Η πλέον δραματική αλλαγή, όμως είναι η μείωση που υφίστανται τα ποσά των πρόωρων συντάξεων, λόγω της εφαρμογής του πέναλτι 10% . Στα κατώτατα όρια οι μειώσεις είναι ακόμα πιο εξοντωτικές αφού οσυνταξιούχος θα λαμβάνει μόνο το αναλογικό μέρος της σύνταξης έως ότου συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας του.
Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας ο οποίος συνταξιοδοτείται σε ηλικία 62 ετών με 22 έτη συντάξιμου χρόνου, του οποίου το ποσό της πλήρους σύνταξης υπολογίζεται σε 500,00 ευρώ θα λάβει ποσό μειωμένης σύνταξης 315,00 ευρώ από την έναρξη συνταξιοδότησης μέχρι τον μήνα τον προηγούμενο της συμπλήρωσης του 67ου, ενώ με τη συμπλήρωση του 67ου δικαιούται ποσό σύνταξης 350,00 ευρώ.
Συμπερασματικά , οι ελεύθεροι επαγγελματίες περιμένουν στο μέλλον μικρότερες συντάξεις αντίστοιχες με τις επιβαρυμένες εισφορές που καλούνται να πληρώσουν με το υπό διαμόρφωση ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Οι ελαφρύνσεις που μελετά το υπουργείο αφορούν στα εισόδημα ύψους 12.000 ευρώ - 40.000 ευρώ (π.χ θα επιβάλλεται «κόφτης» εάν οι εισφορές επί του φορολογητέου εισοδήματος μέχρι τις 20.000 ευρώ υπερβαίνουν τις σημερινές εισφορές κατά 15%, κατά 20% για εισοδήματα έως 30.000 ευρώ κ.ο.κ)
«Όσοι βγάζουν κάτω από 12.000 ευρώ θα έχουν όφελος και σε καμία περίπτωση οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν θα δουν αύξηση άνω του 25%» υποστήριξε ο υπουργός Εργασίας.
Επιπλέον η διοίκηση του ΟΑΕΕ επισημαίνει ότι θα εκδίδει μόνο προσωρινές συντάξεις για τις περιπτώσεις που εμπίπτουν στον ν.3863/10 έως ότου δοθούν οδηγίες σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού της οριστικήςσύνταξης.
Πώς διαμορφώνονται τα νέα όρια ηλικίας:
Στο απυρόβλητο μένουν α) Οι ασφαλισμένοι οι οποίοι ως και την 18/8/2015 είχαν συμπληρώσει και την ηλικία των 60 ετών και τις προβλεπόμενες από τις διατάξεις αρθρ. 10 ν. 3863/2010 χρονικές προϋποθέσεις των ετών 2010 (35 έτη) ή 2011 (36 έτη) ή 2012 (37 έτη) έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα το οποίο μπορούν να ασκήσουν οποτεδήποτε και δεν επηρεάζονται από την αύξηση του ορίου ηλικίας. Υπενθυμίζουμε ότι η ηλικία των 60 ετών νοείται συμπληρωμένη ως και την 18/8/2015 για τους ασφαλισμένους που έχουν γεννηθεί ως και την 19/8/1955 (σχετική η αρ. 26/2013 Εγκύκλιος).
Σταδιακή αύξηση ορίων έως το 2022
Οι ασφαλισμένοι οι οποίοι ως και την 18/8/2015 είχαν συμπληρώσει μεν τις παραπάνω χρονικές προϋποθέσεις, αλλά δεν είχαν συμπληρώσει το 60ο έτος, διατηρούν τις ίδιες χρονικές προϋποθέσεις αλλά έχουν σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας με καταληκτικό όριο αυτό των 62 ετών και θα συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση της ηλικίας που προβλέπεται κατά το έτος συμπλήρωσης του.
Οι ασφαλισμένοι οι οποίοι δεν είχαν συμπληρώσει 35ετή συντάξιμο χρόνο το αργότερο ως και την 31/12/2012, θα συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση του 62 ου έτους της ηλικίας και συντάξιμο χρόνο 40 ετών.
Παράδειγμα
Ασφαλισμένος που συμπλήρωσε την 35ετία το έτος 2010 συμπληρώνει το 60ο την 1/3/ 2018. Θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τη συμπλήρωση του 61ου και 35 έτη.
