Δικηγόρος Αθηνών
Ο νόμος 4336/2015 που δημοσιέυτηκε στις 14 Αυγούστου 2015,αποτελεί το τρίτο μνημόνιο,το οποίο... έφερε προς ψήφιση στην βουλή,η κυβέρνηση Σύριζα-Ανελ.Πρόκειται για το νόμο με τίτλο ¨Συνταξιοδοτικές διατάξεις − Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης''.
Το τρίτο μνημόνιο, νόμος 4336, σελίδα 1020, έχει τρεις ρήτρες. Ρήτρα ιδιοκτησίας, ρήτρα απαρέγκλιτης εφαρμογής, ρήτρα απαγόρευσης διατύπωσης εναλλακτικού προγράμματος. Δηλαδή οι συντάξεις θα καταβάλλονται με ρήτρα περιουσίας του πραγματικού εισοδήματος και θα μειώνονται σε σχέση με την ακίνητη περιουσία και ενδεχομένως την κινητή περιουσία.Πρόκειται για το μοντέλο Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας.
Όσοι έχουν περιουσία παίρνουν ένα συνταξιοδοτικό επίδομα και όλα τα υπόλοιπα μειώνονται σε σχέση με το ποσοστό της περιουσίας. Στην Ελλάδα αυτό το επίδομα είναι η εγγυημένη σύνταξη των 360 ευρώ.
Οι ασφαλισμένοι που έχουν καταβάλει τις ίδιες εισφορές για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα εισπράττουν τελικά διαφορετικά ποσά (π.χ. ανάλογα με την ακίνητη περιουσία,τα εισοδήματα,τις τραπεζικές καταθέσεις), με βάση το συγκεκριμένο συνταξιοδοτικό μοντέλο. Το μοντέλο αυτό προβλέπει συντάξεις διαφορετικών «ταχυτήτων». Το ποσό που χορηγείται ,εξαρτάται από την ηλικία, τα έτη ασφάλισης, εάν είναι άγαμος, έγγαμος ή διαζευγμένος, αλλά και τα περιουσιακά στοιχεία.
Λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα, η αξία αυτοκινήτων, σκαφών ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, το κατά πόσο έχει κανείς μερίδιο σε αγρόκτημα, επιχείρηση ή καταπίστευμα, αλλά και τα ακίνητα που διαθέτει εκτός από το σπίτι στο οποίο διαμένει.Για την κάθε κατηγορία συνταξιούχου προβλέπεται διαφορετικό «πλαφόν» πάνω στο οποίο επέρχεται μείωση της σύνταξης.
Το σύστημα που εφαρμόζεται, προβλέπει μία κρατική σύνταξη με συμπληρωματική υποχρεωτική συνταξιοδοτική ασφάλιση προκαθορισμένων εισφορών και προαιρετική ασφάλιση.
Το συνταξιοδοτικό μοντέλο της νέας Ζηλανδίας είναι περισσότερο αγγλοσαξωνικού τύπου, δηλαδή χρηματοδοτεί τα Ταμεία και κατά συνέπεια τη σύνταξη των ασφαλισμένων, μέσα από τη φορολογία. Ταυτόχρονα όμως στηρίζεται και σε έσοδα από την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου της χώρας.
