Οικογένεια: Βορραγινοειδών...
Άλλα ονόματα: Μπορράγκο, βοράτσινα, μποράζα, βόραγο, μποράγο
Διαβάστε επίσης τις ιδιότητες για το γλυκάνισο, τη μαντζουράνα και τη μέντα.
Περιγραφή
Ετήσιο φυτό με ύψος 30-50 εκ. Αναπτύσσεται κατά ομάδες, κάτω από ερείπια, ιδιαίτερα στο Νότο. Προέρχεται από τη Μεσόγειο. Έχει παχύ βλαστό και μεγάλα, λίγο σαρκώδη, κυματιστά φύλλα, με θαμπό πράσινο χρώμα, τα οποία καλύπτονται από πυκνό χνούδι.
Η μπουράντζα είναι κυρίως γνωστή, για τα πανέμορφα αστερόμορφα λουλούδια της, τα οποία έχουν έντονο μπλε χρώμα ενώ σπανιότερα είναι ροζ ή λευκά.
Τα άνθη της έχουν πέντε πέταλα γύρω από μία προεξέχουσα «καρδιά». Ανθίζουν το Μάιο και τον Ιούνιο. Είναι γηγενές φυτό της Μεσογείου και κυρίως περιοχών της Βόρειας Αφρική ωστόσο, η πρώιμη γενέτειρά του θεωρείται το Ισραήλ.
Σήμερα το μπόραγο καλλιεργείται σε πολλά μέρη – έως και τη Μεγάλη Βρετανία – κυρίως για το ιδιαίτερα θρεπτικό έλαιο που εξάγεται από τους σπόρους του. Στην Ελλάδα είναι αυτοφυές φυτό αλλά και καλλιεργούμενο.
Το χειμώνα ξεραίνεται αλλά την άνοιξη βλασταίνουν καινούρια, από τους σπόρους που είχε αφήσει το προηγούμενο φυτό. Τα φύλλα του είναι βρώσιμα και καλλιεργείται σε πολλούς κήπους στην Ευρώπη για αυτό τον σκοπό.
Η μπουράντζα έχει σχετικά μεγάλη περίοδο ανθοφορίας και σε ήπια κλίματα, μπορεί να ανθίζει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Το φυτό συλλέγεται όταν είναι ανθισμένο και ξηραίνεται σε σκιά, μπορεί όμως να εκτεθεί για λίγο στον ήλιο.
Συστατικά
Τα ενεργά συστατικά είναι πολύ λίγο γνωστά. Περιέχει φυτική βλέννα, τανίνη και ίχνη αιθέριου έλαιου. Η μπουράντζα περιέχει επίσης, γλίσχρασμα, νιτρικό κάλιο και πυρρολιζιδινικά αλκαλοειδή.
Οι σπόροι του περιέχουν ένα λιπαρό έλαιο πλούσιο σε γ-λινολενικό οξύ. Περιέχει ακόμη, λιπαρά οξέα όπως παλμιτικό οξύ, στεατικό οξύ, ελαϊκό οξύ κλπ.
Ιστορία και παράδοση
Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τα λουλούδια της μπουράντζας σε σαλάτες και κρασιά. Ονόμασαν το φυτό «ευφροσύνη» που σημαίνει «αυτό που σε κάνει ευτυχισμένο».
Πίστευαν ότι έχει τη δύναμη να μετριάσει τη μελαγχολία μερικών υποχονδριακών και για το σκοπό αυτό, εφάρμοζαν την εξής εντυπωσιακή και υποβλητική θεραπεία: Έδιναν αρχικά στον “ασθενή” ένα δυνατό καθάρσιο και ύστερα τοποθετούσαν μερικές βδέλλες στον πρωκτό του, ελαττώνοντας έτσι, κατά ένα τρόπο, τις αιμορροϊδικές υπεραιμίες. Κατόπιν, του έδιναν να πίνει κάθε πρωί, μερικά κύπελλα αφεψήματος μπουράντζας με μέλι.
Το φυτό εισήχθη κατά το Μεσαίωνα στη νότια Ισπανία από τους Άραβες. Το όνομά του προέρχεται από την αραβική φράση «abou er-rach» που σημαίνει «πατέρας του ιδρώτα», η οποία αναφέρεται στις εφιδρωτικές ιδιότητες της μπουράντζας.
Αναφορά στη μπουράντζα γίνεται και στην ποίηση της Σχολής του Σαλέρνο (9ος-13ος αιώνας), όπου ο John Gerard γράφοντας το 1597, αναφέρει το παλιό επίγραμμα “ego borago gaudia simper ago” που σημαίνει “εγώ, το βοράγκο, δίνω πάντα κουράγιο”.
Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις
-Παραδοσιακά η μπουράντζα χρησιμοποιείται σαν θεραπεία σε καρδιαγγειακές διαταραχές.
-Το έλαιο που εξάγεται από τους σπόρους χρησιμοποιείται και ως εναλλακτικό αντί του ελαίου της οινοθήρας (Oenothera biennis) για τους ρευματισμούς ή τις διαταραχές της περιόδου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί εξωτερικά για το έκζεμα.
