Hδη το βράδυ της Τρίτης οι τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων στο Θησείο -όπου είναι εγκατεστημένος ο σταθμός μέτρησης του Αστεροσκοπείου- χτύπησαν... κόκκινο, με τα σωματίδια να ξεπερνούν τα 300 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, όταν το όριο είναι τα 50 μικρογραμμάρια και δεν πρέπει να ξεπερνιέται περισσότερες από 35 ημέρες τον χρόνο. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, οι τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων στην περιοχή κυμάνθηκαν στα 79 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα.
Το πρόβλημα εντείνεται κάθε ημέρα που περνάει, καθώς το χθεσινό ελαφρύ αεράκι δεν κατάφερε να αποσυμφορήσει την ατμόσφαιρα από τις υψηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων που καταγράφηκαν.
Σύμφωνα με τους σταθμούς παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης του υπουργείου, στην Αττική καταγράφηκαν έως και διπλάσιες από τις επιτρεπόμενες ημερήσιες τιμές αιωρούμενων σωματιδίων ΑΣ10, οι οποίες ξεπέρασαν τα 100 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα στους σταθμούς Αριστοτέλους (116), Λιοσίων και Περιστερίου (102). Στον σταθμό Πειραιά καταγράφηκαν τιμές 99 μg/m3, στο Μαρούσι 92, στη Νέα Σμύρνη 89 και στη Λυκόβρυση 70 μικρογραμμάρια. Να σημειωθεί ότι οι ωριαίες νυχτερινές τιμές, οπότε και το πρόβλημα είναι εντονότερο, μπορούν να είναι διπλάσιες ή και τριπλάσιες.
Προβλήματα αιθαλομίχλης εμφανίζουν όμως και άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων τα Γιάννενα αλλά και τα δυτικά και βόρεια προάστια της Θεσσαλονίκης.
Βάσει των έως τώρα προβλέψεων της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, η κατάσταση δεν φαίνεται να αλλάζει μέχρι και το βράδυ των Χριστουγέννων, καθώς θα επικρατήσει άπνοια και θερμοκρασιακή αναστροφή, συνθήκες, οι οποίες ευνοούν τη συσσώρευση ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια.
Για τα αιωρούμενα σωματίδια δεν έχει θεσπιστεί όριο συναγερμού. Οριακή τιμή είναι
τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, η οποία δεν πρέπει να υπερβαίνει περισσότερες από 35 φορές τον χρόνο.
Ωστόσο, αυτό δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα για την Αττική, δεδομένου ότι οι ημερήσιες θερμοκρασίες ευνοούν τη συγκέντρωση και των υπόλοιπων ρύπων.
«Κάθε ημέρα που περνά και διατηρούνται οι ίδιες μετεωρολογικές συνθήκες, η κατάσταση χειροτερεύει» επισημαίνει στο «Εθνος» ο διευθυντής ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Ευάγγελος Γερασόπουλος, επισημαίνοντας ότι οι συνήθειες των πολιτών, οι οποίοι στράφηκαν σε άλλες πηγές θέρμανσης, δεν μπορούν να αλλάξουν από τη μία στιγμή στην άλλη: «Οσοι τα προηγούμενα χρόνια επένδυσαν σε πέλετ, ξυλόσομπες και τζάκια, παρά τα κίνητρα του φθηνότερου πετρελαίου, φαίνεται σχετικά δύσκολο να επιστρέψουν σ΄ αυτό όσο η οικονομική κρίση συνεχίζεται».
Ο ίδιος, πάντως, σημειώνει ότι το επικίνδυνο... κοκτέιλ αιθαλομίχλης δεν εντοπίζεται μόνο στους εξωτερικούς χώρους αλλά και στο εσωτερικό των σπιτιών, στα οποία χρησιμοποιούνται τέτοια θερμαντικά μέσα αν αυτό δεν γίνεται προσεκτικά: «Ολα εξαρτώνται από τις συνθήκες καύσης και τον εξαερισμό ενός χώρου. Αν η καύση είναι ατελής, τα ξύλα έχουν υγρασία ή είναι κατεργασμένα και το τζάκι επιστρέφει τον καπνό προς τα μέσα, τότε οι συγκεντρώσεις στο εσωτερικό είναι σαφώς μεγαλύτερες απ' ό,τι έξω».
Ενα από τα πλέον ανησυχητικά φαινόμενα για τους ειδικούς αποτελούν τα σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα (PM 2,5), που είναι και τα πλέον επικίνδυνα για την υγεία, δεδομένου ότι είναι ευκολότερα εισπνεόμενα.
