Ο Αρχιμήδης θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς, φυσικούς και μηχανικούς της αρχαιότητας. Η μοναδική ικανότητά του να διεισδύει στα προβλήματα στάθηκε και η αιτία του θανάτου του.
Το 212 μ.Χ. ένας Ρωμαίος στρατιώτης εμφανίστηκε μπροστά του διατάσσοντας τον να τον ακολουθήσει. Ο Αρχιμήδης ήταν απασχολημένος με ένα δύσκολο γεωμετρικό πρόβλημα. Συνέχισε λοιπόν τους υπολογισμούς του αγνοώντας τη διαταγή. Το γεγονός προκάλεσε την οργή του στρατιώτη ο οποίος έβγαλε το ξίφος του και τον σκότωσε.
Έτσι περιέγραψε τα γεγονότα ο Ρωμαίος ιστορικός Βαλέριος Μάξιμος, διακόσια χρόνια μετά το θάνατο του Έλληνα εφευρέτη. Μεταγενέστερες πηγές παραδίδουν παρεμφερείς εκδοχές του γεγονότος. Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι ο Αρχιμήδης πέθανε επειδή ήταν βυθισμένος στους στοχασμούς του. Το βέβαιο είναι πως σκοτώθηκε κατά την κατάληψη των Συρακουσών από τους Ρωμαίους. Με το θάνατο του μεγάλου αυτού μυαλού ο κόσμος έχασε μια ιδιοφυΐα που δώρισε στους συγχρόνους του αλλά και στις επόμενες γενιές σειρά εφευρέσεων αλλά και πολλές ανακαλύψεις φυσικών νόμων. Κατάφερε, για παράδειγμα, να προσδιορίσει το πι (ο λόγος του μήκους της περιφέρειας ενός κύκλου προς τη διάμετρό του) με μεγάλη ακρίβεια. Μας είναι επίσης γνωστή η Αρχή του Αρχιμήδη, βάσει της οποίας κάθε σώμα βυθισμένο σε ρευστό δέχεται άνωση ίση με το βάρος του ρευστού που εκτοπίζει. «Εύρηκα, εύρηκα» λέγεται πως αναφώνησε μπαίνοντας στην μπανιέρα όταν είδε το νερό να ξεχειλίζει. Ακόμη και στα όπλα ο Αρχιμήδης προηγήθηκε των καιρών. Κατά την πολιορκία των Συρακουσών από τους Ρωμαίους το 214 μ.Χ. ο Αρχιμήδης ήταν στην πρώτη γραμμή της άμυνας. Δεν κατασκεύασε μόνο πανίσχυρους καταπέλτες που βομβάρδιζαν τον εχθρό με βέλη, ακόντια και πέτρες αλλά και ένα είδος γερανού που ανύψωνε τα ρωμαϊκά σκάφη στον αέρα. Σύμφωνα με τον ιστορικό Πλούταρχο, οι γερανοί ταρακουνούσαν τα πλοία έως την πτώση συνολικά όλου του πληρώματος μέσα στη θάλασσα. Έτσι οι Ρωμαίοι επέλεξαν την υποχώρηση αντί να αναλωθούν σε μια μακροχρόνια πολιορκία των Συρακουσών Τελικά, η πόλη κατελήφθη το 212 μ.Χ.. Τότε έχασε τη ζωή του ο Αρχιμήδης.
«Μη μου τους κύκλους τάραττε» φέρεται να είπε ο Αρχιμήδης την ώρα που κατέφθαναν οι ρωμαίοι στρατιώτες.
Ο κοχλίας του Αρχιμήδη χρησιμοποιείτε και σήμερα.
Ο Αρχιμήδης είναι ο πατέρας πλήθους εφευρέσεων μεταξύ αυτών και του κοχλία ή έλικα. Με τη βοήθεια ενός σωληνοειδούς κοχλία μπορούν να αντληθούν από το βάθος μέχρι και δυο μέτρων μεγάλες ποσότητες νερού προς άρδευση. Ο κοχλίας χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα σε χώρες του τρίτου κόσμου.
Οι Άραβες επιστήμονες αντέγραψαν όλα τα έργα του στα αραβικά, γλώσσα στην οποία διασώθηκαν αρκετά καθώς τα πρωτότυπα χάθηκαν.
"Διάβαζε όχι για ν' αντιλέγεις,
να αμφισβητείς, ν' αναιρείς, να διαψεύδεις και
ανασκευάζεις, όχι νια να πιστεύεις,
και να τα παίρνεις όλα για αλήθεια,
άλλα για να κρίνεις και να εκτιμάς σωστά την
κατάσταση και να σκέφτεσαι
σαν λογικός άνθρωπος".
