«Οι πολίτες δεν ευθύνονται για τα οικονομικά των δήμων για να πληρώσουν τον λογαριασμό»
Πρωτοβουλίες προκειμένου οι δήμοι να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο θέμα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων αναλαμβάνει η ΚΕΔΕ, όπως επισημαίνει σε συνέντευξη που παρεχώρησε στην εφημερίδα «Πατρίς» ο Πρόεδρος Γιώργος Πατούλης. «Είναι ντροπή να είμαστε ο ουραγός στην Ευρώπη» τόνισε ο κ. Πατούλης προσθέτοντας ότι ήδη η ΚΕΔΕ προχχωρά στην επικαιροποίηση ολοκληρωμένης μελέτης για το θέμα αυτό. Ο κ. Πατούλης τάσσεται υπέρ των θεσμικών αλλαγών στον «Καλλικράτη» προκειμένου να γίνει πιο εύρυθμη η λειτουργία των δήμων, ενώ δηλώνει αντίθετος στο να ανοίξουν τώρα χωροταξικά ζητήματα. Όσον αφορά τα χερή των δήμων προτείνει να αντιμετωπιστούν από την πολιτεία και εκφράζει τη διαφωνία του στην επιβοή νέων τελών προς τους δημότες
Η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει ότι θα υπάρξουν αλλαγές στον «Καλλικράτη». Πιστεύετε ότι είναι αναγκαίες για την εύρυθμη λειτουργία των δήμων;
Μετά από πέντε χρόνια εφαρμογής του Καλλικράτη, έχουν αναδειχθεί μια σειρά από προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στη λειτουργία των Δήμων από την πρόχειρη , βιαστική και χωρίς επαρκή χρηματοδότηση υλοποίηση του. Τα ζητήματα αυτά , θεσμικά και οικονομικά, πρέπει να αντιμετωπιστούν. Κάθε αλλαγή όμως στον Καλλικράτη θα πρέπει να αποτελέσει αποτέλεσμα ουσιαστικής διαβούλευσης και διαλόγου μεταξύ της Κεντρικής Κυβέρνησης και της Αυτοδιοίκησης Α' Βαθμού. Η ΚΕΔΕ έχει ξεκαθαρίσει ότι καμία αλλαγή δεν μπορεί να γίνει ερήμην των Δήμων και έχουμε αποσπάσει τη δέσμευση της Κυβέρνησης ότι τίποτε δεν θα γίνει χωρίς διάλογο. Σε κάθε περίπτωση και για να είμαστε έτοιμοι να συμμετάσχουμε στο διάλογο αυτό, προχωρούμε μέσω του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που αποτελεί τη «δεξαμενή σκέψης» της ΚΕΔΕ, στην εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης μελέτης που θα αποτελέσει τη βάση των θέσεων μας πάνω στο ζήτημα της νέας διοικητικής διάρθρωσης των Δήμων.
Θα πρέπει να περιοριστούν μόνο σε θεσμικά θέματα ή θα πρέπει να ανοίξει διάλογος και για το χωροταξικό;
Η Θέση της ΚΕΔΕ είναι πως δεν πρέπει να τεθούν χωροταξικά ζητήματα στο νέο Καλλικράτη, με μοναδική ίσως εξαίρεση κάποιους νησιωτικούς Δήμους που πράγματι η λειτουργία ενός μόνον Δήμου σε μια τόσο μεγάλη έκταση δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην καθημερινότητα των πολιτών και στη διαχείριση των τοπικών θεμάτων.
Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για την αναβάθμιση του ρόλου των αιρετών και γενικότερα της αυτοδιοίκησης;
Έχουμε παρουσιάσει ως ΚΕΔΕ μια σειρά από προτάσεις που αφορούν τη θεσμική και λειτουργική αναβάθμιση των Δήμων και των αιρετών τους εκπροσώπων. Προτάσεις με θεσμική και οικονομική διάσταση. Από την ανάγκη να υπάρξει φορολογική αποκέντρωση μέχρι και το ζήτημα της αμοιβής των αιρετών.
Ποια είναι η θέση της ΚΕΔΕ, όπως διαμορφώθηκε στο πρόσφατο έκτακτο συνέδριο της Αλεξανδρούπολης, για το ρόλο των δήμων στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων.
Στο Συνέδριο της Αλεξανδρούπολης τονίστηκε από όλους τους παριστάμενους η ανάγκη για την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου και βιώσιμου εθνικού σχεδίου διαχείρισης των αστικών αποβλήτων, με την Τοπική Αυτοδιοίκηση να έχει κεντρικό ρόλο.
