Ζαχάρως Ηλείας.
Ωστόσο, κανένας δεν μπορούσε αρχικά να αντιληφθεί τις τρομακτικές διαστάσεις του απολογισμού που θα ακολουθούσε τις επόμενες ημέρες με δεκάδες νεκρούς συμπολίτες μας και χιλιάδες στρέμματα δασικής και αγροτικής έκστασης καμένα.
Οι δασικές πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2007 καταγράφηκαν ως οι πιο καταστροφικές των τελευταίων δεκαετιών, καθώς το σύνολο των καμένων εκτάσεων ξεπέρασε τα 2,5 εκ. στρέμματα, εκ των οποίων τα 301.320 στρέμματα αφορούσαν προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 που αποτελούν πολύ σημαντικούς θύλακες βιοποικιλότητας, όπως το δάσος Καϊάφα, η περιοχή της Αρχαίας Ολυμπίας, το οροπέδιο της Φολόης, τμήματα των ορέων Ταϋγέτου, Πάρνωνα, Μπαρμπά και Κλωκού και των φαραγγιών Σελινούντα και Βουραϊκού. Παράλληλα, από τις πυρκαγιές επλήγησαν σοβαρά οικισμοί, καλλιέργειες, αλλά και υποδομές.
Σήμερα, δέκα χρόνια μετά, η περιοχή της Ηλείας βρέθηκε για μια ακόμη χρονιά στο προσκήνιο των φετινών πυρκαγιών, ενώ τραγική ειρωνεία αποτελεί η μεγάλη πυρκαγιά που σημειώθηκε μόλις πριν λίγες ημέρες στη Ζαχάρω Ηλείας, σε περιοχή με αναγεννημένο δάσος που είχε καεί στη φωτιά του 2007, πριν από ακριβώς δέκα χρόνια.
Ποιες ήταν οι άμεσες οικολογικές, και όχι μόνο, καταστροφές που είχαν προκληθεί στην περιοχή της Πελοποννήσου από τις πυρκαγιές του 2007;
Ποιες είναι οι μακροχρόνιες συνέπειες που συνεχίζουν να ασκούν μεγάλες πιέσεις στο τοπικό οικοσύστημα 10 χρόνια μετά;
Συνδέονται με κάποιο τρόπο οι φετινές πυρκαγιές στην περιοχή της Ηλείας με εκείνες που είχαν ξεσπάσει το 2007;
ΑΜΕΣΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ
Σύμφωνα με τον Οικολογικό Απολογισμό του WWF Ελλάς για τις πυρκαγιές του Αυγούστου 2007 στην Πελοπόννησο, καταγράφηκαν μεγάλες καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον και στις προστατευόµενες περιοχές, καθώς και στις παραγωγικές δυνάμεις και τις υποδοµές των πληγεισών περιοχών (π.χ. αγροτική γη, κυρίως ελαιώνες, οικιστικές υποδομές, υποδοµές οδικού δικτύου, τηλεπικοινωνιών και ηλεκτροδότησης).
Οι εν λόγω καταστροφές υπολογίσθηκαν ως εξής:
Δάση και φυσικές εκτάσεις: 975.180 στρ. (55%)
Τεχνητές επιφάνειες (οικισμοί, δρόμοι, γήπεδα, κτλ): 16.432 στρ. (0,9%)
Γεωργικές καλλιέργειες: 781.043 στρ. (41,1%)
Σύνολο καμένων εκστάσεων: 1.772.654 στρ.
ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι συνέπειες των πυρκαγιών που ξέσπασαν στην Πελοπόννησο το 2007 συνεχίζουν να είναι αισθητές σε περιβαλλοντικό επίπεδο, καθιστώντας την ευρύτερη περιοχή ευάλωτη σε τυχόν νέες οικολογικές καταστροφές, 10 χρόνια μετά. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα που διενεργήθηκε από ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος), του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ (UCONN) και του WWF Ελλάς*, επιβεβαιώθηκε:
* Σημαντική αύξηση του αριθμού των πλημμύρων στην περιοχή, ως απόρροια των πυρκαγιών του 2007 και της “αποσταθεροποίησης” που προκάλεσαν στο τοπικό οικοσύστημα. Στη συγκεκριμένη έρευνα τονίζεται πως παρόλο που στην περιοχή τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν υλοποιηθεί σημαντικά αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά έργα, οι πλημμύρες έχουν τριπλασιασθεί (αύξηση κατά 3,3 φορές συγκεκριμένα), δεδομένου ότι πριν το 2007, στην ευρύτερη περιοχή συνέβαινε κατά μέσο όρο 1 πλημμύρα ανά 1,6 έτη, ενώ μετά την πυρκαγιά καταγράφεται 1 πλημμύρα ανά περίπου 4 μήνες.
