ιστορική ναυμαχία που αποτελεί τη "διάσωση" αλλά και τον επίλογο της ελληνικής επανάστασης, ή αν θέλετε την ουσιαστική απαρχή για τη δημιουργία ενός νέου, ελληνικού κράτους.
Στο Ναυαρίνο είχαμε την ολοκληρωτική καταστροφή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου από ναυτικές μοίρες της Βρετανίας, της Ρωσίας και της Γαλλίας, μια καταστροφή που σηματοδότησε το οριστικό τέλος της εκστρατείας του Ιμπραήμ.
Λίγους μήνες νωρίτερα, και συγκεκριμένα στις 24 Ιουνίου 1827 υπογράφτηκε στο Λονδίνο συνθήκη μεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, η οποία καθόριζε τα της ανεξαρτησίας της Ελλάδας. Σύμφωνα με τη συνθήκη, ιδρυόταν ελληνικό κράτος υπό την επικυριαρχία όμως του Σουλτάνου, με σύνορα τον Αμβρακικό και τον Παγασητικό Κόλπο. Στη Συνθήκη Ειρηνεύσεως της Ελλάδος υπήρχε κι ένα άρθρο, το οποίο προέβλεπε την επέμβαση των τριών δυνάμεων, εάν οι δύο εμπόλεμοι δεν δέχονταν τους όρους της σύμβασης.
Ακριβώς γι' αυτό το λόγο, ο αγγλικός στόλος υπό τον αντιναύαρχο Κόδριγκτον, ο γαλλικός υπό τον υποναύαρχο Δεριγνύ και ο ρωσικός υπό τον υποναύαρχο Χέυδεν, κατέπλευσαν στην Πελοπόννησο για να επιβάλουν την κατάπαυση των εχθροπραξιών. Η ελληνική πλευρά δέχθηκε την πρόταση, κάτι όμως που δεν ίσχυε για τον Σουλτάνο.
Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, υπό τους Ταχίρ Πασά, Μουχαρέμ Μπέη και Μουσταφά Μπέη, έφτασε στη λιμνοθάλασσα του Ναβαρίνου, εκεί όπου σήμερα είναι η Πύλος.
Στόχος των τριών ναυάρχων ήταν να παρεμποδίσουν τη μεταφορά αιγυπτιακών στρατευμάτων σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1827 ο Κόδριγκτον, έχοντας το γενικό πρόσταγμα, διαμήνυσε στον Ιμπραήμ ότι ο στόλος του βρισκόταν εκεί για να επιβάλει ανακωχή.
Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου σήμανε την ελευθερία της Ελλάδας, παρά τη συνεχιζόμενη σφοδρή άρνηση του Σουλτάνου
Ο Ιμπραήμ, συνεχίζοντας εκείνη την εποχή τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του στην Πελοπόννησο, πήρε μάλλον αψήφιστα την απειλή του Κόδριγκτον και τις επόμενες μέρες, δύο μοίρες του τουρκοαιγυπτιακού στόλου εξήλθαν από το Ναυαρίνο με κατεύθυνση την Ύδρα και την Πάτρα. Εμποδίστηκαν, όμως, από τον συμμαχικό στόλο και αναγκάσθηκαν να προσορμιστούν και πάλι στο Ναυαρίνο.
Να σημειώσουμε ότι ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος αποτελείτο από 89 σκάφη και 41 μεταγωγικά. Οι σύμμαχοι διέθεταν 12 βρετανικά πλοία με επικεφαλής τη ναυαρχίδα Ασία, 7 γαλλικά με ναυαρχίδα τη φρεγάτα Σειρήνα και 8 ρωσικά με ναυαρχίδα το πλοίο Αζόφ.
Χάρτης του όρμου του Ναβαρίνου
Το μεσημέρι της 8ης Οκτωβρίου τα πλοία του συμμαχικού στόλου άρχισαν να εισπλέουν στον κόλπο του Ναυαρίνου, με επικεφαλής την αγγλική ναυαρχίδα Ασία. Ο Κόδριγκτον ήλπιζε ότι έστω και την τελευταία στιγμή ο Ιμπραήμ συμφωνούσε. Ωστόσο οι Αιγύπτιοι άρχισαν την επίθεση εναντίον της αγγλικής λέμβου, την οποία είχε στείλει με λευκή σημαία ο Κόδριγκτον προς συνεννόηση, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο έλληνας πηδαλιούχος της Πέτρος Μικέλης.
Αυτή ήταν η σπίθα που άναψε τη φωτιά.
