Η ιστορία όμως που κρύβεται πίσω από τους στίχους του, όχι απλά δεν είναι παιδική αλλά μακάβρια και άκρως ανατριχιαστική.
Το καράβι στο οποίο αναφέρεται το τραγουδάκι είναι η γαλλική φρεγάτα Μέδουσα, που ξεκίνησε το ταξίδι του μαζί με άλλα τρία γαλλικά πλοία, τον Ιούνιο του 1816 από τη Γαλλία με προορισμό τη Σενεγάλη. Μεταξύ των 400 περίπου επιβατών της φρεγάτας, ήταν και ο νέος κυβερνήτης της Σενεγάλης με τη σύζυγό του.
Την ώρα που η νηοπομπή ήταν έτοιμη να ξεκινήσει, ο 53χρονος κυβερνήτης του Μέδουσα, Ντιρουά ντε Σαμερί, αποφάσισε να χαράξει δική του πορεία ώστε να φτάσει πρώτος στον προορισμό του. Ο Ντιρουά ήταν αριστοκράτης και άπειρος σαν καπετάνιος. Όχι μόνο δεν ακολούθησε τους κυβερνήτες των άλλων πλοίων, που ήταν έμπειροι αξιωματικοί, αλλά βασίστηκε στις συμβουλές ενός απλού επιβάτη, ο οποίος τον έπεισε ότι γνώριζε καλά τις θάλασσες και τους χάρτες της περιοχής. Όταν το πλοίο προσέγγισε την Αφρική, έπλεε πολύ κοντά στις ακτές, με αποτέλεσμα να προσαράξει σε μια ξέρα.
Αρχικά το πλήρωμα προσπάθησε να απομακρύνει τη Μέδουσα ώστε να συνεχίσει την πορεία της με ασφάλεια, αλλά δεν κατάφερε. Η εγκατάλειψη του πλοίου ήταν επιτακτική, αλλά οι σωσίβιες λέμβοι, ανεπαρκείς για να χωρέσουν όλους τους επιβάτες. Έτσι κατασκευάστηκε η «σχεδία της Μέδουσας» πάνω στην οποία στριμώχτηκαν περίπου 150 άνθρωποι, οι περισσότεροι άντρες. Στην αρχή η πρόχειρη κατασκευή που είχαν φτιάξει βιαστικά οι μαραγκοί του πλοίου ήταν δεμένη με τις λέμβους, αλλά αποκόπηκε. Εκ των υστέρων αναφέρθηκε ότι τα σκοινιά είχε κόψει ο ίδιος ο κυβερνήτης του πλοίου ο οποίος ήταν σε μια από τις βάρκες, αλλά αυτό δεν αποδείχτηκε.
Η σχεδία ήταν παραδομένη στις καιρικές συνθήκες και έπλεε χωρίς προορισμό για 13 μέρες. Σε αυτό το χρονικό διάστημα εκτυλίχθηκαν δραματικές σκηνές. Οι ναυαγοί δεν είχαν παρά ελάχιστες προμήθειες, οι οποίες τελείωσαν γρήγορα.
Πολλοί από αυτούς δεν άντεξαν και πέθαναν από την πείνα,τη δίψα και τις κακουχίες. Οι υπόλοιποι, μέσα στην απελπισία τους αναγκάστηκαν να φάνε τα πτώματα των ναυαγών, αφού πρώτα τα ξέραναν στον ήλιο.
Τελικά η σχεδία εντοπίστηκε από το πλοίο «Άργος». Από τους 150 ζωντανοί έμειναν μόνο 15 και οι άλλοι πέντε πέθαναν μετά τη διάσωση τους. Τα περιστατικά κανιβαλισμού που εκτυλίχθηκαν πάνω στη σχεδία έγιναν γνωστά από τις μαρτυρίες των επιζώντων.
Η υπόθεση τάραξε τα νερά της γαλλικής κοινωνίας και η νέα «κυβέρνηση» του Λουδοβίκου του ΧVIII (ο Ναπολέων είχε ηττηθεί ένα χρόνο πριν στο Βατερλώ) δέχτηκε σκληρή κριτική. Έτσι ο στίχος «να δούμε ποιος, ποιος, ποιος, θα φαγωθεί» έχει κυριολεκτική και μακάβρια σημασία.