Τι προβλέπει το μνημόνιο 3 για τις συντάξεις:
-την κατάργηση, όλων των περιττών επιβαρύνσεων κατά τη χρηματοδότηση των συντάξεων και την αντιστάθμισή τους με μείωση των παροχών ή αύξηση των εισφορών υπέρ των συγκεκριμένων ταμείων
-τη διεύρυνση και τον εκσυγχρονισμό της βάσης εισφορών και συντάξεων για όλα τα αυτοαπασχολούμενα άτομα, μεταξύ άλλων με μετάβαση από το ονομαστικό στο πραγματικό εισόδημα, υπό τον όρο της τήρησης των κανόνων για τις ελάχιστες απαιτούμενες εισφορές
-τη σταδιακή εναρμόνιση των κανόνων για τις συνταξιοδοτικές παροχές που καταβάλλει ο Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ) προς το υπόλοιπο συνταξιοδοτικό σύστημα κατ’ αναλογία («pro rata»)
-την αναθεώρηση και τον εξορθολογισμό όλων των διαφορετικών συστημάτων των βασικών συνιστωσών των συντάξεων που είναι εγγυημένες με βάση τις εισφορές και βάσει ελέγχου των πόρων, λαμβάνοντας υπόψη τα κίνητρα για εργασία και για καταβολή εισφορών
-το σχεδιασμό και τις παραμετρικές βελτιώσεις για την καθιέρωση στενότερης σύνδεσης μεταξύ εισφορών και παροχών
-τα βασικά στοιχεία της καθολικής ενοποίησης των ταμείων κοινωνικών ασφαλίσεων,
-οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις θα επιβαρύνονται με ποινή για όσους θίγονται από την παράταση της ηλικίας συνταξιοδότησης, που ισοδυναμεί με 10% επιπλέον της τρέχουσας ετήσιας ποινής του 6%·
-η ελληνική κυβέρνηση θα προσδιορίσει και θα θεσπίσει νομοθετικά έως τον Οκτώβριο του 2015 ισοδύναμα μέτρα για την πλήρη αντιστάθμιση των επιπτώσεων της εφαρμογής της δικαστικής απόφασης σχετικά με τα συνταξιοδοτικά μέτρα του 2012 και θα καταργήσει τις τροποποιήσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα που εισήγαγαν οι νόμοι 4325/2015 και 4331/20
-τη βελτίωση της στόχευσης των κοινωνικών συντάξεων αυξάνοντας τις συντάξεις του ΟΓΑ για τους ανασφάλιστους
-τη σταδιακή κατάργηση του επιδόματος αλληλεγγύης (EKAΣ) για όλους τους συνταξιούχους έως τα τέλη Δεκεμβρίου του 2019, αρχίζοντας με το ανώτερο 20% των δικαιούχων
-Την αποκατάσταση του παράγοντα διατηρησιμότητας της μεταρρύθμισης του 2012 ή εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτών εναλλακτικών μέτρων στο συνταξιοδοτικό σύστημα.
Στις 29/9/2015 υπεγράφη από τον υφυπουργό εργασίας, εγκύκλιος που ρυθμίζει συνταξιοδοτικά ζητήματα, με βάση το νόμο 4336/2015 που δημοσιέυτηκε στο ΦΕΚ 94, τεύχος Α΄/14.8.2015.
Στην εγκύκλιο αυτή , τονίζεται ότι ξεκινά η σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας πλήρους και μειωμένης συνταξιοδότησης, έτσι ώστε από 01.01.2022 ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος για τους ασφαλισμένους όλων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, να είναι το 62ο έτος της ηλικίας (με 12.000 ημέρες ασφάλισης ή 40 έτη) και το 67ο έτος της ηλικίας (με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης).
Από τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις εξαιρούνται οι υπαγόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, καθώς και οι μητέρες και οι χήροι πατέρες, ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων.
Όσοι συνταξιοδοτούνται από 1η Ιουλίου 2015 και μετά και είναι δικαιούχοι των κατώτατων ορίων σύνταξης, θα υποστούν μεταβολές ως προς τα καταβαλλόμενα ποσά σύνταξης λόγω γήρατος. Ειδικότερα προβλέπεται ότι ων η συνταξιοδότηση λόγω γήρατος από τους Οργανισμούς Κύριας ή Επικουρικής Ασφάλισης αρχίζει από την 1.7.2015 και εφεξής, λαμβάνουν μόνον το ποσό της σύνταξης που προκύπτει βάσει των οικείων καταστατικών και γενικών διατάξεων (οργανικό ποσό). Σε περίπτωση που το οργανικό ποσό σύνταξης που προκύπτει είναι κατώτατο του εκάστοτε κατώτατου ορίου, τότε χορηγείται το οργανικό ποσό σύνταξης. Μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους ηλικίας καταβάλλεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσό του κατώτατου ορίου σύνταξης. Στην εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση που το οργανικό ποσό σύνταξης υπερβαίνει το ποσό του κατωτάτου ορίου σύνταξης, τότε εξ' αρχής καταβάλλεται το οργανικό ποσό σύνταξης.
