μία φορά ότι δεν θεωρείται τυχαία πρωτοπόρος. Για τον αρθρογράφο, η Ιταλία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, προ των πυλών μιας σημαντικής καινοτομίας: της εισαγωγής ενός «παράλληλου νομίσματος» μαζί με το ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα. Την ιδέα αυτή έσπευσε να υιοθετήσει ο πρώην πρωθυπουργός Silvio Berlusconi, ενώ και τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης που τάσσονται υπέρ αυτής της πρότασης φαίνεται ότι ενισχύουν τα εκλογικά ποσοστά τους στις δημοσκοπήσεις.
Μπορεί όμως αυτή η πρόταση να βρει ανταπόκριση; Μπορεί να έχει αποτελέσματα; Σίγουρα, υποστηρίζει ο Matthew Lynn, σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο το οικονομικό σύστημα θα αντιταχθεί. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, ένα παράλληλο νόμισμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία αποτελεσματική έξοδο από το ευρώ, με τη διατήρηση κάποιων πλεονεκτημάτων του ενιαίου νομίσματος, ενώ ταυτόχρονα θα «απελευθέρωνε» τη χώρα από την συνεχή ύφεση. Γιατί εάν κατάφερνε η Ιταλία να «ξεκολλήσει», τότε σύντομα θα μεταμορφωνόταν σε μία από τις πιο ελκυστικές οικονομίες παγκοσμίως.
Είναι δύσκολο να βρει κανείς λέξεις για να περιγράψει το πείραμα της Ιταλίας να «συγχωνεύσει» το νόμισμά της με τη Γερμανία, τη Γαλλία και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης, εκτός από τη φράση «τρομερή αποτυχία», ισχυρίζεται ο αρθρογράφος. Από τότε που υιοθέτησε το ευρώ, ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης της Ιταλίας είναι μηδενικός, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ινστιτούτου Bruegel. «Το διαβάζετε σωστά» λέει ο Matthew Lynn και συνεχίζει: «Απολύτως μηδενικό για δύο δεκαετίες».
Αντίθετα, η Ισπανία παρουσιάζει ρυθμό ανάπτυξης 1,08%, η Γαλλία 0,84% και η Γερμανία 1,25%. Η ανεργία στην Ιταλία φθάνει στο 11% που είναι και το υψηλότερο μεταξύ των τριών μεγαλυτέρων οικονομιών της Ευρωζώνης και η ανεργία στους νέους έχει φθάσει στο «τρομακτικό» 35%. Το εθνικό χρέος έχει «σκαρφαλώσει» στο 133% του ΑΕΠ, όχι επειδή η κυβέρνηση αρνείται να μειώσει τις δαπάνες, αλλά γιατί, πολύ απλά, αυτό συμβαίνει όταν η ανάπτυξη της χώρας είναι μηδενική. Το τραπεζικό της σύστημα είναι έτοιμο να «καταρρεύσει» και τα ποσοστά φτώχειας αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς.
Σίγουρα, πάντως, η εικόνα της ιταλικής οικονομίας είναι ελαφρώς καλύτερη εφέτος. Ο ρυθμός ανάπτυξης οδεύει προς το 1% για το 2017 και το χρηματιστήριο εκτινάσσεται εν μέσω των θετικών προβλέψεων. Όμως, η αύξηση του ΑΕΠ μόλις κατά 1% μετά από χρόνια ύφεσης και με τη βοήθεια περισσότερων από 2 τρισ. ευρώ που έχουν δοθεί από την ΕΚΤ φαίνεται ότι δεν μπορεί να αποτελέσει λόγο εορτασμού. Οι μακροπρόθεσμες προοπτικές παραμένουν απογοητευτικές.
Για τον Matthew Lynn, στην Ιταλία αρχίζει τώρα μία ενδιαφέρουσα συζήτηση, όχι για έξοδο από το ευρώ, αλλά για την εφαρμογή ενός «παράλληλου νομίσματος». Ο κύριος υποστηρικτής αυτής της ιδέας είναι ο Silvio Berlusconi, ο οποίος φαίνεται ότι αρχίζει εκλογικά να ανακτά το χαμένο έδαφος. Σε συνέντευξή του τάχθηκε υπέρ της υιοθέτησης του "παράλληλου νομίσματος" μαζί με το ευρώ. Όπως είπε, επιχειρήσεις, καταναλωτές και φυσικά η κυβέρνηση θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν σε ποιο νόμισμα επιθυμούν να πραγματοποιήσουν τις συναλλαγές τους.