-Τα φύλλα χρησιμοποιούνται για τον ξηρό, ερεθιστικό βήχα και στα πρώτα εμπύρετα στάδια της πλευρίτιδας ή του κοκκύτη.
-Το έγχυμα του φυτού επιδρά ευνοϊκά στο κρυολόγημα, τη βρογίτιδα και την πνευμονία.
-Θεωρείται επίσης ότι καθαρίζει το αίμα και τονώνει τη λειτουργία των επινεφριδίων.
-Ελαττώνει τον πυρετό, διευκολύνει τη διούρηση και προκαλεί διαφόρηση ενώ παράλληλα δεν είναι καθόλου ερεθιστικό. Παρασκευάζουμε το ποτό ως εξής: Βράζουμε το φυτό, το φιλτράρουμε από ένα κομμάτι λεπτό βαμβακερό ύφασμα και προσθέτουμε μέλι. Πίνουμε 3 φλιτζάνια την ημέρα.
-Σε περιπτώσεις αρθρίτιδας συστήνονται ως κατάπλασμα τα φύλλα του. Το κατάπλασμα γίνεται με βρασμένα φύλλα από το φυτό, που τοποθετούνται πολύ ζεστά.
-Χρησιμοποιείται για τη ρύθμιση του ορμονικού συστήματος και του μεταβολισμού.
-Το γλίσχρασμα που περιέχει προσδίδει στη μπουράντζα μαλακτικές ιδιότητες. Ανακουφίζει επίσης, τις αναπνευστικές διαταραχές.
-Συνιστάται για την αντιμετώπιση των παιδικών ασθενειών που συνοδεύονται από υψηλό πυρετό και εξανθήματα (ιλαρά, οστρακιά, ευλογιά) αλλά και σαν αποτοξινωτικό κατά των δερματικών παθήσεων και ιδιαίτερα του έρπητα.
-Το έλαιο μπουράντζας χρησιμοποιείται για μεγάλο φάσμα ιατρικών προβλημάτων, όπως για το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, την αθηροσκλήρωση, το διαβήτη, τα ηπατικά προβλήματα, την αρθρίτιδα και τη σχιζοφρένεια.
-Οι μητέρες σε γαλουχία μπορούν να το συνδυάσουν με μάραθο για να ενισχύσουν τη ροή του γάλακτος.
άλλες χρήσεις
-Εφαρμόζεται για την εξασφάλιση της ελαστικότητας του δέρματος και την πρόληψη εμφάνισης ρυτίδων.
-Τα μπλε άνθη προστίθενται στις σαλάτες από την Ελισαβετιανή εποχή για να «χαροποιήσουν το πνεύμα», μία πρακτική που μπορεί να ακολουθηθεί και στη σύγχρονη μαγειρική.
-Η μπουράντζα τρώγεται φρέσκια σαν λαχανικό ή αποξηραμένη σαν βότανο. Έχει γεύση σαν αγγούρι και τρώγεται μέσα σε σαλάτες ή σαν γαρνιτούρα.
-Η μπουράντζα χρησιμοποιείται στην γερμανική, Ισπανική, Ελληνική και Ιταλική κουζίνα. Στην Ελλάδα μπαίνει σε λαδερά όπως γεμιστά και ντολμάδες.
Παρασκευή – δοσολογία
Εσωτερικά ως έγχυμα
Χρησιμοποιούμε 20-40 γρ. άνθη μπουράντζας ανά λίτρο βραστού νερού. Πίνουμε 3-4 φλιτζάνια την ημέρα.
Ως αφέψημα
Από ένα μείγμα από άνθη, φύλλα και νεαρούς βλαστούς (περίπου 15 γρ. από το καθένα ανά λίτρο νερού), χρησιμοποιήστε το σαν αποτοξινωτικό και για τις αναπνευστικές διαταραχές.
Βάμμα
Πάρτε 10 ml, τρείς φορές την ημέρα, ως τονωτικό μετά από θεραπεία με στεροειδή και για το στρες.
Λοσιόν
Αναμείξτε χυμό με ίσο όγκο νερού και χρησιμοποιείστε το για το ερεθισμένο ξηρό δέρμα ή για νευρικά εξανθήματα.
Χυμός
Πολτοποιείστε νωπά φύλλα και πιείτε 10 ml, τρεις φορές την ημέρα, για να καταπολεμήσετε το άγχος και την κατάθλιψη.
Ενδιαφέροντα
-Από τα άνθη του φυτού παράγεται μια βαφική ουσία, με διαυγές κυανό χρώμα.
-Οι σπόροι της μπουράντζας έχουν ένα προσάρτημα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, το οποίο προσελκύει τα μυρμήγκια. Αυτά, μεταφέρουν τους σπόρους εξασφαλίζοντας την αναπαραγωγή του φυτού.
-Στην Ισπανία, αναπτύσσεται μια ποικιλία με λευκά λουλούδια με παχύ μίσχο, που πωλούνται στην αγορά και τρώγονται όπως τα σέσκουλα. Η γεύση που έχουν τα άνθη αυτά είναι εκπληκτική και θυμίζει στρείδι.
Προφυλάξεις
Μια περίπτωση επιληπτικής κρίσης έχει αναφερθεί ότι συσχετίζεται με κατανάλωση ελαίου από σπόρους μπουράντζας.
Πηγή
