(Διευθυντής Μελετών, Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας, ΙΑΑΑ-ISDA)
Ενθαρρυντικά είναι τα αποτελέσματα της... τετραμερούς συνάντησης που πραγματοποιήθηκε χθες το μεσημέρι στη Γενεύη της Ελβετίας, με τη συμμετοχή της Ρωσίας, των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ουκρανίας. Η διπλωματία φαίνεται πως έκανε το θαύμα της, αφού η «μαγική λέξη» που φέρνει τις αντιμαχόμενες πλευρές πιο κοντά, είναι η «αποκέντρωση», με την οποία ξεπεράστηκε ο σκόπελος της «ομποσπονδιοποίησης» της Ουκρανίας, την οποία ζητούσε η Μόσχα.
Παρότι το αποτέλεσμα της συνάντησης μοιάζει με έναν λογικό και έντιμο συμβιβασμό, με στόχο να αποκλιμακωθεί η κατάσταση και να επανέλθει σταδιακά η ηρεμία, δεν μπορεί κανείς να μην παρατηρήσει, ότι πίσω από αυτή την εξέλιξη βρίσκεται η πολιτική βούληση των εμπλεκομένων μερών να καταλήξουν σε συμφωνία, αφού ήταν φανερό πως η ένταση στην περιοχή δεν μπορεί να βγάλει κάποια πλευρά απολύτως κερδισμένη.
«Στα σημεία», κερδισμένη φαίνεται να είναι η Ρωσία, παρότι εκ πρώτης όψεως δεν πέτυχε τον διακηρυγμένο ως τελικό στόχο, αυτόν της μετατροπής της Ουκρανίας σε ομοσπονδία.
Ενθαρρυντικά είναι τα αποτελέσματα της τετραμερούς συνάντησης που πραγματοποιήθηκε χθες το μεσημέρι στη Γενεύη της Ελβετίας, με τη συμμετοχή της Ρωσίας, των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ουκρανίας. Η διπλωματία φαίνεται πως έκανε το θαύμα της, αφού η «μαγική λέξη» που φέρνει τις αντιμαχόμενες πλευρές πιο κοντά, είναι η «αποκέντρωση», με την οποία ξεπεράστηκε ο σκόπελος της «ομποσπονδιοποίησης» της Ουκρανίας, την οποία ζητούσε η Μόσχα.
Του Ζαχαρία Μίχα
(Διευθυντής Μελετών, Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας, ΙΑΑΑ-ISDA)
Παρότι το αποτέλεσμα της συνάντησης μοιάζει με έναν λογικό και έντιμο συμβιβασμό, με στόχο να αποκλιμακωθεί η κατάσταση και να επανέλθει σταδιακά η ηρεμία, δεν μπορεί κανείς να μην παρατηρήσει, ότι πίσω από αυτή την εξέλιξη βρίσκεται η πολιτική βούληση των εμπλεκομένων μερών να καταλήξουν σε συμφωνία, αφού ήταν φανερό πως η ένταση στην περιοχή δεν μπορεί να βγάλει κάποια πλευρά απολύτως κερδισμένη.
«Στα σημεία», κερδισμένη φαίνεται να είναι η Ρωσία, παρότι εκ πρώτης όψεως δεν πέτυχε τον διακηρυγμένο ως τελικό στόχο, αυτόν της μετατροπής της Ουκρανίας σε ομοσπονδία.
Φυσικά, ενδιαφέρον θα είχε το ερώτημα τι θα συνέβαινε, εάν στο «τιμόνι» των ΗΠΑ βρισκόταν ένας πρόεδρος με τα χαρακτηριστικά του Βλαντιμίρ Πούτιν. Η μία δυνητική ερμηνεία είναι, ότι οι Ρώσοι θα είχαν ακολουθήσει άλλη στρατηγική. Η άλλη είναι, ότι η κλιμάκωση πιθανότατα θα οδηγούσε σεπολεμική σύρραξη.
Εν κατακλείδι, το επιχείρημα ότι η Ουκρανία είναι σημαντικότερη για τη Ρωσία απ’ ότι είναι για τη Δύση, μας βρίσκει σύμφωνους. Και μόνο όμως με αυτή την παραδοχή, προκύπτει το ποια πλευρά ήταν έτοιμη να θυσιάσει περισσότερα, άρα εξ ορισμού είχε περισσότερες πιθανότητες εκ προοιμίου να επικρατήσει.
Η μεγαλύτερη όμως επιτυχία της Ρωσίας δεν περιορίζεται στο ζήτημα της Ουκρανίας. Έστειλε διπλό μήνυμα, προς το ΝΑΤΟ και προς του γείτονές της:
Το μήνυμα προς το ΝΑΤΟ μήνυμα είναι, ότι στη «γειτονιά» της είναι αρκετά ισχυρή ώστε να έχει πάντα το στρατιωτικό πλεονέκτημα, ότι είναι αποφασισμένη να θυσιάσει πολλά για να επιβάλλει τον σεβασμό των ζωτικών της συμφερόντων στο «εγγύς εξωτερικό» (near abroad), αφού τα αχανή της σύνορα και τα γεωγραφικά δεδομένα δεν επιτρέπουν ολιγωρίες.
Το μήνυμα στους «γείτονες» είναι, ότι επιλογή ένταξης στο ΝΑΤΟ απλά δεν υπάρχει, αφού το κόστος που θα κληθούν να καταβάλλουν θα είναι εξαιρετικά υψηλό, με τις ρωσικές μειονότητες να αποτελούν «εργαλείο» για τη ρωσική διπλωματία και – ακόμη χειρότερα – τις μυστικές υπηρεσίες. Αντιθέτως, εάν τα ρωσικά συμφέροντα γίνονται σεβαστά, η Μόσχα θα είναι πάντα έτοιμη να βοηθήσει στην επίλυση προβλημάτων. Κλασική πολιτική «καρότου και μαστιγίου» (carrot and stick policy)…
Όποια όμως και αν είναι η τελική λύση, το βασικότερο «ηθικό δίδαγμα», τουλάχιστον όσον αφορά τη περίπτωση της Ουκρανίας, είναι ότι η Μόσχα δεν θα δεχθεί ποτέ τον δυτικό προσανατολισμό της και οι ρωσόφωνοι πληθυσμοί στα ανατολικά της χώρας θα χρησιμοποιούνται πάντα για να διασφαλίζεται η ουδετερότητα, τουλάχιστον, του Κιέβου.
