Αξιοζήλευτοι ήταν όσοι βρέθηκαν να έχουν μία αμύθητη περιουσία που τους εξασφάλιζε άνετη και πολυτελή ζωή.
Όλα αυτά πλέον ανήκουν στο μακρινό παρελθόν, αφού η ύφεση και τα απανωτά, αδυσώπητα φορολογικά μέτρα δημιούργησαν νέες συνθήκες.
Ο αριθμός των αποποιήσεων κληρονομιάς, όπως ορίζεται στη νομική ορολογία η σχετική διαδικασία, έχει εκτιναχθεί στα ύψη ακόμη και στη Χαλκιδική.
Τα επίσημα στοιχεία είναι χαρακτηριστικά, όπως παρουσιάζει τοhalkidikifocus.gr.
Στα τέσσερα Ειρηνοδικεία της περιφέρειας του Πρωτοδικείου Χαλκιδικής (Αρναίας, Πολυγύρου, Νέων Μουδανιών, Κασσάνδρας) στη διάρκεια του 2015 κατατέθηκαν 230 δηλώσεις μη αποδοχής-αποποίησης κληρονομιάς ενώ από τις αρχές έως και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου του 2016 οι σχετικές αιτήσεις ανήλθαν σε 232.
Σε πανελλαδικό επίπεδο
Σε όλα τα Ειρηνοδικεία της Ελλάδας το 2015 οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν σε 45.627, όταν το 2013 οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν σε 29.200.
Στο Ειρηνοδικείο της Αθήνας οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν το 2015 σε 9.566, από 6.079 που ήταν το 2013.
Στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης το 2015 οι αποποιήσεις κληρονομιών ανήλθαν σε 5.068, από 3.298 που ήταν το 2013.
Ανάμεσα στους κυρίαρχους λόγους στους οποίους οφείλονται οι αποποιήσεις κληρονομιάς είναι οι δυσβάσταχτοι –κάθε λογής- φόροι στα ακίνητα, η δυσκολία στη συντήρηση όπως και οι δυσκολίες στην πώληση των κληρονομούμενων ακινήτων.
Επιπλέον, τα χρέη σε τράπεζες, εφορία και ασφαλιστικά ταμεία που αφήνει ο θανών.
Η νομική πλευρά
Αποποίηση κληρονομιάς είναι η δήλωση βούλησης του προσώπου - προσωρινού κληρονόμου στον οποίο έχει επαχθεί η κληρονομιά ότι δεν επιθυμεί να γίνει οριστικός κληρονόμος και άρα δεν δέχεται την κληρονομιά που του έχει επαχθεί. Η προθεσμία αποποίησης της κληρονομιάς είναι 4 μήνες, εκτός εάν ο κληρονομούμενος είχε την κατοικία του στο εξωτερικό ή εάν ο κληρονόμος όταν έμαθε την επαγωγή διέμενε στο εξωτερικό, οπότε είναι ετήσια. Η προθεσμία αποποίησης εκκινεί από το χρονικό σημείο που ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή και το λόγο της (π.χ. θάνατος κληρονομούμενου). Όταν όμως υπάρχει διαθήκη, η προθεσμία για την αποποίηση κληρονομιάς ξεκινάει από τη δημοσίευση της διαθήκης στο κατά τόπον Ειρηνοδικείο.
Η αποποίηση κληρονομιάς γίνεται στο Γραμματέα του Ειρηνοδικείου, στην περιφέρεια του οποίου είχε την κατοικία του ο κληρονομούμενος κατά το χρόνο του θανάτου του (π.χ. εάν ο θανών είχε την κατοικία του στα Νέα Μουδανιά, αρμόδιο είναι το Ειρηνοδικείο των Νέων Μουδανιών).
Εάν και εφ' όσον δε γίνει ρητή δήλωση αποποίησης του κληρονόμου ενώπιον του Γραμματέα του Ειρηνοδικείου και εντός της ως άνω αποκλειστικής προθεσμίας, εξ' αντιδιαστολής σημαίνει ότι ο κληρονόμος σιωπηρά αποδέχεται την κληρονομιά και επομένως και το ενεργητικό και το παθητικό της περιουσίας του θανόντος.
Η αποποίηση κληρονομιάς δε μπορεί να είναι μερική. Αυτό σημαίνει ότι ή αποποιείται κάποιος όλη την κληρονομιά του θανόντος ή την αποδέχεται όλη (Επομένως δεν μπορεί κάποιος π.χ. να αποδεχθεί τα διαμερίσματα της κληρονομιάς αλλά να αποποιηθεί τα αγροτεμάχια της εν λόγω κληρονομιάς λόγω μηδαμινής αξίας).