* Αύξηση των κατολισθήσεων κατά 5,6 φορές στο χρονικά διάστημα μετά την πυρκαγιά του 2007.
* Σημαντική μείωση της υψηλής βλάστησης (δάσος) στην περιοχή και συνακόλουθη αύξηση της θαμνώδους βλάστησης, χωρίς ωστόσο να παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές ως προς τη χρήση γης.
Επιπλέον, εκτιμάται πως τις επόμενες δεκαετίες τα θερμά καλοκαίρια, όπως αυτό που ζήσαμε το 2007, θα εμφανίζονται όλο και συχνότερα στην Ελλάδα, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος περισσότερων και δριμύτερων πυρκαγιών, οι οποίες με τη σειρά τους θα συνοδεύονται από μια μακρά περίοδο –έως και δέκα ετών- αύξησης των πλημμύρων και των κατολισθήσεων στις εκάστοτε πυρόπληκτες περιοχές.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις που προέκυψαν από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα CLIMRUN (www.climrun.eu) που ολοκλήρωσε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (www.noa.gr) και παρουσιάζονται στη νέα ενότητα του Οικοσκοπίου (http://www.oikoskopio.gr/map/), της διαδικτυακής χαρτογραφικής εφαρμογής του WWF Ελλάς για το ελληνικό περιβάλλον, κατά τις περιόδους 2012-2050 και 2071-2100:
Αναμένεται αύξηση κατά 50% των θερμών ημερών για την περίοδο 2021-2050 και 100% μεταξύ 2071-2100.
Οι κατά μέσο όρο 6,7 ημέρες καύσωνα της περιόδου αναφοράς 1961-1990 προβλέπεται να διπλασιαστούν (12,8 ημ.) την περίοδο 2021-2050 και να πενταπλασιαστούν (30,50 ημ.) την περίοδο 2071-2100.
Η αύξηση της θερμοκρασίας φαίνεται να συνοδεύεται από αύξηση των ξηρών ημερών. Οι περιοχές που θα επηρεαστούν περισσότερο είναι η Ανατολική Στερεά, η Εύβοια, η Θεσσαλία, καθώς και τα νησιά του Αιγαίου και η Κρήτη.
Προβλέπονται 30 επιπλέον ημέρες αυξημένου κινδύνου πυρκαγιάς ανά έτος, οι οποίες θα παρουσιαστούν κυρίως στις ανατολικές περιοχές της χώρας, από τη Θράκη μέχρι και την Κρήτη. Συγκεκριμένα, στην Πελοπόννησο προβλέπονται 25 επιπλέον ημέρες αυξημένου κινδύνου πυρκαγιάς ανά έτος.
Όλα αυτά, σε συνδυασμό και με τις πρόσφατες πυρκαγιές που σημειώθηκαν ξανά στην περιοχή της Ηλείας, δέκα μόλις χρόνια μετά τις μεγάλες πυρκαγιές του 2007, καθιστά την Πελοπόννησο μια αρκετά «ευαίσθητη» περιοχή, της οποίας η προστασία και η αποκατάσταση γίνονται πιο επιτακτικές από ποτέ, προκειμένου να «θωρακιστεί» το τοπικό οικοσύστημα και να ξεκινήσει, με την απαραίτητη συνδρομή όλων των αρμόδιων φορέων και των πολιτών, την πορεία προς την αναγέννηση.
*Σημείωση:
Η έρευνα έχει δημοσιευθεί στο διεθνές περιοδικό "Sciene of the Total Environment" υπό τον τίτλο “Observational evidence on the effects of mega-fires on the frequency of hydrogeomorphic hazards. The case of the Peloponnese fires of 2007 in Greece”, και διενεργήθηκε από την ερευνητική ομάδα των Μ. Διακάκης, Ε.Ι. Νικολόπουλος, Σ. Μαυρούλης, Ε. Βασσιλάκης, και Ε. Κορακάκη, στελέχη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος), του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ (UCONN) και του WWF Ελλάδας.