Ασφαλισμένος που έχει συμπληρώσει την 35ετία το έτος 2011 και συνολικό συντάξιμο χρόνο 36 ετών, συμπληρώνει το 60ο την 10/10/2021. Θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τη συμπλήρωση 61 ετών και 9 μηνών, δηλαδή την 10/7/2023 και 36 έτη. Το γεγονός ότι η απαιτούμενη ηλικία συμπληρώνεται μετά την 1/1/2022, δεν επηρεάζει.
Ασφαλισμένος που έχει συμπληρώσει την 35ετία το έτος 2012 και συνολικό συντάξιμο χρόνο 37 ετών, συμπληρώνει το 60ο το έτος 2022. Θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τη συμπλήρωση του 62ου και 37 έτη.
Ασφαλισμένος που συμπλήρωσε το 60ο τον 5/2015, αλλά δεν είχε συμπληρώσει την 35ετία ως 31/12/2012, θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τη συμπλήρωση του 62ου και συντάξιμο χρόνο 40 ετών.
2. Συνταξιοδότηση λόγω γήρατος με τις ελάχιστες χρονικές προϋποθέσεις (15ετία)
Με την νέα διάταξη δεν επέρχεται μεταβολή στις προϊσχύουσες για τον Οργανισμό διατάξεις περί θεμελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος με τις ελάχιστες χρονικές προϋποθέσεις, οι οποίες συνοπτικά έχουν ως εξής: α) Για Παλαιούς και Νέους ασφαλισμένους, συμπλήρωση του 67ου και 15ετής συντάξιμος χρόνος. β) Για Νέους ασφαλισμένους και μόνον, συμπλήρωση του 62ου και 15 ετής συντάξιμος χρόνος, από τον οποίο 2 ½ της τελευταία 5ετία πριν την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, για λήψη μειωμένου ποσού σύνταξης.
Ομοίως, δεν επέρχεται μεταβολή στις προϋποθέσεις θεμελίωσης δεύτερου συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος οι οποίες συνοψίζονται στη συμπλήρωση της ηλικίας 67 ετών και 20 έτη συντάξιμου χρόνου ή ηλικίας 67 ετών και 16 έτη συντάξιμου χρόνου για λήψη ποσού σύνταξης μειωμένου κατά 50%, λαμβανομένων υπόψη των περιπτώσεων της ταυτόχρονης θεμελίωσης δεύτερου συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος, δηλαδή υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης θεμελιωμένου συνταξιοδοτικού δικαιώματος, σε έξι μήνες το αργότερο από την έναρξη συνταξιοδότησης από τον πρώτο ασφαλιστικό φορέα.
3. Συνταξιοδότηση λόγω γήρατος γονέων - συζύγων - αδελφών αναπήρων
Για την κατηγορία αυτή των ασφαλισμένων, για τους οποίους βάσει του προγενέστερου του ν. 4336/2015 νομοθετικού πλαισίου, δεν προβλεπόταν όριο ηλικίας για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, πλέον καθιερώνεται ηλικιακό όριο που αρχίζει από το 55ο με σταδιακή αύξησή του ως τη συμπλήρωση του 62ου.
Παράδειγμα
Ασφαλισμένος που συμπληρώνει 25ετή συντάξιμο χρόνο τον 10/2015, θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος ως γονέας ανάπηρου παιδιού με τη συμπλήρωση της ηλικίας 55 ετών και 11 μηνών. Αν κατά την ηλικία αυτή, ό άλλος γονέας έχει χρόνο ασφάλισης μικρότερο της 8ετίας, η σύνταξη θα απονεμηθεί - εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις - από τον επόμενο μήνα συμπλήρωσης του χρόνου ασφάλισης των οκτώ ετών, χωρίς μεταβολή στην ηλικιακή προϋπόθεση ή χρονική προϋπόθεση ( 55 ετών και 11 μηνών και 25ετία).
Ασφαλισμένος που συμπληρώνει 25ετή συντάξιμο χρόνο το έτος 2022, θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος ως σύζυγος αναπήρου με τη συμπλήρωση του 62 ου, ακόμη κι αν αυτή επέλθει μετά το έτος 2022, χωρίς μεταβολή στην χρονική προϋπόθεση, εφόσον βέβαια κατά την υποβολή του συνταξιοδοτικού αιτήματος συντρέχουν οι λοιπές προβλεπόμενες από τη σχετική νομοθεσία προϋποθέσεις.
