Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι η θρυλική Ποτοαπαγόρευση των ΗΠΑ συνέπεσε με το Κραχ της Wall Street και τον Μεσοπόλεμο. Πέρα, όμως, από το «αναισθητικό που μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε την εγχείριση της ζωής» κατά την περίφημη ρήση του George Bernard Shaw υπάρχουν εννέα ακόμη προϊόντα οι πωλήσεις των οποίων εκτινάσσονται στα ουράνια σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, για διάφορους λόγους η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων έχει να κάνει με την ψυχική μας ηρεμία.
Πάρτε ιδέες για να ανοίξετε την επιχείρηση που δεν θα πέσει έξω, τουλάχιστον όχι μέχρι να ανακάμψει η οικονομία, ή ανακαλύψτε τους συνήθεις υπόπτους που ίσως ροκανίζουν κάθε μήνα τον πενιχρό σας προϋπολογισμό.
* Ρομαντικά μυθιστορήματα: Κοινώς, Άρλεκιν. Χρειαζόμαστε περισσότερους ρομαντικούς, που λέει και η γνωστή διαφήμιση –κι αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο σε περιόδους κρίσης, αφού ο ρομαντισμός είναι αναμφίβολα μια κάποια διαφυγή. Κι αν δεν μας πιστεύετε, ας μιλήσουν οι αριθμοί: στις ΗΠΑ οι πωλήσεις του εκδοτικού οίκου Harlequin Enterprises εκτινάχθηκαν 7% το 2009, όταν ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση, με το καθαρό κέρδος εκείνης μόνο της χρονιάς να αγγίζει τα τρία εκατομμύρια δολάρια.
* Junk food και γλυκά: Τόσο η ζάχαρη –την οποία, εκτός από τα γλυκά, περιέχουν και όλες οι σος των αγαπημένων μας fast food– όσο και το αλάτι λειτουργούν ως φυσικό Prozac για τον εμποτισμένο σε δυσάρεστες ειδήσεις εγκέφαλό μας. Ένας ακόμη λόγος που εξηγεί την εκτίναξη των πωλήσεων των fast food –και των σουβλατζίδικων, σε ελληνική αντιστοιχία– είναι πως πρόκειται, απλούστατα, για φτηνό φαγητό, που αντικαθιστά σε πολλές περιπτώσεις την έξοδο σε εστιατόρια.
Ιδού και μερικά εντυπωσιακά νούμερα για τις πωλήσεις των γλυκών: το μακρινό 2008, όταν η παγκόσμια χρηματοπιστωτική πίστη μας πρωτοχτύπησε την πόρτα, οι Ελβετοί σοκολατοποιοί σημείωσαν ρεκόρ πωλήσεων, πουλώντας συνολικά 185.000 τόνους σοκολάτας. Το δε 2010, οι παγκόσμιες πωλήσεις σοκολάτας σημείωσαν αύξηση 2%, αγγίζοντας τα 83,2 δισεκατομμύρια δολάρια.
* Μανό: Πρόκειται ουσιαστικά για το ίδιο φαινόμενο που τα κεφάλια του marketing ονόμασαν παλαιότερα το φαινόμενο της μάσκαρα, και ο Leonard Lauder, Πρόεδρος της εταιρείας καλλυντικών Estee Lauder μετονόμασε πρόσφατα σε “lipstick index”. Ο όρος αναφέρεται στην εκτίναξη των πωλήσεων φτηνών προϊόντων μακιγιάζ που παρατηρείται σε περιόδους οικονομικής ύφεσης. Ο λόγος είναι μάλλον προφανής: αναγκασμένες να απαρνηθούν τους μαραθώνιους shopping, οι καταναλώτριες βρίσκουν παρηγοριά σε ένα καινούριο καλλυντικό, που δεν κοστίζει παρά ελάχιστα ευρώ.
* Αποκριάτικες στολές: Περίπου όπως τα Άρλεκιν, έτσι και τα αποκριάτικα κοστούμια μας προσφέρουν μια έστω προσωρινή διέξοδο από την ζοφερή πραγματικότητα, μας φτιάχνουν το κέφι και, σύμφωνα με μια μάλλον τραβηγμένη ψυχολογική θεωρία, ικανοποιούν τις βαθύτερες επιθυμίες και φαντασιώσεις μας –τώρα τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει αυτό για έναν άνδρα ντυμένο μπαλαρίνα, μη μας ρωτήσετε. Ένας ακόμη λόγος για την αύξηση του τζίρου των εποχικών καταστημάτων που παρατηρείται σε τέτοιες περιόδους είναι η στάση που κρατούν πολλοί γονείς θέλοντας να προστατεύσουν τα παιδιά από τις ψυχολογικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης.