Αυτό το έθεσα ως Πρόεδρος ως απόλυτη προτεραιότητα. Στο πλαίσιο αυτό συμφωνήσαμε να αναλάβει η ΚΕΔΕ σειρά πρωτοβουλιών για να γίνει πράξη στη χώρα μας η ολοκληρωμένη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων μέσα από βιώσιμες και κοινωνικά αποδεκτές λύσεις.
Στις άμεσες ενέργειες της ΚΕΔΕ θα είναι μεταξύ άλλων η επικαιροποίηση μιας ολοκληρωμένης μελέτης από το ΙΤΑ, που θα αφορά το σύνολο των θεμάτων διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων στη χώρα μας, που θα καταλήγει σε συγκεκριμένες θεσμικές ρυθμίσεις. Καθώς και ο σχεδιασμός, η δημιουργία και η λειτουργία για πρώτη φορά στη χώρα μας ενός Παρατηρητηρίου Αστικών Στερεών Αποβλήτων.
Θεωρώ πως είναι ντροπή για την Ελλάδα να είναι ουραγός της Ευρώπης στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων και πιστεύω πως οι Δήμοι , μέσα από συμπράξεις και χωρίς κηδεμονεύσεις μπορούν και πρέπει να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Παράλληλα στο Συνέδριο τονίστηκε αφενός η ανάγκη δρομολόγησης νομοθετικών ρυθμίσεων από πλευράς της κυβέρνησης, προκειμένου να εξασφαλισθεί η άμεση αδειοδότηση Χώρων Επεξεργασίας και Διαλογής απορριμμάτων. Αφετέρου, η ανάγκη αξιοποίησης της ευρωπαϊκής εμπειρίας και των κοινοτικών κονδυλίων.
Στο Συνέδριο διατυπώθηκαν σημαντικές σκέψεις και προτάσεις πάνω σε όλο το φάσμα του ζητήματος διαχείριση αστικών στερεών αποβλήτων. Μεταξύ άλλων επισημάνθηκε ότι σήμερα υπάρχει σε όλους τους Δήμους ανάγκη να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε προγράμματα ανακύκλωσης και διαχείρισης προσαρμοσμένα στις τοπικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες και όχι να αναπαράγουμε γενικόλογες συνταγές, αγνοώντας τις γεωγραφικές, οικονομικές, δημογραφικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους που χαρακτηρίζουν κάθε περιοχή. Η δημιουργία ολοκληρωμένων και επιτυχημένων συστημάτων ανακύκλωσης απαιτεί 10-15 χρόνια συστηματικών προσπαθειών και γίνεται με σταδιακή οικοδόμηση και βελτιώσεις.
Ένα άλλο ζήτημα που μας απασχόλησε ήταν η αναγκαιότητα ολοκληρωμένης κοστολόγησης των υπηρεσιών διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Κομβικά στοιχεία της συζήτησης ήταν:
Η ανάγκη άμεσης εξειδίκευσης του θεσμικού πλαισίου και συγκεκριμενοποίησης των κανονιστικών διαδικασιών για να γίνει εφικτή η υλοποίηση του νέου εθνικού σχεδιασμού
Οι σημαντικές ελλείψεις προσωπικού, οχημάτων και εξοπλισμού στην πλειοψηφία των Δήμων, που αποτελεί εμπόδιο στις προσπάθειες εκσυγχρονισμού και εισαγωγής της Διαλογής στην Πηγή με πολλαπλά ρεύματα
Το θέμα της συγκρότησης των Φορέων Διαχείρισης που να διασφαλίζουν βιωσιμότητα, οικονομίες κλίμακας και αναβαθμισμένη εκπροσώπηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Οι περισσότεροι δήμοι της χώρας αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, λόγω της δραματικής μείωσης των πόρων της πολιτείας προς την αυτοδιοίκηση. Πιστεύετε ότι αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση των τελών προς τους δημότες.
Δεν πρέπει οι δημότες να είναι αυτοί που θα πληρώσουν το λογαριασμό , χωρίς να ευθύνονται. Η αδυναμία της Κεντρικής Κυβέρνησης αφενός να διασφαλίσει την επαρκή χρηματοδότηση των Δήμων, αφετέρου να διαφυλάξει με ουσιαστικούς ελέγχους τη σωστή διαχείριση των οικονομικών τους, δεν μπορεί να γίνει η αιτία για να προστεθούν νέα βάρη στους ήδη επιβαρυμένους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Η ΚΕΔΕ έχει ζητήσει να αντιμετωπιστεί το χρέος των Δήμων, που αποτελεί μόλις το 1% του συνολικού χρέους της χώρας και αφορά μικρό αριθμό από αυτούς, στα πλαίσια της συνολικής αντιμετώπισης του δημόσιου χρέους. Με τρόπο μόνιμο και δίκαιο, αλλά ταυτόχρονα που θα διασφαλίζει ότι δεν θα επαναληφθούν ανάλογες καταστάσεις.