4. Συνταξιοδότηση λόγω γήρατος βάσει διατάξεων ν. 612/1977 για Παλαιούς και Νέους ασφαλισμένους
Από την καθιέρωση ηλικιακού κριτηρίου εξαιρούνται οι ασφαλισμένοι οι οποίοι εμπίπτουν στις διατάξεις Ν. 612/1977, όπως επεκτάθηκαν και ισχύουν σήμερα (αρθρ. 3 της υπ. απόφασης). Έτσι ασφαλισμένοι πάσχοντες από τις παθήσεις που αναφέρονται ρητά στις διατάξεις ν. 612/1977 και στις επεκτάσεις αυτού, εξακολουθούν να συνταξιοδοτούνται χωρίς όριο ηλικίας με 15ετή συντάξιμο χρόνο.
5. Συνταξιοδότηση Νέων ασφαλισμένων (υπαγωγή στην ασφάλιση από 1/1/1993) - μητέρων ή χήρων πατέρων ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών
Με το αρθρ. 3 της υπ. απόφασης εξαιρούνται επίσης από τις ρυθμίσεις της υποπαρ. Ε3 του ν. 4336/2015 και δεν εμπίπτουν στη σταδιακή αύξηση ορίου ηλικίας οι Νέοι ασφαλισμένοι/ες - και μόνον αυτοί - οι οποίοι ζητούν σύνταξη ως μητέρες ή χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών. Επομένως, διατηρούνται οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις αρθρ. 24 παρ. 6 ν. 2084/1992 προϋποθέσεις: α)Συμπληρωμένο το 55ο και 20ετής συντάξιμος χρόνος β) Συμπληρωμένο το 50ο και 20ετής συντάξιμος χρόνος για λήψη μειωμένου ποσού σύνταξης.
6. Γυναίκες ασφαλισμένες του ΤΑΝΤΠ και του πρώην ΤΣΑ καθώς και μητέρες ανήλικων τέκνων του ΤΑΝΤΠ
Οι ασφαλισμένοι για τους οποίους από τις προγενέστερες του ν. 4336/2015 διατάξεις προβλεπόταν χρόνος ασφάλισης για την κατοχύρωση ή θεμελίωση του δικαιώματος μικρότερος της 35ετίας και δεν έχουν θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα ως και την 18/8/2015 έχουν σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας με καταληκτικό όριο το 67ο, χωρίς μεταβολή στις χρονικές προϋποθέσεις. Στα νέα όρια ηλικίαςυπόκεινται:
α) Οι γυναίκες ασφαλισμένες του Τομέα Ασφάλισης Ναυτικών Τουριστικών Πρακτόρων (ΤΑΝΤΠ) και οι προερχόμενες από το πρώην ΤΣΑ που έχουν επιλέξει να συνταξιοδοτηθούν με τις καταστατικές διατάξεις του πρώην Ταμείου β) Οι μητέρες ανήλικων παιδιών του ΤΑΝΤΠ που ασφαλίστηκαν μέχρι 31/05/1986 και θεμελίωσαν δικαίωμα μετά την 1/1/1998
Παράδειγμα
Ασφαλισμένη του πρώην ΤΣΑ, που είχε συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2010 επρόκειτο να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 60ου. Επειδή αυτή επέρχεται το έτος 2020, το νέο όριο ηλικίας της είναι 65 ετών και 3 μηνών, σύμφωνα με τον Πίνακα «2» της υπ. απόφασης.
Μητέρα ασφαλισμένη του ΤΑΝΤΠ, που είχε συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης ως 31/12/2012, επρόκειτο να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση του 58ου. Επειδή αυτή επέρχεται το 2018, το νέο όριο ηλικίαςτης είναι 62 ετών και 6 μηνών, σύμφωνα με τον Πίνακα «2» της υπ. απόφασης.
7. Ασφαλισμένοι του πρώην ΤΑΠΕΑΠΙ
Βάσει του προγενέστερου νομοθετικού πλαισίου δεν προβλεπόταν όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για τους ασφαλισμένους κατά κύρια ασφάλιση του Ταμείου Πρόνοιας και Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Ιπποδρομιών (ΤΑΠΕΑΠΙ) αναβάτες και προπονητές, οι οποίοι συνταξιοδοτούνταν με τη συμπλήρωση 35ετίας ή 25ετίας εφόσον στερήθηκαν την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Για όσους ασφαλισμένους του Ταμείου δεν είχαν θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα έως και 18/8/2015, τίθεται πλέον ηλικιακό κριτήριο αρχής γενόμενης από το 55ο και αυξανόμενο σταδιακά ως το 62ο.
