Η άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στις εθνικές εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου 2015 είναι...
σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 51 του Συντάγματος και της παρ. 2 του άρθρου 6 της εκλογικής νομοθεσίας (π.δ. 26/2012 ΦΕΚ 57Α), υποχρεωτική. Ο εκλογέας που αδικαιολόγητα δεν ασκεί το δικαίωμα του εκλέγειν τιμωρείται με φυλάκιση από ένα μήνα μέχρι ένα έτος. Γι’ αυτό όσοι δεν μπορέσουν να ψηφίσουν, θα πρέπει να μεριμνήσουν ώστε να έχουν στην κατοχή τους σχετικά έγγραφα ή στοιχεία, με τα οποία να δικαιολογούν την παράλειψη άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος.Ωστόσο,ποτέ δεν έχει υποστεί συνέπειες,πολίτης που δεν άσκησε το εκλογικό του δικαίωμα σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.Ο λόγος:Στους εκλογικούς καταλόγους βρίσκονται αρκετοί αποβιώσαντες και μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού(δηλαδή,όσο δεν πραγματοποιείται αναθεώρηση των εκλογικών καταλόγων,δεν μπορούν να υπάρχουν συνέπειες για πολίτες που δεν ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα). Αρα πρακτικά δεν υπαρχουν κυρώσεις.
Από την ανωτέρω υποχρέωση άσκησης του εκλογικού δικαιώματος, εξαιρούνται, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 117 της εκλογικής νομοθεσίας (π.δ. 26/2012), οι ακόλουθες κατηγορίες εκλογέων :
α) Αυτοί που έχουν υπερβεί το εβδομηκοστό έτος της ηλικίας τους.
β) Όσοι θα βρίσκονται κατά την ημέρα της ψηφοφορίας στο εξωτερικό.
γ) Οι εκλογείς που έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους
ετεροδημοτών, αλλά δεν κατέστη δυνατή η σύσταση ειδικού εκλογικού τμήματος ετεροδημοτών , λόγω μη συμπληρώσεως, σε όλη την εφετειακή περιφέρεια, του αριθμού των σαράντα ( 40) τουλάχιστον ετεροδημοτών εκλογέων της ίδιας εκλογικής περιφέρειας (άρθρου 96 παρ.1 του π.δ.
26/2012).
3. Επίσης, θα υπάρξουν εκλογείς που για διάφορους εξαιρετικούς λόγους
δεν θα μπορέσουν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.
Στις περιπτώσεις αυτές περιλαμβάνονται :
α) Υπάλληλοι του δημοσίου, για τους οποίους, σοβαρές υπηρεσιακές ανάγκες δεν
θα επιτρέψουν να απουσιάζουν από την Υπηρεσία τους, για να μεταβούν να
ψηφίσουν στον τόπο, στους εκλογικούς καταλόγους, του οποίου είναι εγγεγραμμένοι.
β) Υπάλληλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, νοσηλευτικών
ιδρυμάτων, οργανισμών και επιχειρήσεων κοινής ωφελείας κ.λπ., στους
οποίους, επίσης, λόγω σοβαρών υπηρεσιακών αναγκών, δεν είναι δυνατή η
χορήγηση άδειας μετάβασης στον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος.
γ) Εκλογείς που δεν θα μπορούν να μεταβούν στον τόπο άσκησης του εκλογικού
τους δικαιώματος για λόγους υγείας.
Δικαιώματα μελών εφορευτικής επιτροπής: Οι πολίτες δεν έχουν δικαίωμα να αρνηθούν, εκτός αν υπάρχουν λόγοι ανώτερης βίας (π.χ.ασθένεια,η οποία αποδεικνύεται μόνο με βεβαίωση από δημόσιο νοσοκομείο και όχι από ιδιώτη ιατρό.Η βεβαίωση παραδίδεται στον αρμόδιο δικαστικό αντιπρόσωπο κατά την έναρξη της εκλογικής διαδικασίας) και δεν έχουν δικαίωμα να εξαιρεθούν εκ των προτέρων από την κλήρωση, ούτε πληρώνονται. Αντίθετα οι δικαστικοί αντιπρόσωποι έχουν δικαίωμα σε στάδιο πριν την κλήρωση να υποβάλλουν αίτηση εξαίρεσης και πληρώνονται.
Εάν υφίσταται σοβαρός λόγος,που δικαιολογεί την απουσία από την εκλογική διαδικασία,διορισμένου μέλους της εφορευτικής επιτροπής,τότε οφείλει να προσέλθει κατά την έναρξη της διαδικασίας και να επικαλεστεί τον σοβαρό λόγο.Οι αντιπρόσωποι δικαστικής αρχής,επιδεικνύουν ευαισθησία.
Το κώλυμα δεν είναι αναγκαστικά ιατρικού χαρακτήρα (μπορεί να είναι οικογενειακής φύσης).
Παράδειγμα σε μία μονογονεική οικογένεια με ανήλικο παιδί η μητέρα λχ θα πρέπει να εγκαταλείψει το παιδί της.