Καμπανάκι
Εντονότερο το πρόβλημα από αυτό που δείχνουν οι μετρήσεις
Μεγαλύτερο από αυτό που αποτυπώνουν οι μετρήσεις των σταθμών ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι το περιβαλλοντικό πρόβλημα της Αθήνας, όπως είχε επισημάνει πριν από μερικές ημέρες ο καθηγητής Φυσικής Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δ. Ασημακόπουλος, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης του ecocity.
«Οι μετρήσεις είναι δειγματοληπτικές και δεν παρέχουν την πλήρη εικόνα για τα σημεία όπου παγιδεύονται οι ρύποι, τους πολύ στενούς δρόμους στο κέντρο της πόλης, τα υπόγεια διαμερίσματα ή τους επαγγελματικούς χώρους. Ο αέρας δεν έχει σύνορα. Στους εσωτερικούς χώρους το πρόβλημα είναι δυσβάστακτο εάν δεν αερίζονται επαρκώς», συμπλήρωσε.
Ο ίδιος μάλιστα επεσήμανε ότι η νοθεία στα καύσιμα αποτελεί έναν ιδιαίτερα επικίνδυνο συνδυασμό για την υγεία των πολιτών μαζί με την καύση ακατάλληλης ύλης στα τζάκια αλλά και την κυκλοφορία.
Δυσφορία
«Ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί τη διαφορά. Η δυσφορία αλλά και η ενόχληση στα μάτια είναι εύκολα αντιληπτή πολλές φορές ακόμα και κατά τη διάρκεια της οδήγησης από προάστιο σε προάστιο», τόνισε ο κ. Ασημακόπουλος.
Βάσει των δεδομένων, πάντως, μεγαλύτερη συγκέντρωση ρύπων εμφανίζει το κέντρο της Αθήνας, ωστόσο τους ψυχρούς μήνες η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη και σε αρκετά προάστια της βόρειας και της βορειανατολικής Αττικής, μεταξύ των οποίων ο Χολαργός, το Ψυχικό, το Μαρούσι, ο Σταυρός, ο Γέρακας κ.λπ.
Πρωτεύουσα
40 ημέρες πάνω από το όριο το τοξικό νέφος πέρυσι τον χειμώνα
«Πνιγμένη» στην αιθαλομίχλη ήταν η Αθήνα για περίπου σαράντα ημέρες τον περσινό χειμώνα, γεγονός στο οποίο συνετέλεσε και το δριμύ ψύχος που τον χαρακτήρισε και είχε ως αποτέλεσμα τη συχνότερη χρήση των τζακιών, η οποία με τη σειρά της ανέβασε στα ύψη τις συγκεντρώσεις των αιωρουμένων σωματιδίων και της αιθάλης (μαύρου άνθρακα) τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις του επιστημονικού προγράμματος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και του Πανεπιστημίου Κρήτης, στην Αθήνα πέρυσι είχαμε 22 ημέρες υπέρβαση του ημερήσιου ορίου των αιωρούμενων σωματιδίων (ΑΣ) σχεδόν σε διπλάσια συχνότητα απ' ό,τι πέρυσι.
Παράλληλα για σαράντα ημέρες οι ωριαίες βραδυνές τιμές, όταν οι δηλαδή οι πολίτες ανάβουν τζάκι λόγω της πτώσης της θερμοκρασίας, ήταν μεγαλύτερες από 80 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, όταν την προηγούμενη χρονιά αντίστοιχες υπερβάσεις είχαν καταγραφεί για 23 νύχτες.
Αιωρούμενα σωματίδια
Επίσης ως προς τα αιωρούμενα σωματίδια με διάμετρο 10 εκατομμυριοστά του μέτρου τα παγκοσμίως αποδεκτά ημερήσια όρια ξεπεράστηκαν κατά μέσο όρο στο 39% των ημερών (περίπου 45 ημερήσιες υπερβάσεις).
Αυξημένες συγκεντρώσεις ρύπων είχε και η Θεσσαλονίκη, κυρίως τις βραδινές ώρες και τα Σαββατοκύριακα, όπως έδειξαν οι μετρήσεις του Εργαστηρίου Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, από τις οποίες προέκυψε αύξηση της τάξης του 20%-25% χρόνο με τον χρόνο.
Αντιμετώπιση
Προτάσεις μέτρων από την ecocity
Πλέγμα προτάσεων για την αντιμετώπιση της αιθαλομίχλης, γενικότερα της ρύπανσης από τη θέρμανση, παρουσίασε και η οικολογική οργάνωση ecocity, η οποία τα τελευταία χρόνια παρακολουθεί στενά το φαινόμενο.
Στα μέτρα που προτείνονται συγκαταλέγονται:
• Καταγραφή κυκλώματος διακίνησης και ποιότητα βιομάζας ανά περιφέρεια.
• Δημιουργία μητρώου εισαγωγέων και παραγωγών βιομάζας.
