” που χάνονται ή δυστυχούν ή οτιδήποτε άλλο. Ακούμε για δικαστικούς ή αστυνομικούς που ευσυνείδητα εκτελούν τα καθήκοντά τους, ενώ - οι καημένοι - αμείβονται τόσο χαμηλά. Δηλαδή δεν ήξεραν οι αστυνομικοί τις αμοιβές όταν έσπευδαν να διοριστούν; Και οι μισθοί των δικαστικών εξομοιωμένοι με αυτούς των βουλευτών μπορούν να θεωρούνται χαμηλοί;
Κλπ κλπ.
3. Έτσι και σε αυτό το πεδίο έχουμε πλούσια κληρονομιά από τους αρχαίους ήρωες μας.
Στην Ιλιάδα, όταν νωρίς στην πολιορκία της Τροίας οι Αχαιοί δέχονται την πρώτη τους ήττα και οπισθοχωρούν ανίκανοι να βλάψουν τον Έκτορα της Τροίας (ραψ 8), τους καταλαμβάνει φόβος παγερός και θλίψη αβάστακτη. Βλέποντας τη φρικτή φυγή τους, ο μέγας Αγαμέμνων, όρθιος, χωρίς ίχνος ντροπής, “στεκόταν εκεί κι έχυνε μαύρα δάκρυα σαν βρύση από όπου τρέχει σκοτεινό νερό σε βράχια” (9.13-15). Αργότερα, όταν ο ατρόμητος Αχιλλέας βλέπει τον νεκρό Πάτροκλο, αρχίζει γοερό κλάμα και βαριαναστενάζει μουγκρίζοντας "σαν λέαινα μητέρα" που της πήραν τα κουτάβια της (18. 316-19).
Στην Οδύσσεια πάλι όταν η Κίρκη λέει στον Οδυσσέα πως πρέπει να πάει ζωντανός στον Άδη για να πάρει χρησμό από τον πεθαμένο μάντη Τειρεσία, ο ήρωας μας έβαλε τα κλάματα, η καρδιά του παράλυσε και η ψυχή του δεν ήθελε να βλέπει τη ζωή και το φως (10.499-501). Την ίδια συμπεριφορά δείχνουν και οι σύντροφοι του όταν λίγο αργότερα τους λέει πως δεν θα αποπλεύσουν για την πατρίδα μα για τον Άδη: έβαλαν κι αυτοί τα κλάματα, τραβούσαν τα μαλλιά τους και η καρδιά τους παράλυσε (10. 565-71)! Αργότερα, στην Αίγυπτο, ο πολυμήχανος μας ήρωας ρίχνεται στο άρμα του βασιλιά και του φιλά τα πόδια (!) και όταν φθάνουν στο παλάτι κλαίει τόσο πολύ που "τα δάκρυα του βροχή έπεφταν στη γη" (14. 281 5)!
4. Όμως αυτή η απωθητική ευσυγκινησία των ηρώων είχε σύντροφο της μια εξίσου απωθητική αγριότητα, καθόλου ευγενική και εντελώς αχαλίνωτη. Ακόμα και οι πιο μεγάλοι κι ένδοξοι πολεμιστές συχνά επιδεικνύουν μια σκληρότητα αγρίων και βαρβάρων (ή χιτλερικών και σταλινικών βασανιστών).
Στην Ιλιάδα ο Αγαμέμνων, αφού πληγώνει στο στήθος τον ικέτη Πείσανδρο, γιο του Αντίμαχου της Τροίας, σφάζει τον άλλο ικέτη γιο, τον Ιππόλοχο, κόβοντας του τα χέρια πρώτα και μετά το κεφάλι. (11. 143-6). Ο ίδιος νωρίτερα φώναξε στον Μενέλαο, που χάριζε τη ζωή στον επίσης ικέτη Άδραστο να μη τον λυπηθεί και να μη γλυτώσει από όλεθρο κανένας από τους Τρώες "ούτε αγόρι που είναι ακόμα μέσα στης μητέρας του την κοιλιά" (16. 51-60). Μετά, καθώς ο Άδραστος σκοτώνεται, ο γέρο-Νέστωρ φωνάζει να σφάξουν όσους μπορούν και να τους γδύσουν παίρνοντας όσα λάφυρα μπορούν (66-71)!