Τα διορισμένα ως αναπληρωματικά μέλη εφορευτικής επιτροπής,οφείλουν να προσέλθουν πριν την έναρξη της εκλογικής διαδικασίας,να δηλώσουν την παρουσία τους και τα στοιχεία επικοινωνίας τους και ο αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής θα τους ενημερώσει εάν χρειάζεται να παραμείνουν(λόγω απουσίας τακτικού μέλους) ή εάν χρειάζεται να προσέλθουν αργότερα.
Η κλήρωση ή ο διορισμός των μελών γίνεται εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου..Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών ειδοποιούνται για το διορισμό τους με φροντίδα των οικείων Εισαγγελέων Πρωτοδικών και με απόδειξη, πέντε (5) τουλάχιστον ημέρες πριν από την ημέρα της ψηφοφορίας, και οφείλουν να ασκήσουν τα καθήκοντά τους ανεξαρτήτως αν ειδοποιήθηκαν εγκαίρως.
Δημόσιοι και δημοτικοί ή κοινοτικοί υπάλληλοι ή έμμισθοι υπάλληλοι δημοτικών ή κοινοτικών νομικών προσώπων και ιδρυμάτων και όσοι μ' αυτές τις ιδιότητες υπηρέτησαν την τελευταία τριετία προ της εκλογής, δεν μπορούν να κληρωθούν ή διοριστούν μέλη εφορευτικών επιτροπών και αν τυχόν κληρωθούν ή διοριστούν δεν μπορούν να λάβουν μέρος στη συγκρότηση των επιτροπών. Το κώλυμα ισχύει και για τους αποστρατευθέντες αξιωματικούς, τα όργανα των σωμάτων ασφαλείας, καθώς και γι' αυτούς που διετέλεσαν δήμαρχοι και πρόεδροι κοινοτήτων κατά την τελευταία τριετία.
Τα τακτικά μέλη των εφορευτικών επιτροπών, αν προταθούν και ανακηρυχθούν από το πρωτοδικείο υποψήφιοι βουλευτές, έχουν το δικαίωμα της επιλογής με δήλωση, που επιδίδεται στην διοικητική αρχή με δικαστικό επιμελητή πέντε τουλάχιστον ημέρες πριν από την ψηφοφορία. Εάν για οποιοδήποτε λόγο δεν ασκήσουν αυτό το δικαίωμα, θεωρείται ότι προτίμησαν τη βουλευτική υποψηφιότητα και αντικαθίστανται στην εφορευτική επιτροπή σύμφωνα με την νομοθεσία.
Οι δικηγόροι που κληρώνονται τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη εφορευτικής επιτροπής, αν διοριστούν αντιπρόσωποι της δικαστικής αρχής, υποχρεούνται να εκπληρώσουν τα καθήκοντα του αντιπροσώπου της δικαστικής αρχής.
Η άσκηση των καθηκόντων του μέλους εφορευτικής επιτροπής, είναι υποχρεωτική.Όμως,άλλοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για καθήκον και άλλοι ότι πρόκειται για αναγκαστική εργασία. Στην πράξη,εάν μέλος της εφορευτικής επιτροπής δεν προσέλθει, είναι σπάνιο, αλλά όχι απίθανο να υποστεί συνέπειες.
Σύμφωνα με το άρθρο 22 παρ. 4 του Συντάγματος: «Oποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας απαγορεύεται>>. Με βάση το άρθρο 4 της Ευρωπα'ι'κής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: <<Ουδείς δύναται να κρατηθεί εις δουλείαν ή ειλωτείαν . Ουδείς δύναται να υποχρεωθεί εις αναγκαστικήν ή υποχρεωτικήν εργασίαν>>.
Στην έννοια του καθήκοντος θα μπορούσαν να περιληφθούν πολλά, έτσι ώστε τελικά να παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα με την ερμηνευτική εξαίρεση και την μετατροπή "εργασίας" σε "καθήκον".
Ο μόνος που μπορεί να σας απαλλάξει από τα καθήκοντα του μέλους εφορευτικής επιτροπής, είναι ο δικαστικός αντιπρόσωπος κατά την ημέρα των εκλογών και εφόσον κρίνει πως υπάρχει λόγος. Φροντίστε να πάρετε γραπτή απαλλαγή αν όντως υπάρχει λόγος απαλλαγής. Εάν δεν προσέλθετε το πρωί των εκλογών, αλλά αργότερα προκειμένου να ψηφίσετε (αφού στο ίδιο εκλογικό τμήμα θα προσέλθετε να ψηφίσετε), έχει δικαίωμα ο δικαστικός αντιπρόσωπος να σας κρατήσει ως μέλος της εφορευτικής επιτροπής. Η άρνησή σας συνιστά αδίκημα για το οποίο μπορεί και να διωχθείτε ποινικά( σπάνιο μεν, αλλά έχει συμβεί στο παρελθόν).Συνήθως προσέρχεται αστυνομικός σε κάθε εκλογικό τμήμα και λαμβάνει αναφορά του δικαστικού αντιπροσώπου με τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής που δεν προσήλθαν. Η αναφορά αυτή διαβιβάζεται στον αρμόδιο Εισαγγελέα.