• Κατάθεση καταλόγου από κάθε εισαγωγέα και παραγωγό βιομάζας με τους εμπόρους που πωλούν pellets και άλλα είδη βιομάζας.
• Δήλωση εμπόρων για διάθεση pellets και ξυλείας στις περιφέρειες.
• Απογραφή σημείων πώλησης ξυλείας ανά περιφέρεια.
• Ελεγχος εμπόρων/πωλητών ξυλείας, pellets και βιομάζας με εξέταση τιμολογίων παραλαβής ανά προμηθευτή.
• Ελεγχος αποθεμάτων (παραλαβές - πωλήσεις).
• Πολιτική προώθησης του φυσικού αερίου προς τα νοικοκυριά.
• Ειδικές παροχές έναντι της βιομηχανικής χρήσης. Μείωση των φόρων του φυσικού αερίου. Εφαρμογή κινήτρων για επέκταση των συνδέσεων.
• Προώθηση της χρήσης πετρελαίου για θέρμανση. Μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης και καταπολέμηση της κλοπής και νοθείας πετρελαίου.
Ρεπορτάζ: Μαρία Λιλιοπούλου - Έθνος
τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, η οποία δεν πρέπει να υπερβαίνει περισσότερες από 35 φορές τον χρόνο.
Ωστόσο, αυτό δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα για την Αττική, δεδομένου ότι οι ημερήσιες θερμοκρασίες ευνοούν τη συγκέντρωση και των υπόλοιπων ρύπων.
«Κάθε ημέρα που περνά και διατηρούνται οι ίδιες μετεωρολογικές συνθήκες, η κατάσταση χειροτερεύει» επισημαίνει στο «Εθνος» ο διευθυντής ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Ευάγγελος Γερασόπουλος, επισημαίνοντας ότι οι συνήθειες των πολιτών, οι οποίοι στράφηκαν σε άλλες πηγές θέρμανσης, δεν μπορούν να αλλάξουν από τη μία στιγμή στην άλλη: «Οσοι τα προηγούμενα χρόνια επένδυσαν σε πέλετ, ξυλόσομπες και τζάκια, παρά τα κίνητρα του φθηνότερου πετρελαίου, φαίνεται σχετικά δύσκολο να επιστρέψουν σ΄ αυτό όσο η οικονομική κρίση συνεχίζεται».
Ο ίδιος, πάντως, σημειώνει ότι το επικίνδυνο... κοκτέιλ αιθαλομίχλης δεν εντοπίζεται μόνο στους εξωτερικούς χώρους αλλά και στο εσωτερικό των σπιτιών, στα οποία χρησιμοποιούνται τέτοια θερμαντικά μέσα αν αυτό δεν γίνεται προσεκτικά: «Ολα εξαρτώνται από τις συνθήκες καύσης και τον εξαερισμό ενός χώρου. Αν η καύση είναι ατελής, τα ξύλα έχουν υγρασία ή είναι κατεργασμένα και το τζάκι επιστρέφει τον καπνό προς τα μέσα, τότε οι συγκεντρώσεις στο εσωτερικό είναι σαφώς μεγαλύτερες απ' ό,τι έξω».
Ενα από τα πλέον ανησυχητικά φαινόμενα για τους ειδικούς αποτελούν τα σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα (PM 2,5), που είναι και τα πλέον επικίνδυνα για την υγεία, δεδομένου ότι είναι ευκολότερα εισπνεόμενα.
Καμπανάκι
Εντονότερο το πρόβλημα από αυτό που δείχνουν οι μετρήσεις
Μεγαλύτερο από αυτό που αποτυπώνουν οι μετρήσεις των σταθμών ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι το περιβαλλοντικό πρόβλημα της Αθήνας, όπως είχε επισημάνει πριν από μερικές ημέρες ο καθηγητής Φυσικής Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δ. Ασημακόπουλος, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης του ecocity.
«Οι μετρήσεις είναι δειγματοληπτικές και δεν παρέχουν την πλήρη εικόνα για τα σημεία όπου παγιδεύονται οι ρύποι, τους πολύ στενούς δρόμους στο κέντρο της πόλης, τα υπόγεια διαμερίσματα ή τους επαγγελματικούς χώρους. Ο αέρας δεν έχει σύνορα. Στους εσωτερικούς χώρους το πρόβλημα είναι δυσβάστακτο εάν δεν αερίζονται επαρκώς», συμπλήρωσε.
Ο ίδιος μάλιστα επεσήμανε ότι η νοθεία στα καύσιμα αποτελεί έναν ιδιαίτερα επικίνδυνο συνδυασμό για την υγεία των πολιτών μαζί με την καύση ακατάλληλης ύλης στα τζάκια αλλά και την κυκλοφορία.