Με ποιο τρόπο μπορεί να επιτευχθεί η οικονομική αυτοτέλεια των δήμων;
Ως ΚΕΔΕ έχουμε προτάξει την ανάγκη για την προώθηση φορολογικών μεταρρυθμίσεων που θα επιφέρουν δημοσιονομική αποκέντρωση. Οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τη δημοσιονομική αποκέντρωση ώστε να συμβαδίζει η Ελληνική με την Ευρωπαϊκή Αυτοδιοίκηση, θα πρέπει να περιλαμβάνουν:
Μεταφορά φορολογικών πόρων από το κεντρικό κράτος στους Δήμους, κι όχι νέες επιβαρύνσεις στους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Δημιουργία ενός ισχυρού αναδιανεμητικού μηχανισμού, που θα λαμβάνει υπόψη την ελληνική ιδιαιτερότητα που θέλει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, να διαμένει σε περιορισμένο αριθμό Δήμων, γεγονός που καθιστά αδύνατη τη χρηματοδότηση της λειτουργίας των μικρότερων σε πληθυσμιακό μέγεθος Δήμων χωρίς την ύπαρξη αυτού του αναδιανεμητικού μηχανισμού.
Στο πλαίσιο της δημοσιονομικής αποκέντρωσης η ΚΕΔΕ έχει προτείνει μέτρα όπως:
Η μεταφορά του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας στους δήμους.
Η στήριξη των τοπικών πολεοδομικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και τουριστικών υποδομών.
Η δημιουργία μηχανισμού ελέγχου και είσπραξης των ιδίων εσόδων των δήμων, ώστε μακροπρόθεσμα να απεμπλακεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση από τη ΔΕΗ.
Η μεταφορά στους Δήμους του συνόλου ή του μεγαλύτερου μέρους των πόρων που εισέρχονται σε διάφορα ταμεία που έχουν δημιουργηθεί, όπως π.χ. το Πράσινο Ταμείο.
Παράλληλα έχουμε προτείνει τη δημιουργία ενός νέου «ΘΗΣΕΑ», δηλαδή ενός Τοπικού Αναπτυξιακού Προγράμματος, που θα σχεδιαστεί και θα διαχειριστεί από τους δήμους για τους δήμους, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από τη νέα γενιά των παρακρατηθέντων, από την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων
Υπάρχουν δήμοι που κινδυνεύουν με «πτώχευση» στο άμεσο μέλλον;
Είναι μικρός ο αριθμός των Δήμων που κινδυνεύουν με πτώχευση, αλλά το σύνολό τους βρίσκεται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση. Ως ΚΕΔΕ προσπαθούμε να επισπεύσουμε τις αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν σε κεντρικό επίπεδο, ώστε να αποτρέψουμε και νέα φαινόμενα χρεοκοπίας σε Δήμους.
Θεωρείτε ότι νέο ΕΣΠΑ που θα ξεκινήσει ουσιαστικά να υλοποιείται μέσα στο 2016 μπορεί να αξιοποιηθεί από τους δήμους;
Το νέο ΕΣΠΑ πρέπει να αξιοποιηθεί από τους Δήμους. Είναι ίσως η τελευταία μεγάλη ευκαιρία που θα έχουμε για να χρηματοδοτήσουμε έργα και παρεμβάσεις, που στόχο θα έχουν την προώθηση της τοπικής ανάπτυξης. Οφείλω όμως να επισημάνω ότι ως ΚΕΔΕ έχουμε θέσει συγκεκριμένα ζητήματα, που αφορούν τη διάρθρωση και τη διαχείριση του ΕΣΠΑ, όπως αυτή έχει σχεδιαστεί, που δεν καλύπτουν τις ανάγκες των Δήμων. Χρειάζεται να υπάρξει στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ ένας επανασχεδιασμός και μια πρόβλεψη για ένα ειδικό κονδύλι ύψους 2 δισ. ευρώ, με το οποίο θα χρηματοδοτηθούν μόνον έργα Δήμων. Αυτό αποτελεί πάγιο αίτημα της ΚΕΔΕ και αφορά κυρίως τους μικρούς Δήμους, οι οποίοι δεν διαθέτουν σήμερα διαχειριστική επάρκεια αλλά και μηχανισμό για να διεκδικήσουν πόρους από το ΕΣΠΑ.
