Μετά το άρθρο 94 παρ.6 του ν.3852/2010...
Πρόγραμμα Καλλικράτης») τροποποιείται ο Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων και αποδίδονται πρόσθετες αρμοδιότητες στους Δήμους. Το τροποποιημένο άρθρο 75 ΙΙ παρ.26 του ν.3463/2006, όπως ισχύει σήμερα, ορίζει ότι η αρμοδιότητα για «πρόσληψη, αλλαγή επωνύμου, καθώς και η πρόσληψη πατρώνυμου και μητρωνύμου» ανήκει πλέον (από 01-01-2011) στους Δήμους.
Η αλλαγή του επωνύμου γίνεται με διοικητική πράξη (απόφαση του Δημάρχου του Δήμου στον οποίο είναι εγγεγραμμένος ή υπάγεται ο αιτούμενος). Αρμόδια Υπηρεσία είναι το Τμήμα Δημοτικής και Αστικής Κατάστασης. Η αποδοχή της αίτησης αλλαγής επωνύμου είναι στη διακριτική ευχέρεια της παραπάνω αρχής.
ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ:
1. Αίτηση του ενδιαφερόμενου ή των γονέων του (ή του γονέα) που ασκούν τη γονική μέριμνα ή του επιτρόπου, επαρκώς αιτιολογημένη, στην οποία να αναγράφεται το ονοματεπώνυμο, ονοματεπώνυμο γονέων, διεύθυνση κατοικίας (πόλη, οδός, αριθμός, ταχ. κώδικας), έτος και τόπος γέννησης, επάγγελμα, αριθμός αστυνομικής ταυτότητας και τόπος έκδοσής της. Στην αίτηση να ορίζεται λεπτομερώς ο σκοπός και οι λόγοι της επιδιωκόμενης μεταβολής, καθώς και το επώνυμο που επιθυμεί να λάβει ο ενδιαφερόμενος. Η αίτηση απευθύνεται στο Δήμαρχο του Δήμου στον οποίο είναι εγγεγραμμένος ή υπάγεται ο αιτούμενος.
2. Πιστοποιητικό εγγραφής του ενδιαφερόμενου στο μητρώο αρρένων ή το δημοτολόγιο (από το οποίο να προκύπτει ο τόπος, το έτος γέννησης και η οικογενειακή του κατάσταση).
3. Βεβαίωση του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών από την οποία να φαίνεται ότι ο ενδιαφερόμενος δεν διώκεται για αξιόποινη πράξη. Εκδίδεται από το Πρωτοδικείο της περιφέρειας της μόνιμης εγκατάστασής του.
4. Αντίγραφο ποινικού μητρώου (εκδίδεται από την Εισαγγελία Πρωτοδικών, στην περιφέρεια της οποίας γεννήθηκε ο αιτών, και αν ο αιτών γεννήθηκε στο εξωτερικό, από το Υπουργείο Δικαιοσύνης).
5. Προκειμένου για άνδρες, πιστοποιητικό στρατολογικής κατάστασης Τύπου Β΄(από το κατά τόπον στρατολογικό γραφείο).
6. Γραμμάτιο κατάθεσης από οποιαδήποτε Δ.Ο.Υ. του τέλους αλλαγής επωνύμου (ύψους 15 €).
7. Επικυρωμένο αντίγραφο αστυνομικής ταυτότητας.
Μετά την κατάθεση των δικαιολογητικών: Ο Δήμαρχος παραγγέλλει τη δημοσίευση περίληψης της αίτησης αλλαγής επωνύμου σε μία εφημερίδα από αυτές που εκδίδονται στην Περιφέρεια που ανήκει ο ενδιαφερόμενος. Η δημοσίευση γίνεται μία φορά και τα έξοδα καλύπτει ο ενδιαφερόμενος. - Για την δημοσίευση υπάρχει ειδικό έντυπο που χορηγεί η Υπηρεσία.
Η περίληψη εκτός από το όνομα, επάγγελμα, τόπο και έτος γέννησης και κατοικία του ενδιαφερομένου, πρέπει να περιέχει και πρόσκληση σε κάθε αντιτιθέμενο στη ζητούμενη αλλαγή, να προβάλλει τις αντιρρήσεις του ενώπιον του Δήμου μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την ημέρα της δημοσίευσης.