Η εκδικητική μανία των ηρώων μας φαίνεται σε πολλά άλλα παραδείγματα. Ο Αχιλλέας έσφαξε και κομμάτιασε δώδεκα νεανίσκους Τρώες και τους έριξε στην πυρά μαζί με τέσσερις ίππους και δυο σκυλιά – θυσία στον νεκρό Πάτροκλο (23. 170-7). Ακόμα χειρότερη όμως φαίνεται η σαδιστική αγριότητα με την οποία ο Τηλέμαχος και οι σύντροφοι του, με εντολή του Οδυσσέα, θανατώνουν τον Μελίανθο στην προτελευταία ραψωδία της Οδύσσειας: του έδεσαν πίσω στην πλάτη χέρια και πόδια και τον κρέμασαν ψηλά από τα δοκάρια έτσι που “ώρες να μείνει ζωντανός αργοσβήνοντας μέσα σε πόνους” (22. 176-80). Μετά τον κατέβασαν, τον οδήγησαν στην αυλή, του έκοψαν μύτη και αυτιά και "με άγρια λύσσα του έσπασαν πόδια και χέρια" και τον παράτησαν εκεί. (22. 475-7).
5. Ας σημειώσουμε πως ο ανώνυμος εκδότης (ΟΕΔΒ) της Οδύσσειας (1979), μετάφραση του Σ. Σιδέρη, δίνει εξηγήσεις σε υποσημειώσεις δικαιολογώντας αυτή την εκδικητική λύσσα. Εδώ διαφαίνεται ο πατριωτικός συναισθηματισμός.
Δεν περιορίζεται σε τέτοιες εκδηλώσεις η γλυκανάλατη ρηχότητα που περνά για ευσπλαχνία, στοργή, ακόμα και λογική. Άλλα κοινά παραδείγματα είναι οι ζαχαρένιοι τόνοι με τους οποίους μαμάδες και μπαμπάδες απευθύνονται στον κανακάρη τους, και πονόψυχες κυρίες σε γνωστό τους, ως "καρδούλα" ή "ψυχούλα" ή "ματάκια μου" και παρόμοια.
Αυτός ο συναισθηματισμός, που τόσο μας χαντακώνει, δεν είναι μοντέρνο φαινόμενο. Πάει πίσω τουλάχιστο 3.000 χρόνια, όπως βλέπουμε.
Υπάρχει όμως μια σημαντική διαφορά.
Παρά την ευσυγκινησία τους, τις ασυγκράτητες εκρήξεις τους της θλίψης ή της χαράς και τη σαδιστική εκδικητικότητα τους, οι πολεμιστές εκείνοι δεν φοβόντουσαν να πολεμήσουν και να πεθάνουν. Παρότι, όπως πίστευαν, ο Άδης ήταν ένα φοβερό, κρύο, σκοτεινό τοπίο και οι νεκροί έμεναν σκιές – φαντάσματα δίχως αισθαντικότητα ή άλλη εμπειρία, εντούτοις ο θάνατος δεν τους τρόμαζε. Πρόθυμα πολεμούσαν και πέθαιναν εγκαταλείποντας τις χειροπιαστές χαρές της ζωής.
Αναρωτιέμαι αν έχουν απομείνει σήμερα Έλληνες έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τα δεινά του πολέμου με ίδια προθυμία και καρτερία. Στον πόλεμο τους 1940, ναι, πολλοί πολέμησαν με θάρρος, καρτερία και σύνεση. Αλλά τώρα, κρίνοντας από την ασπόνδυλη συνθηματολογία περί ειρήνης και από την ανησυχία, το άγχος και τον πανικό που εκδηλώνουν οι άνθρωποι όταν νομίζουν πως σιμώνει ο μέγας δρεπανοφόρος ρυθμιστής, δεν φαίνεται να έχουν μείνει πολλοί. Τους έχουν εκμαυλίσει και αφανίσει λαμπρές μορφές όπως οι Τσοχατζόπουλοι και Λιάπηδες.
Ούτε η παιδεία με τις απεργίες και καταλήψεις, ούτε ο τρόπος ζωής μας με την εμμονή στην εύκολη απόλαυση, βοηθάνε τον κόσμο να πλησιάσει τον θάνατο με αφοβία – παρά την υπόσχεση ευτυχίας στον μεταθανάτιο παράδεισο του Χριστιανισμού!