* Λαχεία, Λόττο, Τζόκερ κλπ: Είμαστε βέβαιοι πως μπορείτε να μαντέψετε τον λόγο για τον οποίο η μόνη υγιής δημόσια επιχείρηση αυτή τη στιγμή είναι ο ΟΠΑΠ. Αν όχι, να βοηθήσουμε: έχει να κάνει με εσάς, την οικονομική κρίση, έναν καταθετικό λογαριασμό στην Ελβετία και πολλά ευτυχισμένα εγγόνια που δεν θα χρειαστεί ποτέ να δουλέψουν ή να ανησυχήσουν για το επόμενο πολυνομοσχέδιο.
* Σπόροι και βολβοί: Αναμφίβολα το έχετε διαβάσει σε τουλάχιστον 3.784 άρθρα με συμβουλές για να κάνετε οικονομία/ να επιβιώσετε την κρίση: φυτέψτε λαχανικά στον κήπο ή στο μπαλκόνι σας. Η αλήθεια, προφανώς, είναι ότι η ντοματιά στη γλαστρούλα δεν θα σας βγάλει αρκετές ντομάτες για να φτιάξετε μια κανονική χωριάτικη –πόσο μάλλον για να ταΐσετε μια τετραμελή οικογένεια– αλλά τα λαχανικά που μεγαλώνετε με τα χεράκια σας κάνουν θαύματα για την ψυχολογία και κρατούν τα εφιαλτικά σενάρια που τελειώνουν με την φράση «θα πεινάσουμε» ένα βήμα πιο μακριά. Απόδειξη, ότι η Εθνική Ένωση Κηπουρικής των ΗΠΑ δημοσίευσε το 2009 στοιχεία που έδειχναν ότι 43 εκατομμύρια νοικοκυριά (19% περισσότερα σε σχέση με το 2008) καλλιεργούσαν τα δικά τους φρούτα και λαχανικά.
* Προφυλακτικά: Η φύση μας έχει προικίσει με ένα πραγματικά αξιοθαύμαστο ένστικτο αυτοσυντήρησης και διαιώνισης του είδους, το οποίο σε περιόδους γενικευμένου πανικού αυξάνει τις σεξουαλικές ορμές –είναι η προσπάθεια της φύσης να σώσει την ανθρωπότητα. Στον αντίποδα των πρωτόγονων ενστίκτων μας, έχουμε μια ψυχρή λογική που φωνάζει ότι δεν έχουμε αρκετά λεφτά για να μεγαλώσουμε (κι άλλα) παιδιά. Αποτέλεσμα; Εκτίναξη των πωλήσεων της φτηνότερης μεθόδου αντισύλληψης, ήτοι των προφυλακτικών, κατά 22% σε ένα μόνο χρόνο, από το 2008 έως το 2009, τότε που οι ΗΠΑ αντιμετώπιζαν την πρώτη ψυχρολουσία της χρηματοπιστωτικής κρίσης.
* Μαθήματα γιόγκα: Από το 2008 μέχρι σήμερα, τα μαθήματα γιόγκα –ειδικά εκείνα που πωλούνται με έκπτωση, με κουπόνια, μέσω deal sites ή που ζητούν από τους ασκούμενους να συμβάλλουν εθελοντικά όποιο ποσό μπορούν– σημειώνουν σταθερή αύξηση πωλήσεων της τάξεως του 9,5% ανά έτος, ενώ η ετήσια αύξηση των yoga studios υπολογίζεται στο 7,5%. Μία από τις αποτελεσματικότερες μεθόδους καταπολέμησης του στρες αποκτά, εν μέσω κρίσης, νέο νόημα για τους λιγότερο μυημένους στον κόσμο της.
* Κατοικίδια: Ακόμη και αν οι περισσότεροι εξ ημών δεν αγοράζουν τα κατοικίδιά τους –θα ήταν πράγματι κρίμα, με τόσα άστεγα σκυλάκια και γατάκια που έχουν άμεση ανάγκη από μια υιοθετημένη οικογένεια– τα χρήματα που ξοδεύουμε για την φροντίδα τους αυξάνονται σταθερά από το 2001 και μετά. Μάλιστα, μόνο μία φορά την τελευταία δεκαετία η αύξηση ήταν χαμηλότερη του 5%.
