Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο,ο Συνήγορος του Πολίτη θα μπορεί πλέον να ασκεί πειθαρχικό έλεγχο στα Σώματα Ασφαλείας, στην αστυνομία, στο λιμενικό, στην πυροσβεστική αλλά και ...
στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους -πεδίο, άλλοτε άβατο για το Συνήγορο του Πολίτη(πρόκειται για μια νέα αρμοδιότητα, με την οποία επιφορτίζεται η Ανεξάρτητη Αρχή), για το λόγο ότι η Ελλάδα έχει καταδικαστεί επανειλημμένως, στο παρελθόν, από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Και τούτο, διότι έχει διαπιστωθεί κενό στον πειθαρχικό έλεγχο των Σωμάτων Ασφαλείας και των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Τα στατιστικά στοιχεία έδειχναν ότι κάθε χρόνο από τις 50-60 υποθέσεις που καταγγέλλονταν, μόνο σε μια-δύο από αυτές επιβάλλονταν πειθαρχικές ποινές.
Προφανώς, λοιπόν, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πίεζαν τις ελληνικές κυβερνήσεις, να λάβουν δράση, να πάρουν μέτρα, πράγμα το οποίο προβλέπει το νέο νομοσχέδιο. Τα αρμόδια πειθαρχικά όργανα θα κάνουν κι αυτοί την έρευνά τους, εκ παραλλήλου, αυτή η έρευνα πρέπει να τεθεί υπόψη του Συνηγόρου του πολίτη, και αν ο Συνήγορος θεωρήσει ότι το πόρισμα δεν είναι ικανοποιητικό, το αναπέμπει και τους επιβάλει να συνεχίσουν ή να διεξάγουν νέα έρευνα.Παραμένει η παράλληλη αρμοδιότητα της Διέυθυνσης εσωτερικών υποθέσεων της ελληνικής αστυνομίας.Η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων (Δ.Ε.Υ.) είναι ειδική αυτοτελής Υπηρεσία της Ελληνικής Αστυνομίας, εδρεύει στο Νομό Αττικής, υπάγεται απευθείας στον Αρχηγό του Σώματος και έχει ως αποστολή τη διερεύνηση, εξιχνίαση και δίωξη εγκλημάτων που μαρτυρούν διαφθορά χαρακτήρα, στο χώρο της Ελληνικής Αστυνομίας και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Στη Θεσσαλονίκη, λειτουργεί Υποδιεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων Βορείου Ελλάδος (Υ.Ε.Υ.Β.Ε.), με διοικητική υπαγωγή στη Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων.Το έργο και οι δραστηριότητες της Διεύθυνσης Εσωτερικών Υποθέσεων εποπτεύονται από την Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, ύστερα από ετήσια Έκθεση Απολογισμού που υποβάλει ο αρμόδιος Υπουργός.
Επιπλέον, το ανακριτικό έργο της Διεύθυνσης Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας αλλά και η εν γένει δραστηριότητα της Υπηρεσίας, τελούν υπό την άμεση εποπτεία του Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών ή Θεσσαλονίκης, ο οποίος ενημερώνεται για όλες τις υποθέσεις που χειρίζεται.
Με βάση το νομοσχέδιο, δεν υποκαθίστανται τα εσωτερικά όργανα ελέγχου, αλλά, ο Συνήγορος αναλαμβάνει είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν αιτήματος να ερευνήσει τη βασιμότητα πειθαρχικών παραπτωμάτων. Μέχρι σήμερα, ο Συνήγορος του Πολίτη, όταν υπάρχει κάτι παράτυπο, (πχ κατάχρηση εξουσίας), έχει αρμοδιότητα να ζητήσει να γίνει έρευνα, και απέχει καθ’ όλη τη διάρκεια της ΕΔΕ. Τώρα, η διαφορά είναι ουσιώδης: πλέον το πειθαρχικό όργανο του εσωτερικού ελέγχου, για παράδειγμα της αστυνομίας, θα περιμένει το πόρισμα του Συνηγόρου, το οποίο οφείλει να συντάξει εντός τριών μηνών και θ’ απόσχει από την επιβολή οποιασδήποτε πειθαρχικής ποινής.
Στο παρελθόν ο Συνήγορος περίμενε την ΕΔΕ, και τοποθετείτο επί της ένορκης διοικητικής εξέτασης, αν ακολουθήθηκε πχ η σωστή διαδικασία. Τώρα, το εσωτερικό όργανο του πειθαρχικού ελέγχου των Σωμάτων Ασφαλείας θα περιμένει το πόρισμα του Συνηγόρου και θα μπορεί να το ανατρέψει μόνο με ειδική και επαρκή αιτιολογία. Αλλιώς, θα πρέπει να το υιοθετεί. Θα λειτουργεί ως οιονεί πειθαρχική αρχή: χωρίς να επιβάλλει την ποινή, κάνει μια διερεύνηση επί της βασιμότητας του πειθαρχικού παραπτώματος, την οποία δεν θα μπορεί να ανατρέψει το εσωτερικό όργανο των σωμάτων ασφαλείας, παρά μόνο με εξειδικευμένη αιτιολογία.