Η ιδέα του Berlusconi δεν απέχει πολύ από την πρόταση που έχει εκφράσει η Λίγκα του Βορρά περί ενός μίνι νομίσματος που θα εισαχθεί εντός του ευρώ. Ένα είδος IOU's, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εσωτερική ισοτιμία με το οποίο θα μπορούσαν να πληρωθούν προμηθευτές, φόροι, εισφορές κοινωνικής ασφάλισης κλπ. Μάλιστα, δεδομένης και της αντίθεσης του κόμματος των Πέντε Αστέρων στο ευρώ, φαίνεται ότι πλησιάζει η ώρα που η Ιταλία θα «δοκιμάσει» ένα νέο είδος νομίσματος μέσα στα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, αν και δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται λόγος περί "παράλληλου νομίσματος" -η αρχή έγινε με τον τέως υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας, Γ. Βαρουφάκη- πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν πως το παράλληλο νόμισμα δεν είναι πρακτικά εφαρμοστέο. Όπως ισχυρίζονται, κανείς δεν πρόκειται να δεχθεί τα νέα χρεόγραφα. Κανείς δεν θα είναι πρόθυμος να συνδιαλλαγεί με αυτό το νόμισμα, οι τράπεζες δεν θα ήταν πρόθυμες να δεχθούν καταθέσεις με τα νέα χρεόγραφα κλπ. Ομως, για τον Matthew Lynn, αυτά δεν είναι παρά δικαιολογίες. Εάν η κυβέρνηση στήριζε αυτά τα χρεόγραφα, με το ιταλικό δημόσιο να υπολογίζεται σε περίπου 40% του ΑΕΠ, αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι περίπου το 50% των οικονομικών συναλλαγών θα διεξάγονταν με το νέο νόμισμα από την πρώτη κιόλας ημέρα της εισαγωγής του.
Ας υποθέσουμε ακόμη, λέει ο Matthew Lynn, ότι το συγκεκριμένο νόμισμα υποτιμάται κατακόρυφα έναντι του ευρώ και ας υποθέσουμε επίσης ότι οι περισσότεροι μισθοί καταβάλλονται σε αυτό το νόμισμα, τότε θα μιλάμε για μία άμεση ανταγωνιστική υποτίμηση έναντι των υπολοίπων χωρών της Ευρωζώνης. Οι τιμές θα διαμορφώνονταν προφανώς σε δύο νομίσματα, δημιουργώντας έναν κύκλο πληθωρισμού στο νέο νόμισμα. Όμως, πολύ σύντομα η κατάσταση θα ρυθμιζόταν. Η υποτίμηση, σύμφωνα με τον αρθρογράφο, θα είχε ως αποτέλεσμα την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και σύντομα η οικονομία θα αναπτυσσόταν εκ νέου.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν εσωτερικά το ευρώ, το ίδιο και οι κεφαλαιαγορές. Σύμφωνα με τον Matthew Lynn, η Ιταλία δεν έχει κανένα λόγο να ακολουθεί τους Ευρωπαίους. Από το 1961 έως το 1980, η οικονομία της αναπτυσσόταν με ρυθμό 4,16%, ρυθμός αισθητά υψηλότερος σε σχέση με τον αντίστοιχο της Γαλλίας και της Γερμανίας. «Στον κόσμο αρέσουν τα ιταλικά προϊόντα -όχι μόνο τα ζυμαρικά και τα παγωτά- αλλά και το design, η τεχνολογία, τα media, οι τέχνες. Συχνά (η Ιταλία) ήταν πρωτοπόρος».
Στην πραγματικότητα, καταλήγει ο αρθρογράφος, η Ιταλία "οπισθοδρόμησε" οικονομικά τα τελευταία 17 χρόνια μετά την απόφασή της να στραφεί στο «χειραγωγούμενο» από τη Γερμανία νόμισμα, για το οποίο η Ιταλία δεν ήταν προετοιμασμένη και το οποίο ποτέ δεν υιοθέτησε αποτελεσματικά. Από τη στιγμή που η απόφαση ελήφθη, ήταν δύσκολο να ανακληθεί. Δύσκολο, όχι όμως ανέφικτο, αφού σύμφωνα με τον Matthew Lynn, ένα νέο παράλληλο νόμισμα θα έδινε άλλη "πνοή" στην ιταλική οικονομία.
Πηγή