Παρά την αριθμητική υπεροχή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου και τη βοήθεια των πυροβολείων της Σφακτηρίας, οι Σύμμαχοι κατάφεραν να επικρατήσουν καθώς είχαν μεγαλύτερη δύναμη πυρός. 12 φρεγάτες, 22 κορβέτες και 25 μικρότερα πλοία των τουρκοαιγυπτίων καταστράφηκαν.
Οι απώλειες των Οθωμανών υπολογίζονταν σε 6.000 ενώ μόνο πάνω στην τουρκική και αιγυπτιακή ναυαρχίδα οι νεκροί και οι τραυματίες ήταν περίπου 1.000. Από τη συμμαχική πλευρά οι νεκροί και τραυματίες ήταν 654 άνδρες εκ των οποίων 272 Βρετανοί, 184 Γάλλοι και 198 Ρώσοι. Ο Δεριγνύ ανέφερε ότι "στην ιστορία δεν υπήρξε μεγαλύτερη καταστροφή στόλου". Στη διάρκεια της μάχης το "Ασία" είχε δεχτεί πάνω από 170 βολές και είχε πάθει ζημιές στην εξάρτησή του. Ο Κόδριγκτον δέχτημε μια βολή μουσκέτου που του τρύπησε το μανίκι στο ύψος του καρπού ενώ το ρολόι και το πανωφόρι του καταστράφηκαν από θραύσματα ξύλου. Επίσης, τραυματίσθηκε και ο γιος του.
Λεπτομερείς περιγραφές της μάχης αναφέρουν ότι τα πλοία ήταν τόσο κοντά μεταξύ τους, ώστε εμπλέκονταν τα ξάρτια τους οι δε ναύτες έβαλαν ακόμα και με πιστόλια.
Ο εμπνευστής της Ιεράς Συμμαχίας και μέγας εχθρός της Ελληνικής Επανάστασης πρίγκηπας Μέτερνιχ χαρακτήρισε την καταστροφή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου ως "αρχή της βασιλείας του χάους".
Η καταβύθιση του οθωμανικού μεσογειακού στόλου έσωσε την Ελληνική Επανάσταση από την κατάρρευση προς την οποία έβαινε μετά από 6 και πλέον χρόνια άνισου αγώνα του ελληνικού λαού εναντίον δυνάμεων που επιστράτευε η Οθωμανική Αυτοκρατορία από τα Βαλκάνια, την Μικρά Ασία, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική, ακόμα και τη Δυτική Ευρώπη. Στην αποδυνάμωση του Αγώνα, προσμετρώνται σε κάθε περίπτωση και οι εσωτερικές έριδες και αντιδικίες των Ελλήνων.
Μέχρι τις 12 Σεπτεμβρίου 1829 που δόθηκε η τελευταία μάχη της Επανάστασης στην Πέτρα της Βοιωτίας, το ελληνικό κράτος είχε σχηματισθεί με βόρεια σύνορα τη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού.
Αργότερα απαιτήθηκαν δύο πρόσθετες στρατιωτικές παρεμβάσεις, από τη Ρωσία υπό μορφή ρωσο-τουρκικού πολέμου (1828-9) και από μια γαλλική εκστρατευτική μονάδα στην Πελοπόννησο (γνωστή ως Εκστρατεία του Μωριά), προκειμένου να επιτευχθεί η απόσυρση των οθωμανικών δυνάμεων από την κεντρική και νότια Ελλάδα και να εξασφαλιστεί η Ελληνική ανεξαρτησία. Φυσικά, το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, δημιουργήθηκε αλλά και έζησε υπό την κηδεμονία των "Μεγάλων Δυνάμεων", οι οποίες για τα δικά τους συμφέροντα, ήθελαν την αποδυνάμωση της Οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή.
Για την ιστορία, η ναυμαχία του Ναυαρίνου είναι η τελευταία που διεξήχθη εξ ολοκλήρου με ιστιοφόρα σκάφη. Επίσης, ποτέ στην ιστορία του πολέμου των κανονιοφόρων ιστιοφόρων, δεν βρέθηκαν τόσα πολλά πλοία, με τόσο μεγάλη δύναμη πυρός, συγκεντρωμένα σε ένα τόσο περιορισμένο χώρο.
Πληροφορίες:
-Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, Ο αγώνας για την ελληνική ανεξαρτησία. Πολιτική και στρατηγική των Ελλήνων και της οθωμανικής αυτοκρατορίας 1821-1832, εκδ.Ι. Σιδέρης, Αθήνα, 1996
-Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών
Βίντεο drone: haanity