Ο κληρονόμος χρειάζεται να καταβάλλει ιδιαίτερη προσοχή καθώς ο θανών μπορεί να έχει δημιουργήσει ή να έχει χρέη από διάφορες αιτίες. Πιθανά χρέη που μπορεί να έχει ο θανών είναι ενδεικτικά τα εξής: οφειλές σε Τράπεζες είτε ως πρωτοφειλέτης είτε ως εγγυητής (προσοχή ιδιαίτερη γιατί η εγγύηση είναι κληρονομητή), οφειλές σε ασφαλιστικά Ταμεία (π.χ. ΙΚΑ, ΟΑΕΕ κλπ), οφειλές σε Εφορία, οφειλές από δικαστικές αποφάσεις, οφειλές σε ιδιώτες κλπ. Επομένως ο κληρονόμος θα πρέπει να ζυγίσει κατά πόσον το ενεργητικό της περιουσίας του θανόντος είναι μεγαλύτερο από το παθητικό της περιουσίας (χρέη) του θανόντος και ανάλογα να προβεί σε αποδοχή ή αποποίηση της κληρονομιάς.
Επιπλέον, μία δυνατότητα που ο περισσότερος κόσμος δεν την γνωρίζει, είναι να αποδεχθεί κάποιος κληρονόμος την περιουσία του θανόντος με το ευεργέτημα της απογραφής. Η δήλωση του κληρονόμου γίνεται στην Γραμματεία του Δικαστηρίου, που είχε κατά το χρόνο του θανάτου του την κατοικία του ο κληρονομούμενος. Συνέπεια αυτής της δήλωσης του κληρονόμου είναι ότι ευθύνεται μέχρι το ενεργητικό της κληρονομιάς και όσο αυτή επαρκεί και όχι με την ατομική του περιουσία.
Όταν πρόκειται για ανήλικο τέκνο, η αποποίηση κληρονομιάς, πρέπει να γίνει από τους γονείς του, και πάντοτε με την έκδοση δικαστικής απόφασης που θα δίνει ειδική προς τούτο άδεια. Αποκλειστικά αρμόδιο δικαστήριο είναι το δικαστήριο της κατοικίας του ανηλίκου.
Επομένως κρίνεται απαραίτητο, λόγω της ιδιαιτερότητας των ανωτέρω ζητημάτων, οι πολίτες να απευθύνονται στους Δικηγόρους τους, προκειμένου να βοηθηθούν από τους καθ' ύλην αρμοδίους, προς αποφυγή μελλοντικών περιπετειών.
Συμβουλές στους… τυχερούς-άτυχους
Μιλώντας στο halkidikifocus.gr ο πιστοποιημένος σύμβουλος διαχείρισης κατοικιών Κωνσταντίνος Καρούλης αναφέρει ότι «σε περίπτωση που κάποιος προσανατολίζεται σε αποποίηση κληρονομιάς, μπορεί να απευθυνθεί σε εκτιμητή ή πραγματογνώμονα, ο οποίος μπορεί να προσδιορίσει την εμπορική αξία του ακινήτου, δηλ. το πόσο θα πουληθεί».
«Ο κληρονόμος θα “ζυγίσει” τη συγκεκριμένη εκτίμηση και τις υποχρεώσεις του ακινήτου σε τρίτους ή στο Δημόσιο και ανάλογα θα αποφασίσει»προσθέτει.
Σύμφωνα με τον κ. Καρούλη, υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες η αποδοχή δεν γίνεται άμεσα αλλά ταυτόχρονα με την πώληση του ακινήτου.«Εκείνος που κληρονομεί το ακίνητο θα εισπράξει κάποιο χρηματικό ποσό με το οποίο θα καλύψει τις απορρέουσες οικονομικές υποχρεώσεις και ένα μέρος θα το επωφεληθεί ο ίδιος. Όλα όμως εξαρτώνται από την εκτιμώμενη αξία και εφόσον καλύπτει τα σχετικά έξοδα» εξηγεί.
Τέλος, εναλλακτική λύση αποτελεί η βραχυχρόνια ή μακροχρόνια μίσθωση του ακινήτου. «Εφόσον διαπιστωθεί πως η εμπορική αξία του ακινήτου δεν είναι υψηλή και κατά συνέπεια συμφέρουσα, χρησιμοποιείται ο ένας δείκτης που προσδιορίζει το βαθμό απόδοσης του προς μίσθωση ακινήτου. Είναι δυνατό να προκύψει από το σχετικό υπολογισμό ότι στην παρούσα στιγμή συμφέρει η ενοικίασή του. Έτσι, γίνεται αποδοχή και μίσθωση»σημειώνει ο κ. Καρούλης.