Τονίζονται τα γενικά όρια συνταξιοδότησης, όπως αυτά θα ισχύσουν για όλους τους ασφαλισμένους από την 1.1.2022 και μετά (62ο έτος με 40 χρόνια προϋπηρεσίας ή 67ο έτος με 15 χρόνια προϋπηρεσίας). Στην ίδια εγκύκλιο υπάρχουν αναφορές για τη χορήγηση της κατώτατης και της οργανικής σύνταξης έως το 67ο έτος ηλικίας. Η συγκεκριμένη εγκύκλιος δημοσιεύτηκε για να μπορέσει να υπάρξει επανεκκίνηση στην έκδοση νέων συντάξεων με βάση το νέο τρόπο υπολογισμού.
Τα ποσά κατώτατων ορίων σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου, που καταβάλλονται από τους οργανισμούς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, όπως αυτά προβλέπονται από τις οικείες καταστατικές και γενικές διατάξεις, διατηρούνται μέχρι και 31.12.2021 στο ύψος που ισχύει την 31.7.2015.
Η εγκύκλιος αναφέρεται και στους πίνακες που ενσωματώθηκαν στο νέο Μνημόνιο, που προβλέπουν την σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας πλήρους και μειωμένης συνταξιοδότησης. Ειδικότερα, ορίζεται ότι από 01.01.2022 ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος για τους ασφαλισμένους όλων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, το 62ο έτος της ηλικίας (με 12.000 ημέρες ασφάλισης ή 40 έτη) και το 67ο έτος της ηλικίας (με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης).
Διατηρείται όμως η επιφύλαξη που καταγράφεται και στο νόμο (άρθρο 11, παράγραφος 3, ν. 3863/2010), αναφορικά με το προσδόκιμο ζωής. Ουσιαστικά δίνεται το δικαίωμα να υπάρξει περαιτέρω αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, από το 2021 και μετά εάν υπάρξει μεταβολή στο προσδόκιμο ζωής των πολιτών της χώρας. Μάλιστα από 1.1.2024 τα όρια θα μπορούν να ανακαθορίζονται ανά τριετία, αφού πρώτα θα λαμβάνονται υπόψη οι σχετικοί δείκτες που προσδιορίζονται από την ΕΛΣΤΑΤ και την Eurostat.
Θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα στους Οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, λόγω συμπλήρωσης των προϋποθέσεων του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης και ορίου ηλικίας, όπου αυτό προβλέπεται, δεν θίγονται και δύνανται να ασκηθούν οποτεδήποτε.
Ο νόμος 4336/2015 που δημοσιέυτηκε στις 14 Αυγούστου 2015,αποτελεί το τρίτο μνημόνιο,το οποίο... έφερε προς ψήφιση στην βουλή,η κυβέρνηση Σύριζα-Ανελ.Πρόκειται για το νόμο με τίτλο ¨Συνταξιοδοτικές διατάξεις − Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης''.
Το τρίτο μνημόνιο, νόμος 4336, σελίδα 1020, έχει τρεις ρήτρες. Ρήτρα ιδιοκτησίας, ρήτρα απαρέγκλιτης εφαρμογής, ρήτρα απαγόρευσης διατύπωσης εναλλακτικού προγράμματος. Δηλαδή οι συντάξεις θα καταβάλλονται με ρήτρα περιουσίας του πραγματικού εισοδήματος και θα μειώνονται σε σχέση με την ακίνητη περιουσία και ενδεχομένως την κινητή περιουσία.Πρόκειται για το μοντέλο Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας.
Όσοι έχουν περιουσία παίρνουν ένα συνταξιοδοτικό επίδομα και όλα τα υπόλοιπα μειώνονται σε σχέση με το ποσοστό της περιουσίας. Στην Ελλάδα αυτό το επίδομα είναι η εγγυημένη σύνταξη των 360 ευρώ.
Οι ασφαλισμένοι που έχουν καταβάλει τις ίδιες εισφορές για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα εισπράττουν τελικά διαφορετικά ποσά (π.χ. ανάλογα με την ακίνητη περιουσία,τα εισοδήματα,τις τραπεζικές καταθέσεις), με βάση το συγκεκριμένο συνταξιοδοτικό μοντέλο. Το μοντέλο αυτό προβλέπει συντάξεις διαφορετικών «ταχυτήτων». Το ποσό που χορηγείται ,εξαρτάται από την ηλικία, τα έτη ασφάλισης, εάν είναι άγαμος, έγγαμος ή διαζευγμένος, αλλά και τα περιουσιακά στοιχεία.
Λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα, η αξία αυτοκινήτων, σκαφών ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, το κατά πόσο έχει κανείς μερίδιο σε αγρόκτημα, επιχείρηση ή καταπίστευμα, αλλά και τα ακίνητα που διαθέτει εκτός από το σπίτι στο οποίο διαμένει.Για την κάθε κατηγορία συνταξιούχου προβλέπεται διαφορετικό «πλαφόν» πάνω στο οποίο επέρχεται μείωση της σύνταξης.
Το σύστημα που εφαρμόζεται, προβλέπει μία κρατική σύνταξη με συμπληρωματική υποχρεωτική συνταξιοδοτική ασφάλιση προκαθορισμένων εισφορών και προαιρετική ασφάλιση.
Το συνταξιοδοτικό μοντέλο της νέας Ζηλανδίας είναι περισσότερο αγγλοσαξωνικού τύπου, δηλαδή χρηματοδοτεί τα Ταμεία και κατά συνέπεια τη σύνταξη των ασφαλισμένων, μέσα από τη φορολογία. Ταυτόχρονα όμως στηρίζεται και σε έσοδα από την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου της χώρας.
Τι προβλέπει το μνημόνιο 3 για τις συντάξεις:
-την κατάργηση, όλων των περιττών επιβαρύνσεων κατά τη χρηματοδότηση των συντάξεων και την αντιστάθμισή τους με μείωση των παροχών ή αύξηση των εισφορών υπέρ των συγκεκριμένων ταμείων
-τη διεύρυνση και τον εκσυγχρονισμό της βάσης εισφορών και συντάξεων για όλα τα αυτοαπασχολούμενα άτομα, μεταξύ άλλων με μετάβαση από το ονομαστικό στο πραγματικό εισόδημα, υπό τον όρο της τήρησης των κανόνων για τις ελάχιστες απαιτούμενες εισφορές
-τη σταδιακή εναρμόνιση των κανόνων για τις συνταξιοδοτικές παροχές που καταβάλλει ο Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ) προς το υπόλοιπο συνταξιοδοτικό σύστημα κατ’ αναλογία («pro rata»)
-την αναθεώρηση και τον εξορθολογισμό όλων των διαφορετικών συστημάτων των βασικών συνιστωσών των συντάξεων που είναι εγγυημένες με βάση τις εισφορές και βάσει ελέγχου των πόρων, λαμβάνοντας υπόψη τα κίνητρα για εργασία και για καταβολή εισφορών
-το σχεδιασμό και τις παραμετρικές βελτιώσεις για την καθιέρωση στενότερης σύνδεσης μεταξύ εισφορών και παροχών
-τα βασικά στοιχεία της καθολικής ενοποίησης των ταμείων κοινωνικών ασφαλίσεων,
-οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις θα επιβαρύνονται με ποινή για όσους θίγονται από την παράταση της ηλικίας συνταξιοδότησης, που ισοδυναμεί με 10% επιπλέον της τρέχουσας ετήσιας ποινής του 6%·
-η ελληνική κυβέρνηση θα προσδιορίσει και θα θεσπίσει νομοθετικά έως τον Οκτώβριο του 2015 ισοδύναμα μέτρα για την πλήρη αντιστάθμιση των επιπτώσεων της εφαρμογής της δικαστικής απόφασης σχετικά με τα συνταξιοδοτικά μέτρα του 2012 και θα καταργήσει τις τροποποιήσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα που εισήγαγαν οι νόμοι 4325/2015 και 4331/20
-τη βελτίωση της στόχευσης των κοινωνικών συντάξεων αυξάνοντας τις συντάξεις του ΟΓΑ για τους ανασφάλιστους
-τη σταδιακή κατάργηση του επιδόματος αλληλεγγύης (EKAΣ) για όλους τους συνταξιούχους έως τα τέλη Δεκεμβρίου του 2019, αρχίζοντας με το ανώτερο 20% των δικαιούχων
-Την αποκατάσταση του παράγοντα διατηρησιμότητας της μεταρρύθμισης του 2012 ή εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτών εναλλακτικών μέτρων στο συνταξιοδοτικό σύστημα.
Στις 29/9/2015 υπεγράφη από τον υφυπουργό εργασίας, εγκύκλιος που ρυθμίζει συνταξιοδοτικά ζητήματα, με βάση το νόμο 4336/2015 που δημοσιέυτηκε στο ΦΕΚ 94, τεύχος Α΄/14.8.2015.
