Ο Δεκαπενταύγουστος, «το Πάσχα του καλοκαιριού», είναι η ημέρα-ύμνος στην Παναγία, τη μητέρα όλων των Χριστιανών.
Προσευχές, δεήσεις, ικεσίες των πιστών, ακούγονται από τις πιο μεγαλοπρεπείς μητροπόλεις μέχρι τα πιο απομακρυσμένα ξωκλήσια και μοναστήρια, ενώ τα περίπου 500 «Θεοτοκωνύμια», οι ονομασίες και χαρακτηρισμοί που τις απέδωσε ο λαός, δηλώνουν τη λατρεία στο Θείο πρόσωπο της.
Αλλού Μεγαλόχαρη και Θαλασσοκρατούσα κι αλλού Γλυκοφιλούσα και βρεφοκρατούσα, η Παναγία βρίσκεται πάντοτε στο πλευρό των πιστών δίνοντάς τους δύναμη κι ελπίδα.
Τη σημερινή γιορτή γιορτάζει και η Κρήτη με τις τιμές που αρμόζουν. Μεγάλα πανηγύρια πραγματοποιούνται από τη μια άκρη της Κρήτης ως την άλλη. Χιλιάδες προσκυνητές που συρρέουν στους ναούς και τις μονές της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Τα "καλά" τους έχουν φορέσει, μεταξύ άλλων, τα μεγάλα μοναστήρια που γιορτάζουν (Αγκάραθος, Χρυσοσκαλίτισσα, Καλυβιανή, Παλιανή, Γωνιά Κισάμου).
Πολλές είναι οι εκκλησίες που πανηγυρίζουν, όπως η Παναγίτσα του Μασταμπά, στο Ηράκλειο, η Παναγία Καμαριανή στη Ν. Αλικαρνασσό, η Μεγάλη Παναγια στη Νεάπολη Λασιθίου, η Παναγία «Φανερωμένης» της ενορίας Αγίου Νικολάου Άνω Αρχανών, η Παναγία Κερά Παρτίρων, και άλλες.
Πανηγύρια σε κάθε γωνιά
Πολιτιστικοί Σύλλογοι της Κρήτης στήνουν γλέντια και παραδοσιακές γιορτές σχεδόν σε κάθε γωνιά, σε κεφαλοχώρια και χωριουδάκια «ξεχασμένα», με το νησί να δονείται από τους ήχους της λύρας και του βιολιού και την τσικουδιά να ρέει άφθονη.
Σε απόλυτη διονυσιακή ατμόσφαιρα και με λιχουδιές που μένουν αξέχαστες, η Κρήτη γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο με πανηγύρια από την ανατολή ώς τη δύση του ήλιου.
