Σύμφωνα με άρθρο της Deutsche Welle, η Postova Bank αγόρασε ελληνικά κρατικά ομόλογα το 2010 και εν μέσω κρίσης μολονότι οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης είχαν κατατάξει τα εν λόγω ομόλογα στην κατηγορία των «σκουπιδιών». Το 2012 ήλθε το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, με αποτέλεσμα να μειωθεί κατά περίπου 50% η αξία των ελληνικών ομολόγων. Το κούρεμα ήταν όρος της Τρόικας προκειμένου να εγκρίνει ένα δεύτερο πακέτο στήριξης της Ελλάδας. Παρόλα αυτά η Postova Bank κατέθεσε αγωγή σε βάρος του ελληνικού δημοσίου επί τη βάσει της σύμβασης αμοιβαίας προστασίας επενδυτών.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι «συμβάσεις αμοιβαίας προστασίας επενδυτών» είναι διακρατικές συμφωνίες που αποσκοπούν στην προστασία των επενδυτών από αυθαίρετες παρεμβάσεις των κρατών, στα οποία σημειώνεται η επενδυτική δραστηριοποίηση. Παγκοσμίως έχουν υπογραφεί περισσότερες από 3 χιλιάδες τέτοιες συμβάσεις. Γιατί τόσες χώρες εμφανίζονται διατεθειμένες να υπογράψουν τέτοιου είδους συμφωνίες είναι εύκολα κατανοητό: Προσβλέπουν σε επενδύσεις από το εξωτερικό. Και αυτό ακριβώς είναι το αντικείμενο της μελέτης του αυστριακού καθηγητή Κρίστιαν Μπέλακ, ο οποίος έβαλε στο μικροσκόπιο 1.200 συμβάσεις αμοιβαίας προστασίας επενδυτών. Το πόρισμά του είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον: «Οι συμβάσεις προστασίας έχουν πολύ μικρή επίδραση στη επενδυτική διάθεση των επιχειρήσεων».
Στο σημείο αυτό θα μπορούσε κανείς να διατείνει ότι η «μικρή επίδραση» είναι καλύτερη από την μηδενική επίδραση. Ωστόσο, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. «Η σημερινή μορφή των συμβάσεων αμοιβαίας προστασίας επενδυτών δεν είναι κατάλληλη να προσελκύσει επενδύσεις, ενώ προκαλεί απρόβλεπτες συνέπειες για πολλά κράτη», τονίζει ο Κρίστιαν Μπέλακ.
Τόσο η αγωγή της Postova Bank κατά της Ελλάδας όσο και εκείνη του επενδυτή κατά της Κύπρου έχουν κατατεθεί στο Διεθνές Διαιτητικό Κέντρο Επίλυσης Επενδυτικών Διαφορών, ICSID, που εδρεύει στην Ουάσιγκτον. Ωστόσο, οι έλληνες και οι κύπριοι επενδυτές, οι οποίοι επίσης έχασαν πολλά χρήματα από την κρίση στις δύο χώρες, δεν έχουν δικαίωμα προσφυγής στο ICSID. Μόνο οι ξένοι επενδυτές έχουν πρόσβαση στο εν λόγω διαιτητικό δικαστήριο.
Υπενθυμίζεται ότι για πολλά χρόνια, ακόμη και στη δεκαετία του 80 οι προσφυγές στο ICSIDήταν ελάχιστες. Υπήρχαν χρονιές που δεν κατατέθηκε ούτε μία αγωγή σε βάρος κάποιας χώρας. Σήμερα το ICSID επεξεργάζεται 190 υποθέσεις, ενώ άλλες 280 έχουν διευθετηθεί. Μεταξύ αυτών είναι και αγωγές κατά της Ισπανίας, η οποία το 2008, εν μέσω χρηματοπιστωτικής κρίσης, μείωσε δραστικά τις επιδοτήσεις σε εταιρείες παραγωγής ηλιακής ενέργειας. Εάν η Ισπανία καταδικαστεί από το ICSID, θα κληθούν οι πολίτες της να πληρώσουν. Πρόκειται για 700 εκατ. δολάρια.
Η εξέλιξη δικαιώνει τον αυστριακό καθηγητή Μπέλακ. Σε τελική ανάλυση οι συμβάσεις αμοιβαίας προστασίας επενδυτών συμβάλλουν λίγο στην προσέλκυση σοβαρών επενδύσεων και πολύ στην δραστηριοποίηση κερδοσκόπων.