Στην εγκύκλιο αυτή , τονίζεται ότι ξεκινά η σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας πλήρους και μειωμένης συνταξιοδότησης, έτσι ώστε από 01.01.2022 ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος για τους ασφαλισμένους όλων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, να είναι το 62ο έτος της ηλικίας (με 12.000 ημέρες ασφάλισης ή 40 έτη) και το 67ο έτος της ηλικίας (με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης).
Από τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις εξαιρούνται οι υπαγόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, καθώς και οι μητέρες και οι χήροι πατέρες, ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων.
Όσοι συνταξιοδοτούνται από 1η Ιουλίου 2015 και μετά και είναι δικαιούχοι των κατώτατων ορίων σύνταξης, θα υποστούν μεταβολές ως προς τα καταβαλλόμενα ποσά σύνταξης λόγω γήρατος. Ειδικότερα προβλέπεται ότι ων η συνταξιοδότηση λόγω γήρατος από τους Οργανισμούς Κύριας ή Επικουρικής Ασφάλισης αρχίζει από την 1.7.2015 και εφεξής, λαμβάνουν μόνον το ποσό της σύνταξης που προκύπτει βάσει των οικείων καταστατικών και γενικών διατάξεων (οργανικό ποσό). Σε περίπτωση που το οργανικό ποσό σύνταξης που προκύπτει είναι κατώτατο του εκάστοτε κατώτατου ορίου, τότε χορηγείται το οργανικό ποσό σύνταξης. Μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους ηλικίας καταβάλλεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσό του κατώτατου ορίου σύνταξης. Στην εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση που το οργανικό ποσό σύνταξης υπερβαίνει το ποσό του κατωτάτου ορίου σύνταξης, τότε εξ' αρχής καταβάλλεται το οργανικό ποσό σύνταξης.
Τονίζονται τα γενικά όρια συνταξιοδότησης, όπως αυτά θα ισχύσουν για όλους τους ασφαλισμένους από την 1.1.2022 και μετά (62ο έτος με 40 χρόνια προϋπηρεσίας ή 67ο έτος με 15 χρόνια προϋπηρεσίας). Στην ίδια εγκύκλιο υπάρχουν αναφορές για τη χορήγηση της κατώτατης και της οργανικής σύνταξης έως το 67ο έτος ηλικίας. Η συγκεκριμένη εγκύκλιος δημοσιεύτηκε για να μπορέσει να υπάρξει επανεκκίνηση στην έκδοση νέων συντάξεων με βάση το νέο τρόπο υπολογισμού.
Τα ποσά κατώτατων ορίων σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου, που καταβάλλονται από τους οργανισμούς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, όπως αυτά προβλέπονται από τις οικείες καταστατικές και γενικές διατάξεις, διατηρούνται μέχρι και 31.12.2021 στο ύψος που ισχύει την 31.7.2015.
Η εγκύκλιος αναφέρεται και στους πίνακες που ενσωματώθηκαν στο νέο Μνημόνιο, που προβλέπουν την σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας πλήρους και μειωμένης συνταξιοδότησης. Ειδικότερα, ορίζεται ότι από 01.01.2022 ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος για τους ασφαλισμένους όλων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, το 62ο έτος της ηλικίας (με 12.000 ημέρες ασφάλισης ή 40 έτη) και το 67ο έτος της ηλικίας (με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης).
Διατηρείται όμως η επιφύλαξη που καταγράφεται και στο νόμο (άρθρο 11, παράγραφος 3, ν. 3863/2010), αναφορικά με το προσδόκιμο ζωής. Ουσιαστικά δίνεται το δικαίωμα να υπάρξει περαιτέρω αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, από το 2021 και μετά εάν υπάρξει μεταβολή στο προσδόκιμο ζωής των πολιτών της χώρας. Μάλιστα από 1.1.2024 τα όρια θα μπορούν να ανακαθορίζονται ανά τριετία, αφού πρώτα θα λαμβάνονται υπόψη οι σχετικοί δείκτες που προσδιορίζονται από την ΕΛΣΤΑΤ και την Eurostat.
Θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα στους Οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, λόγω συμπλήρωσης των προϋποθέσεων του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης και ορίου ηλικίας, όπου αυτό προβλέπεται, δεν θίγονται και δύνανται να ασκηθούν οποτεδήποτε.