Μετά την πάροδο της προθεσμίας των 15 ημερών, ο Δήμαρχος, αφού εξετάσει την πληρότητα των δικαιολογητικών και την ορθότητα των λόγων που επικαλείται ο αιτών για την αλλαγή επωνύμου, εκδίδει απόφαση με την οποία απορρίπτει ή δέχεται την αίτηση. Με την ίδια απόφαση αποφαίνεται και επί των τυχόν αντιρρήσεων που έχουν υποβληθεί κατά της ζητούμενης αλλαγής.
Η απόφαση του Δημάρχου με την οποία αποδέχεται την αλλαγή επωνύμου κοινοποιείται σε όλες τις αρχές που τηρούν δημοτολόγιο και μητρώο αρρένων, στο γραφείο ποινικού μητρώου του οικείου Πρωτοδικείου, στην Εισαγγελία, τις Αστυνομικές Αρχές καθώς και στον ενδιαφερόμενο, ο οποίος πρέπει να απευθυνθεί στο αρμόδιο αστυνομικό τμήμα για αλλαγή της ταυτότητάς του.
Οι συνήθεις λόγοι αλλαγής επιθέτου, όπως προκύπτουν από τη νομολογία και τις σχετικές διοικητικές πράξεις είναι οι παρακάτω:
- Το επώνυμο προκαλεί ψυχολογικά προβλήματα επειδή είναι κακόηχο ή δυσχερές στην προφορά, ή προκαλεί τη θυμηδία κ.λπ.
- Το επώνυμο συνδέεται με κακή φήμη από πράξεις άλλου προσώπου που το φέρει, (πχ ενήλικας ζητά την αλλαγή του επωνύμου του, καθώς ο γονιός του παρανομούσε, όπως προκύπτει από δικαστικές αποφάσεις, με αποτέλεσμα να αμαυρώνεται ο ενδιαφερόμενος).
- Ενήλικας που δεν έχει καμία επαφή με τον πατέρα του και ζητά να πάρει το επίθετο της μητέρας του.
Σχετικά όμως με την τελευταία περίπτωση αλλά και άλλες, σύμφωνα με έγγραφο της Διεύθυνσης Αστικής και Δημοτικής Κατάστασης της Γενικής Διεύθυνσης Διοικητικής Υποστήριξης του Υπουργείου Εσωτερικών «ως σοβαροί λόγοι νοούνται, για όλους τους αιτούντες, μόνο τα ψυχικά προβλήματα τα οποία δημιουργούνται από επώνυμα α) κακόηχα, β) προκαλούν τη θυμηδία ή την περιφρόνηση, γ) δυσχερή στην προφορά ή ξενικά, δ) κακής φήμης συνεπεία πράξεων άλλου προσώπου, ε) αντίθετα προς τις αντιλήψεις της κοινωνίας περί ηθικής. Αντίθετα, η επίκληση και απόδειξη κοινωνικών λόγων (επαγγελματικών, πολύ διαδεδομένου επωνύμου ώστε να προκαλείται κίνδυνος σύγχυσης, επώνυμο που προκαλεί την απαρέσκεια αυτού που το έχει, κακές σχέσεις με το φυσικό πατέρα κτλ) που προβάλλονται για αλλαγή επωνύμου δεν βρίσκουν έρεισμα στο Νομοθετικό Διάταγμα και στην, κατ’ εξουσιοδότηση αυτού, εκτελεστική του απόφαση».
Η παραπάνω ερμηνεία δεν είναι νομικά δεσμευτική, επειδή δεν αποτελεί περιεχόμενο κανονιστικής πράξης ή πράξης άλλου τύπου που θεσπίζει κανόνα δικαίου. Επίσης περιορίζει υπέρμετρα την έννοια του «σοβαρού λόγου» που, κατά τη νομολογία, επιτρέπει την αλλαγή επωνύμου. Φαίνεται να ακολουθείται ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις από τη διοίκηση.
ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ:1. ΕΝΔΙΚΟΦΑΝΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΗ
Την προσφυγή υποβάλλει ο αιτών σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης, ή και τρίτος ενδιαφερόμενος ο οποίος έχει έννομο συμφέρον. Η προσφυγή υποβάλλεται ενώπιον του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την ημέρα επίδοσης της απόφασης.
