Γράφει: Μουστάκα Ελευθερία MSc Κλινικός Ψυχολόγος
Η ειλικρίνεια αποτελεί σπουδαίο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας ενός ανθρώπου. Οι περισσότεροι άνθρωποι θαυμάζουν τα άτομα...εκείνα που έχουν τη δύναμη να πουν την άποψή τους χωρίς να κρύβονται πίσω από τις λέξεις. Σύμφωνα με τον Γάλλο Φιλόσοφο Claude Adrien Helvetius, η ειλικρίνεια αποτελεί ένα δαυλό που λάμπει μέσα στην ομίχλη, χωρίς να τη διαλύει. Αρκετές φορές όμως στη σύγχρονη πραγματικότητα συγχέεται η ειλικρίνεια με την αγένεια. Δεν είναι λίγες οι φορές που άνθρωποι πληγώνονται στο όνομα της «ειλικρίνειας». Πόσο συχνά ακούμε γύρω μας τη φράση «εγώ λέω μόνο αλήθειες και δεν φταίω εγώ που σε πονάει αλλά…» και συναντάμε ανθρώπους που νιώθουν και μεγάλη υπερηφάνεια για τον τρόπο που εκφράζονται. Πώς μπορούμε να διαχωρίσουμε τους δύο όρους μεταξύ τους;
Αρχικά, η ειλικρίνεια είναι αντίθετη της κακίας. Για παράδειγμα, η καλύτερή σου φίλη μπορεί να σου πει ότι το φόρεμα που φοράς δεν ταιριάζει στο σωματότυπό σου. Πρόκειται όμως να σου το πει μόνο αν ρωτήσεις τη γνώμη της. Δεν πρόκειται δηλαδή να εκφραστεί αν δει ότι εσένα πραγματικά σου αρέσει αυτό που φοράς. Ακόμη όμως και να ρωτήσεις τη γνώμη της θα εκφραστεί με ευγένεια (π.χ. νομίζω ότι το φουστάνι που φορούσες εχθές έδειχνε το σώμα σου καλύτερο). Αυτό θα πει ειλικρίνεια. Αντίθετα, αν γυρίσει και πει «πω πω χάλια σου είναι αυτό που φοράς, σε δείχνει τετράπαχη» αυτό θα πει αγένεια. Γιατί; Γιατί αυτό είναι κακία και όχι εποικοδομητικό σχόλιο.
Η μόνη φορά που μια ειλικρινής άποψη μπορεί να ακουστεί σκληρή είναι όταν κινδυνεύει η ασφάλειά σου. Για παράδειγμα μπορεί να έχεις επιλέξει να είσαι με ένα σύντροφο που δεν είναι και η καλύτερη επιλογή που θα μπορούσες να κάνεις. Οι άνθρωποι λοιπόν γύρω σου βλέπουν ότι ο άνθρωπος αυτός δεν κάνει για εσένα, εσύ όμως είσαι ξετρελαμένη μαζί του και δεν ακούς τίποτα. Ο ειλικρινής φίλος, όταν δει ότι κινδυνεύεις θα σε ταρακουνήσει, ακόμα και αν το κάνει χωρίς να έχεις ζητήσει τη γνώμη του, μόνο και μόνο για να σε προστατεύσει.
Η ειλικρίνεια δεν χαρακτηρίζεται ούτε από απρέπεια ούτε από αναίδεια. Αυτό σημαίνει ότι μόνο ο αγενής άνθρωπος νομίζει πως έχει πάντα, παντού και σε όλους το δικαίωμα να εκφέρει την αρνητική και προσβλητική του άποψη για τους άλλους, χωρίς να του έχει ζητηθεί. Τα άτομα αυτά τις περισσότερες φορές νομίζουν πως οι απόψεις τους είναι πάντα σωστές και χωρίς να επεξεργαστούν τα χαρακτηριστικά μιας κατάστασης (π.χ. υπάρχουν άνθρωποι που δεν ενοχλούνται εύκολα από την αγένεια των άλλων, ενώ υπάρχουν και άλλοι που επηρεάζονται πολύ εύκολα) ανοίγουν το στόμα τους και αρχίζουν να «αγορεύουν», σηκώνοντας το δάχτυλο στους άλλους και δίνοντας νουθεσίες. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν έχουν μάθει να σέβονται τους ανθρώπους γύρω τους και το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, καθώς νοιάζονται μόνο για τον εαυτό τους και τις απόψεις τους.
Τα αγενή άτομα δεν δέχονται την εποικοδομητική κριτική των άλλων. Μπορεί δηλαδή να εκφράζουν τη γνώμη τους για όλους και για όλα με το χειρότερο δυνατό τρόπο, όταν όμως εσύ θα πας να κάνεις το ίδιο σε αυτούς, αντιδρούν άσχημα, θυμώνουν και παρεξηγούνται. Οι άνθρωποι όμως που έχουν μάθει να εκφράζονται με ειλικρίνεια επεξεργάζονται τις παρατηρήσεις των ανθρώπων γύρω τους και δεν τις απορρίπτουν αυτόματα.
Παραπάνω, αναφέρθηκαν οι βασικές διαφορές ανάμεσα στην ειλικρίνεια και την αγένεια. Η ειλικρίνεια αποτελεί αρετή, ενώ η αγένεια έπαρση. Αυτό που αξίζει να κρατήσεις είναι πως ορισμένες φορές ίσως δεν χρειάζεται να εκφράζουμε την κάθε μας άποψη και σκέψη, αν θεωρούμε ότι αυτό δεν θα βοηθήσει τον άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας. Πολλές φορές οι λέξεις πονάνε πολύ περισσότερο και από τις πράξεις, για αυτό, την επόμενη φορά, πριν εκφραστείς σκέψου πώς θα ένιωθες εσύ ο ίδιος αν σου έλεγαν το ίδιο πράγμα.
Πηγή
