«Αν δούμε τους πρόσφατους δείκτες επιχειρηματικής εμπιστοσύνης, η ευρωζώνη έχει ξεφύγει από την βαθιά ύφεση και τώρα μπει σε στάδιο ευφορίας», αναφέρει ο οικονομολόγος παραθέτοντας στοιχεία από επιχειρηματικούς δείκτες που επιβεβαιώνουν την «υπερθέρμανση» της οικονομίας της ευρωζώνης. «Αν πιστεύετε ότι αυτοί οι δείκτες, σηματοδοτούν μια δυναμική και ευρεία ανάκαμψη της οικονομίας, κάνετε τεράστιο λάθος», προειδοποιεί, ωστόσο, εξηγώντας.
«Αν παρακολουθήσουμε όσα έχουν δείξει αυτοί οι δείκτες στο παρελθόν, παρατηρούμε ότι υπάρχει ένα μοτίβο. Μοιάζουν με ωοειδείς καμπύλες, με λίγες αιχμηρές γωνίες. Ότι ανεβαίνει, κατεβαίνει και τώρα ανεβαίνει πάλι. Δεν υπάρχει καμία μόνιμη μεταβολή. Η κρίση της ευρωζώνης ήταν απλώς μια πτωτική βουτιά, έστω και ελαφρώς μεγαλύτερη από τις συνήθεις. Τώρα η βελόνα δείχνει προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Τι μας δείχνουν, οπότε, αυτά τα δεδομένα; Μας λένε ότι η ευρωζώνη –ή στην περίπτωση της Γερμανίας ο δείκτης Ifo – βρίσκεται σε ένα ελαφρώς προχωρημένο στάδιο της κυκλικής ανάκαμψης. Αυτό όμως το γνωρίζαμε.
Οι δείκτες που βλέπουμε, μας δίνουν μια ένδειξη για το τι συμβαίνει τώρα, δεν επηρεάζονται από το τι συνέβαινε πριν. Σου λένε το πόσο γρήγορα βελτιώνονται τα πράγματα. Σε αντίθεση με τα «στατικά» βαρόμετρα, δεν συνυπολογίζουν το πόσο άσχημη είναι η κατάσταση. Τα βαρόμετρα «τάσης» καθορίζουν το πώς νοιώθουν οι επενδυτές. Τα στατικά μέτρα καθορίζουν το πώς νοιώθει ο κόσμος.
Τα στατικά βαρόμετρα δεν ανταποκρίνονται όμως πάντα στο πώς νοιώθει ο κόσμος οποιαδήποτε στιγμή. Και αυτά τα βαρόμετρα δείχνουν μια πολύ διαφορετική κατάσταση: Η ανεργία στην ευρωζώνη είναι 11,9% σε σύγκριση με 6,7% στις ΗΠΑ. Το ΑΕΠ βρίσκεται σχεδόν 9% χαμηλότερα κάτω από εκεί που θα βρισκόταν, αν συνεχιζόταν αδιάσπαστη η τάση του 1999-2007. Ο καθαρός σχηματισμός σταθερού κεφαλαίου κινείται 25% χαμηλότερα από όσο αναμενόταν και η βιομηχανική παραγωγή κινείται 16% χαμηλότερα από την μακροχρόνια τάση, με βάση τους υπολογισμούς μου πάνω στα στοιχεία της Eurostat. Ακόμη κι αν η ψυχολογία είχε ομαλοποιηθεί, η οικονομία σίγουρα δεν έχει ομαλοποιηθεί.
Αν αγνοήσετε την στατιστική κατάσταση και επικεντρωθείτε στην «τάση», στο τέλος θα καταλήξετε να κοροϊδεύετε τον εαυτό σας και τους άλλους».
«Αυτό που βιώνουμε στην ευρωζώνη, δεν είναι μια τυπική ύφεση. Πολλές χώρες υποφέρουν από κρίσεις αξιόχρεου, ορισμένες στον ιδιωτικό τομέα, ορισμένες στον δημόσιο, ορισμένες και στα δύο. Το τραπεζικό σύστημα παραμένει «βυθισμένο» σε πολλά τμήματά του. Οι αγορές εργασίας είναι διαλυμένες στις περιφερειακές οικονομίες. Αν αγνοήσετε την στατική μέτρηση και επικεντρωθείτε μόνο στην «τάση», καταλήγετε να κοροϊδεύετε τους εαυτούς σας και τους άλλους» επισημαίνει ο οικονομολόγος.
«Οπότε, πώς μπορούμε να καθορίσουμε αν μια οικονομία ανακάμπτει; Το καλύτερο κατ' εμέ βαρόμετρο για την ευρωζώνη θα ήταν η απασχόληση ως ποσοστό του ενεργού πληθυσμού. Οι βαθιές υφέσεις τείνουν να εξοστρακίζουν για πάντα τους αποθαρρυμένους εργαζόμενους από την αγορά εργασίας. Αυτό το βαρόμετρο, θα συνυπολόγιζε αυτή την επίδραση. Σύμφωνα με τα δεδομένα του 2013 από τον ΟΟΣΑ, ο συντελεστής αυτός ήταν 61,4% στην Ελλάδα το 2007 και 51,3% στα τέλη του 2012 -και πιθανόν χαμηλότερα σήμερα. Για την Ισπανία τα μεγέθη είναι 66,6% και 56,2%».
«Πόσο καιρό θα κάνουν η Ελλάδα ή η Ισπανία να φτάσουν στα προ κρίσης επίπεδα απασχόλησης; Τα 10 χρόνια είναι αισιόδοξη πρόβλεψη. Ίσως περάσει μια ολόκληρη γενιά. Μόνο τότε θα μπορούμε αξιόπιστα να μιλήσουμε για οικονομική ανάκαμψη. Αλλά μέχρι τότε, οι διάφοροι δείκτες ΡΜΙ θα έχουν ανέβει και κατέβει πολλές φορές» καταλήγει το δημοσίευμα.
«Πόσο καιρό θα κάνουν η Ελλάδα ή η Ισπανία να φτάσουν στα προ κρίσης επίπεδα απασχόλησης; Τα 10 χρόνια είναι αισιόδοξη πρόβλεψη. Ίσως περάσει μια ολόκληρη γενιά. Μόνο τότε θα μπορούμε αξιόπιστα να μιλήσουμε για οικονομική ανάκαμψη. Αλλά μέχρι τότε, οι διάφοροι δείκτες ΡΜΙ θα έχουν ανέβει και κατέβει πολλές φορές» καταλήγει το δημοσίευμα.