2. ΑΙΤΗΣΗ ΑΚΥΡΩΣΗΣ
Αίτηση ακύρωσης κατά της απορριπτικής απόφασης του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης επί της παραπάνω προσφυγής μπορεί να υποβληθεί ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας εντός αποκλειστικής προθεσμίας εξήντα ημερών (60) από την κοινοποίηση της προσβαλλόμενης πράξης ή τη δημοσίευσή της, ή από την ημέρα που ο ενδιαφερόμενος έλαβε πλήρη γνώση της πράξης.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.Δ. 2573/1953, ο εξελληνισμός κυρίου ονόματος και επωνύμου αφορά μόνο στους πολιτογραφημένους ομογενείς, στους Έλληνες του εξωτερικού και στους παλιννοστούντες ομογενείς, ενώ η αλλαγή επωνύμου αφορά σε όλους τους Έλληνες πολίτες, ανεξαρτήτως του τρόπου κτήσεως της ιθαγένειάς τους.
Εάν για οποιονδήποτε λόγο τα παιδιά προσλάβουν επώνυμο, το οποίο οι γονείς δεν επιθυμούσαν ή κάποιος θελήσει να αλλάξει το επώνυμό του ή των ανηλίκων παιδιών του, παρέχεται εκ του νόμου το δικαίωμα αλλαγής επωνύμου, αρκεί να αποδειχθεί η ύπαρξη σοβαρού λόγου.Σύμφωνα με τον νόμο, η αλλαγή είναι δυνατή με την προϋπόθεση υπάρξεως σοβαρού λόγου και ως τέτοιος λόγος δύναται να θεωρηθεί λ.χ. η εσφαλμένη ορθογραφικώς αναγραφή (π.χ. Eληνιάδης αντί του ορθού Eλληνιάδης), ή η εσφαλμένη ληξιαρχικώς αναγραφή (π.χ. ενώ το πατρικό επώνυμο είναι Aριστοτέλους, το τέκνο καταχωρείται ως Aριστοτέλη) .
- Δημότισσα , η οποία παντρεύτηκε το 2010 στη Στοκχόλμη, θέλει να προσλάβει το επώνυμο του συζύγου της. Απαιτείται δικαστική απόφαση ή μπορεί να γίνει με απόφαση Δημάρχου;
Ο Δήμαρχος δεν έχει αρμοδιότητα στην προκειμένη περίπτωση, επειδή το επώνυμο των συζύγων ρυθμίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 14 του Αστικού Κώδικα.
Έτσι, αν έχει κοινή ιθαγένεια με το σύζυγό της, τότε ισχύει το ελληνικό δίκαιο, σύμφωνα με το οποίο δεν επέρχεται μεταβολή επωνύμου μετά το γάμο.
Εάν δεν έχει κοινή ιθαγένεια με το σύζυγό της, τότε ισχύει το δίκαιο του τόπου κοινής συνήθους διαμονής. Συνεπώς, εάν κατοικεί στη Σουηδία, το επώνυμό της θα ρυθμιστεί από το σουηδικό δίκαιο, εάν κατοικεί στην Ελλάδα από το ελληνικό.
-Ινδοί υπήκοοι αποκτούν τέκνα διαφορετικού φύλου, στα οποία θέλουν να δώσουν - κατά τη σύνταξη των ληξιαρχικών πράξεων γέννησης - διαφορετικό επώνυμο - στο άρρεν το επώνυμο του πατέρα και στο θήλυ το επώνυμο της μητέρας. Μπορούν οι γονείς να προσδιορίσουν διαφορετικό επώνυμο στα τέκνα τους, ακολουθώντας τη δική τους παράδοση;
Εν προκειμένω, ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 18 του Αστικού Κώδικα. Δεδομένου ότι γονείς και τέκνα έχουν κοινή ιθαγένεια, ισχύει το δίκαιο της κοινής τους ιθαγένειας, άρα το ινδικό δίκαιο.
Συνεπώς, αν το ινδικό δίκαιο το επιτρέπει, τότε καταχωρείται.
-Γάμος τελεσθείς το έτος 2013, κατά τον οποίο η σύζυγος (ελληνίδα υπήκοος) επιθυμεί να αλλάξει ή και να προσθέσει το επώνυμο του συζύγου της στο δικό της.