Δυσφορία
«Ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί τη διαφορά. Η δυσφορία αλλά και η ενόχληση στα μάτια είναι εύκολα αντιληπτή πολλές φορές ακόμα και κατά τη διάρκεια της οδήγησης από προάστιο σε προάστιο», τόνισε ο κ. Ασημακόπουλος.
Βάσει των δεδομένων, πάντως, μεγαλύτερη συγκέντρωση ρύπων εμφανίζει το κέντρο της Αθήνας, ωστόσο τους ψυχρούς μήνες η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη και σε αρκετά προάστια της βόρειας και της βορειανατολικής Αττικής, μεταξύ των οποίων ο Χολαργός, το Ψυχικό, το Μαρούσι, ο Σταυρός, ο Γέρακας κ.λπ.
Πρωτεύουσα
40 ημέρες πάνω από το όριο το τοξικό νέφος πέρυσι τον χειμώνα
«Πνιγμένη» στην αιθαλομίχλη ήταν η Αθήνα για περίπου σαράντα ημέρες τον περσινό χειμώνα, γεγονός στο οποίο συνετέλεσε και το δριμύ ψύχος που τον χαρακτήρισε και είχε ως αποτέλεσμα τη συχνότερη χρήση των τζακιών, η οποία με τη σειρά της ανέβασε στα ύψη τις συγκεντρώσεις των αιωρουμένων σωματιδίων και της αιθάλης (μαύρου άνθρακα) τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις του επιστημονικού προγράμματος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και του Πανεπιστημίου Κρήτης, στην Αθήνα πέρυσι είχαμε 22 ημέρες υπέρβαση του ημερήσιου ορίου των αιωρούμενων σωματιδίων (ΑΣ) σχεδόν σε διπλάσια συχνότητα απ' ό,τι πέρυσι.
Παράλληλα για σαράντα ημέρες οι ωριαίες βραδυνές τιμές, όταν οι δηλαδή οι πολίτες ανάβουν τζάκι λόγω της πτώσης της θερμοκρασίας, ήταν μεγαλύτερες από 80 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, όταν την προηγούμενη χρονιά αντίστοιχες υπερβάσεις είχαν καταγραφεί για 23 νύχτες.
Αιωρούμενα σωματίδια
Επίσης ως προς τα αιωρούμενα σωματίδια με διάμετρο 10 εκατομμυριοστά του μέτρου τα παγκοσμίως αποδεκτά ημερήσια όρια ξεπεράστηκαν κατά μέσο όρο στο 39% των ημερών (περίπου 45 ημερήσιες υπερβάσεις).
Αυξημένες συγκεντρώσεις ρύπων είχε και η Θεσσαλονίκη, κυρίως τις βραδινές ώρες και τα Σαββατοκύριακα, όπως έδειξαν οι μετρήσεις του Εργαστηρίου Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, από τις οποίες προέκυψε αύξηση της τάξης του 20%-25% χρόνο με τον χρόνο.
Αντιμετώπιση
Προτάσεις μέτρων από την ecocity
Πλέγμα προτάσεων για την αντιμετώπιση της αιθαλομίχλης, γενικότερα της ρύπανσης από τη θέρμανση, παρουσίασε και η οικολογική οργάνωση ecocity, η οποία τα τελευταία χρόνια παρακολουθεί στενά το φαινόμενο.
Στα μέτρα που προτείνονται συγκαταλέγονται:
• Καταγραφή κυκλώματος διακίνησης και ποιότητα βιομάζας ανά περιφέρεια.
• Δημιουργία μητρώου εισαγωγέων και παραγωγών βιομάζας.
• Κατάθεση καταλόγου από κάθε εισαγωγέα και παραγωγό βιομάζας με τους εμπόρους που πωλούν pellets και άλλα είδη βιομάζας.
• Δήλωση εμπόρων για διάθεση pellets και ξυλείας στις περιφέρειες.
• Απογραφή σημείων πώλησης ξυλείας ανά περιφέρεια.
• Ελεγχος εμπόρων/πωλητών ξυλείας, pellets και βιομάζας με εξέταση τιμολογίων παραλαβής ανά προμηθευτή.
• Ελεγχος αποθεμάτων (παραλαβές - πωλήσεις).
• Πολιτική προώθησης του φυσικού αερίου προς τα νοικοκυριά.
• Ειδικές παροχές έναντι της βιομηχανικής χρήσης. Μείωση των φόρων του φυσικού αερίου. Εφαρμογή κινήτρων για επέκταση των συνδέσεων.
• Προώθηση της χρήσης πετρελαίου για θέρμανση. Μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης και καταπολέμηση της κλοπής και νοθείας πετρελαίου.
Ρεπορτάζ: Μαρία Λιλιοπούλου - Έθνος