Πρέπει να έχει η Αυτοδιοίκηση ρόλο στην αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης;
Η Αυτοδιοίκηση εκ των πραγμάτων έχει ρόλο στην αντιμετώπιση των συνεπειών που προκαλεί η μαζική εισροή εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων και παράτυπων μεταναστών στην Ελλάδα. Είμαστε εμείς που κληθήκαμε να διαχειριστούμε το πρόβλημα, κυρίως οι Δήμοι πρώτης γραμμής υποδοχής των προσφυγικών - μεταναστευτικών ροών. Και το κάναμε αυτό χωρίς επαρκή μέσα, προσωπικό και χρηματοδότηση , σε μια περίοδο που η Κεντρική Κυβέρνηση δεν διέθετε ούτε καν ένα στοιχειώδες πλάνο αντιμετώπισης του ζητήματος. Θα έλεγα ότι η Κυβέρνηση πιάστηκε κυριολεκτικά στον ύπνο, έβλεπε τους πρόσφυγες να κατακλύζουν τη χώρα και πίστευε ότι ήρθαν στην Ελλάδα για να λιαστούν και στη συνέχεια να φύγουν. Η ΚΕΔΕ ήταν αυτή που πρώτη κινητοποιήθηκε σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, επισημαίνοντας καταρχήν την ανάγκη να υπάρξει ένας ολοκληρωμένος εθνικός σχεδιασμός. Και στη συνέχεια αναδεικνύοντας μέσα από επαφές που κάναμε σε όλα τα επίπεδα, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, ότι η αντιμετώπιση του προσφυγικού έπρεπε να αναδειχθεί από την Κυβέρνηση σε ευρωπαϊκό κι όχι απλά ελληνικό πρόβλημα. Η Αυτοδιοίκηση ήταν αυτή που αντιμετώπισε τα καθημερινά προβλήματα των προσφύγων και υποχρέωσε ουσιαστικά την Κυβέρνηση να μας συμπεριλάβει στο μηχανισμό διαχείρισης του προσφυγικού, παρόλο που δεν ήταν στις αρχικές τους προθέσεις η συμμετοχή μας. Ασφαλώς το πρόβλημα είναι τεράστιο, δοκιμάζει τις αντοχές του ίδιου του ευρωπαϊκού οικοδομήματος αλλά και την καθημερινότητα όλων των ευρωπαίων πολιτών. Σε κάθε περίπτωση, ως ΚΕΔΕ έχουμε αναλάβει ήδη διεθνείς πρωτοβουλίες και δημιουργούμε συμμαχίες προκειμένου να αποτραπούν "λύσεις" τύπου κατάργησης της Σέγκεν κι εξόδου της χώρας μας από αυτή τη συνθήκη , που αν γίνουν πράξη θα σηματοδοτήσουν το τέλος του κοινού ευρωπαϊκού οράματος και θα πυροδοτήσουν φοβάμαι ακραίες καταστάσεις στην Ελλάδα.
Κατά καιρούς ακούγεται ότι η Αυτοδιοίκηση είναι ο πιο διεφθαρμένος θεσμός στην Ελλάδα της κρίσης; Είναι όντως έτσι;
Ασφαλώς και δεν είναι έτσι. Η Αυτοδιοίκηση στοχοποιείται άδικα γιατί είμαστε ο μοναδικός κρατικός θεσμός, που οι αποφάσεις του ελέγχονται σε όλα τα στάδιά τους από περισσότερες από δέκα διαφορετικές ελεγκτικές αρχές της Πολιτείας. Κανένας άλλος θεσμός του Κράτους δεν υπόκειται σε τόσους πολλούς ελέγχους. Όμως βολεύονται πολλοί να στοχοποιείται η Αυτοδιοίκηση , για να μπορούν αυτοί εύκολα και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, να κάνουν το δικό τους πάρτι διαφθοράς. Θα σας θυμίσω ότι πρόσφατα , σε συζήτηση που έγινε στη Βουλή με αντικείμενο τη διαφθορά, ο αρμόδιος τότε Υπουργός είχε επισημάνει ότι οι τομείς στους οποίους εμφανίζονται τα μεγαλύτερα φαινόμενα κακοδιαχείρισης είναι αυτοί των δημόσιων έργων, των προμηθειών σε άμυνα και υγεία. Δεν ανέφερε την Αυτοδιοίκηση. Δεν ισχυρίζομαι ασφαλώς ότι όλα είναι ρόδινα στην Αυτοδιοίκηση, αλλά σίγουρα δεν είναι ο δικός μας χώρος ο πιο διεφθαρμένος, όπως βολεύει κάποιους να πιστεύει ο κόσμος.
Πηγή