Υπό την προϋπόθεση ότι το επώνυμο των συζύγων ρυθμίζεται από το ελληνικό δίκαιο, αυτό δεν μεταβάλλεται εξ αιτίας του γάμου (άρθρο 1388 Αστικού Κώδικα). Ωστόσο, πάντα σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, μπορεί ο κάθε σύζυγος να προσθέσει στο επώνυμό του, το επώνυμο του άλλου συζύγου, με κοινή δήλωσή τους ενώπιον του ληξιάρχου (άρθρο 28 του ν. 3719/2008).
-
-Γάμος τελεσθείς το έτος 2013, κατά τον οποίο η σύζυγος (υπήκοος τρίτης χώρας) επιθυμεί να αλλάξει ή και να προσθέσει το επώνυμο του συζύγου της στο δικό της.
Θα πρέπει να εξεταστεί ποιο δίκαιο ισχύει κατά το χρόνο τέλεσης του γάμου (άρθρο 14 Αστικού Κώδικα). Εάν είναι εφαρμοστέο τοελληνικό δίκαιο ισχύουν τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 1388 του Αστικού Κώδικα.
- Διαζευγμένη δημότισσα με ανήλικο τέκνο, του οποίου έχει την επιμέλεια και τη γονική μέριμνα, ζητά την αλλαγή του επωνύμου του χωρίς να υπάρχει και η σύμφωνη γνώμη του εν διαστάσει συζύγου της. Επιτρέπεται;
Ισχύουν οι διατάξεις αναγκαστικού δικαίου του Αστικού Κώδικα (άρθρο 1505). Οι γονείς έχουν προσδιορίσει με κοινή αμετάκλητη δήλωσή τους το επώνυμο των τέκνων τους. Η δήλωση αυτή δεν ακυρώνεται από τη διοίκηση (εν προκειμένω το Δήμο) αλλά από τα δικαστήρια.
Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ακυρώσουν την κοινή δήλωσή τους δικαστικά και μετά να προβούν από κοινού στον προσδιορισμό επωνύμου των τέκνων τους.
- Με ποιον τρόπο μπορεί ένας ενήλικας πολίτης να προσθέσει στο επώνυμό του και αυτό της μητέρας του;
Δεν μπορεί. Η αλλαγή επώνυμου επιτρέπεται για συγκεκριμένους λόγους, όταν π.χ. το επώνυμο είναι κακόηχο, προκαλεί τη θυμηδία, είναι δυσχερές στην προφορά ή ξενικό. Είναι ευνόητο ότι με την προσθήκη ενός άλλου επώνυμου σε ένα τέτοιο επώνυμο δεν απαλείφονται οι προαναφερθέντες συγκεκριμένοι λόγοι.
- Όσον αφορά στην προσθήκη επωνύμου του ενός συζύγου στο επώνυμο του άλλου (άρθρο 28 του ν. 3719/2008, σε συνδυασμό με το άρθρο 1388 του Αστικού Κώδικα), όταν το επώνυμο που θα προστεθεί έχει δύο συνθετικά, καταχωρούνται στις μεταβολές τρία επίθετα ή προβλέπεται κάτι άλλο; Μπορεί να επιλέξει η σύζυγος ένα συνθετικό του επωνύμου του συζύγου ή προσλαμβάνει αυτούσιο το επώνυμο με τα δύο συνθετικά;
Εφόσον ο νόμος δεν ορίζει ρητά από πόσα συνθετικά πρέπει να αποτελείται το επώνυμο του προσώπου, όταν το επώνυμο του ενός συζύγου έχει δύο συνθετικά θα προσθέτετε αυτό το διπλό επώνυμο αυτούσιο όπως είναι, δηλαδή η σύζυγος ή ο σύζυγος θα έχει τρία επίθετα. Ο νόμος ορίζει ρητά δύο συνθετικά μόνο για το επώνυμο τέκνου.
Η προσθήκη θα γίνει αυτούσια στο επώνυμο που έχει ο/η σύζυγος. Πχ. εάν η Νικολάου αιτείται προσθήκη του επωνύμου του συζύγου της Παπαδόπουλου-Γεωργίου θα γίνει Νικολάου-Παπαδοπούλου-Γεωργίου.