Παράδειγμα
Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ -πρώην ΤΑΠΕΑΠΙ που έχει στερηθεί την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και συμπληρώνει 25 έτη ασφάλισης το 2017, δικαιούται σύνταξη με τη συμπλήρωση της ηλικίας των 57 ετών και 8 μηνών.
Ασφαλισμένος του πρώην ΤΑΠΕΑΠΙ που έχει συμπληρώσει 3.000 ημέρες ασφάλισης (εφόσον μέχρι 45 ετών είχε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος) και συμπληρώνει το 52ο έτος της ηλικίας του το 2017, συνταξιοδοτείται με τη συμπλήρωση ηλικίας 58 ετών και 5 μηνών.
Καταλήγοντας την ανάλυση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, σημειώνουμε ότι ως προς το συνυπολογισμό αναγνωριζόμενων χρόνων για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, δεν επέρχεται κάποια τροποποίηση και εξακολουθεί να ισχύει το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο και οι σχετικές εγκύκλιοι.
Εφαρμογή πρόσθετης μείωσης στις περιπτώσεις λήψης μειωμένης σύνταξης
Με τις διατάξεις της παρ. 3 της υποπαρ. Ε3 της παρ. Ε του αρθρ. 2 ν. 4336/2015, στις περιπτώσεις λήψης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, με θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος από 19/8/2015 και μετά, θεσπίζεται επιπλέον ποσοστό μείωσης της σύνταξης, ύψους 10%, μέχρι τη συμπλήρωση του εκάστοτε ισχύοντος πλήρους ορίου ηλικίας. Το επιπλέον ποσοστό μείωσης, όπως αναλύεται στο αρθρ. 2 της αρ. Φ11321/οικ.47523/1570/23.10.2015 υπ. απ., υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που προκύπτει μετά την προβλεπόμενη από το αρθρ. 145 παρ. 3 ν. 3655/2008 μείωση, δηλαδή 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται από το απαιτούμενο κατά περίπτωση πλήρες όριο ηλικίας, με ανώτατο όριο αυτό των 60 μηνών. Οι τυχόν προβλεπόμενες προσαυξήσεις του ποσού σύνταξης υπολογίζονται μετά τις μειώσεις. Επισημαίνουμε ότι με τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας για πλήρη σύνταξη, το ποσό σύνταξης που μειώθηκε σύμφωνα με την παρούσα διάταξη (κατά το επιπλέον ποσοστό του 10% και μόνον αυτό), αποδίδεται στον συνταξιούχο.
Παράδειγμα
Νέος ασφαλισμένος ο οποίος συνταξιοδοτείται σε ηλικία 62 ετών με 22 έτη συντάξιμου χρόνου, του οποίου το ποσό της πλήρους σύνταξης υπολογίζεται σε 500,00 ευρώ θα λάβει ποσό μειωμένηςσύνταξης 315,00 ευρώ από την έναρξη συνταξιοδότησης μέχρι τον μήνα τον προηγούμενο της συμπλήρωσης του 67ου, ενώ με τη συμπλήρωση του 67ου δικαιούται ποσό σύνταξης 350,00 ευρώ.
Εξαίρεση: Με το αρθρ. 3 της υπ. απ., εξαιρούνται από το επιπλέον ποσοστό μείωσης (10%) οι Νέοι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται ως μητέρες και χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών.
Γ) Εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4336/2015 στους φορείς επικουρικής ασφάλισης
Οι γνωστοποιούμενες διατάξεις της υποπαρ. Ε3 του αρθρ. 2 ν. 4336/2015 ισχύουν για κάθε κατηγορία ασφαλισμένων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης. Επομένως έχουν εφαρμογή και για τον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του ΟΑΕΕ ο οποίος ως γνωστόν από 1/9/2015 εντάσσεται στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (Ε.Τ.Ε.Α.).
Δ) Ενέργειες υπηρεσιών
Παρακαλούμε καταρχήν για την πλήρη ενημέρωση όλων των αρμοδίων υπαλλήλων, για την ορθή εφαρμογή των παραπάνω. Επισημαίνουμε ότι για τα συνταξιοδοτικά αιτήματα για τα οποία διαπιστώνεται μεν η θεμελίωση, πλην όμως εμπίπτουν στον υπολογισμό ν. 3863/2010, θα χορηγείται προσωρινή σύνταξη, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις, σε αναμονή οδηγιών σχετικών με τον τρόπο υπολογισμού της οριστικήςσύνταξης.