-Αλλοδαπή παντρεύτηκε Έλληνα το 2010. Κατά την ημερομηνία τέλεσης του γάμου ήταν διαζευγμένη και είχε το επώνυμο του πρώην συζύγου της. Στις 28-02-2013 γίνεται δεκτή η αίτησή της για αλλαγή επωνύμου στο Ληξιαρχείο Σαράτοβ Ρωσίας. Μπορούμε να καταχωρήσουμε αυτή τη μεταβολή βάσει της πράξης της αρμόδιας αλλοδαπής αρχής, στηριζόμενοι στην με αρ. 587/2012 Γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ., με απλή εντολή ληξιάρχου και εάν ναι, ποιος θα ελέγξει αν αυτή η μεταβολή δεν προσκρούει στα χρηστά ήθη και τη δημόσια τάξη, όπως αναφέρεται στην συγκεκριμένη Γνωμοδότηση;
Εφόσον η ενδιαφερόμενη είναι αλλοδαπή, η μεταβολή του επωνύμου της που τελέστηκε στην αλλοδαπή, θα καταχωριστεί στη ληξιαρχική πράξη γάμου της με την προσκόμιση στο ληξίαρχο της αλλοδαπής πράξης, νομίμως επικυρωμένης και μεταφρασμένης. Εάν προσκρούει στα χρηστά ήθη και τη δημόσια τάξη, τότε μπορεί να μην γίνει δεκτό.
-Το 2013 τελέστηκε στο δήμο θρησκευτικός γάμος για τον οποίο συντάχθηκε ληξιαρχική πράξη στο ληξιαρχείο μας. Εμφανίσθηκε σήμερα η σύζυγος και δήλωσε ότι επιθυμεί να προσθέσει το επώνυμο του συζύγου στο δικό της. Μπορεί να γίνει αυτό; Αν ναι, υπάρχει χρονικός περιορισμός;
Εφόσον το επώνυμο των συζύγων έχει ρυθμιστεί από το ελληνικό δίκαιο, ως το δίκαιο της κοινής ιθαγένειας ή της κοινής διαμονής, μπορούν οποτεδήποτε θελήσουν να προσθέσει ο ένας σύζυγος στο επώνυμο του, το επώνυμο του άλλου.
-Δημότης μας επιθυμεί να τελέσει πολιτικό γάμο με Πολωνή υπήκοο. Επιθυμία τους είναι η προσθήκη του επωνύμου του συζύγου στο επώνυμο της συζύγου.
Η ρύθμιση του άρθρου 28 του Ν. 3719/2008 αφορά και σε αλλοδαπούς υπηκόους; Δύναται η Πολωνή σύζυγος να πάρει και το επίθετο του Έλληνα συζύγου της, κατόπιν υπεύθυνων δηλώσεων;
Εάν η συνήθης διαμονή κατά το χρόνο τέλεσης του γάμου είναι στην Ελλάδα τότε ισχύει το ελληνικό δίκαιο, όποτε μπορεί να κάνει χρήση αυτής της διάταξης. Δηλαδή να προσθέσει στο ξενικό της επώνυμο αυτό του Έλληνα συζύγου της.
Αλλαγή επωνύμου, έτσι ώστε η σύζυγος να πάρει αυτό του συζύγου, δεν ισχύει σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο.
-Δημότισσα τέλεσε γάμο το 1981 και πήρε το επώνυμο του συζύγου της. Το 2007 πήραν διαζύγιο. Μας ζήτησε λοιπόν να κάνουμε τις ανάλογες διαδικασίες προκειμένου να κρατήσει το επώνυμο του συζύγου της για επαγγελματικούς λόγους. Μπορεί να το κρατήσει και ποια διαδικασία θα ακολουθηθεί;
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 66 του Ν.1329/1983, η γυναίκα που εξακολουθεί να φέρει και μετά την ισχύ του νόμου το επώνυμο του συζύγου της, περιορίζεται μετά το διαζύγιο στο οικογενειακό της επώνυμο. Ως εκ τούτου, θα την καταχωρηθεί στο δημοτολόγιο με το προ του γάμου επώνυμό της. Εάν θέλει να κρατήσει το συζυγικό επώνυμο θα πρέπει να προκαλέσει την έκδοση δικαστικής απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου μέσω της αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας.