Το τραγούδι Ήταν ένα Μικρό Καράβι είναι γαλλικό «Il était un petit navire» και διηγείται την μακάβρια ιστορία της Μέδουσας. Η ελληνική έκδοση του τραγουδιού, διηγείται την ιστορία ενός μικρού καραβιού που παραμένοντας επί αρκετό καιρό στη Μεσόγειο θάλασσα δεν έχει πλέον άλλα τρόφιμα. Τότε οι ναύτες τραβώντας κλήρο αποφασίζουν ότι ο μικρότερος ανάμεσά τους θα φαγωθεί.
Ήταν ένα μικρό καράβι
που ήταν αταξίδευτο
Οέ, Οέ, Οέ, Οέ.
Κι έκανε ένα μακρύ ταξίδι
μέσα εις τη Μεσόγειο
Οέ, Οέ, Οέ, Οέ.
Και σε πέντε έξι εβδομάδες
σωθήκαν όλες οι τροφές
Οέ, Οέ, Οέ, Οέ.
Και τότε ρίξανε τον κλήρο
να δούνε ποιος θα φαγωθεί
Οέ, Οέ, Οέ, Οέ.
Κι ο κλήρος πέφτει στα αγόρια
που ήταν σαν σκυλόψαρα
Οέ, Οέ, Οέ, Οέ.
Κι ο κλήρος πέφτει στα κορίτσια
που ήταν σαν σκουπόξυλα
Οέ, Οέ, Οέ, Οέ.
Κι αν σας αρέσει αυτή η ιστορία
την ξαναλέμε, λέμε απ’ την αρχή
Οέ, Οέ, Οέ, Οέ.
Στην γαλλική του έκδοση, το τραγούδι συνεχίζει την εξιστόρηση και εκεί οι υπόλοιποι ναύτες συζητούν για το πώς θα μαγειρέψουν τον νεαρό άντρα και τι σος θα χρησιμοποιήσουν. Τότε εκείνος προσεύχεται στην Παναγία και σώζεται από ένα θαύμα.
Il était un petit navire
Qui n’avait ja-ja-jamais navigué
Ohé ! Ohé !
Ρεφρέν:
Ohé ! Ohé ! Matelot,
Matelot navigue sur les flots
Ohé ! Ohé ! Matelot,
Matelot navigue sur les flots
Il entreprit un long voyage
Sur la mer Mé-Mé-Méditerranée
Ohé ! Ohé !
Au bout de cinq à six semaines,
Les vivres vin-vin-vinrent à manquer
Ohé ! Ohé !
On tira z’à la courte paille,
Pour savoir qui-qui-qui serait mangé,
Ohé ! Ohé !
Le sort tomba sur le plus jeune,
C’est donc lui qui-qui-qui fut désigné,
Ohé ! Ohé !
On cherche alors à quelle sauce,
Le pauvre enfant-fant-fant sera mangé,
Ohé ! Ohé !
L’un voulait qu’on le mît à frire,
L’autre voulait-lait-lait le fricasser,
Ohé ! Ohé !
Pendant qu’ainsi l’on délibère,
Il monte en haut-haut-haut du grand hunier,
Ohé ! Ohé !
Il fait au ciel une prière
Interrogeant-geant-geant l’immensité,
Ohé ! Ohé !
Mais regardant la mer entière,
Il vit des flots-flots-flots de tous côtés,
Ohé ! Ohé !
Oh ! Sainte Vierge ma patronne,
Cria le pau-pau-pauvre infortuné,
Ohé ! Ohé !
Si j’ai péché, vite pardonne,
Empêche-les-les-les de me manger,
Ohé ! Ohé !
Au même instant un grand miracle,
Pour l’enfant fut-fut-fut réalisé,
Ohé ! Ohé !
Des p’tits poissons dans le navire,
Sautèrent par-par-par et par milliers,
Ohé ! Ohé !
On les prit, on les mit à frire,
Le jeune mou-mou-mousse fut sauvé,
Ohé ! Ohé !
Si cette histoire vous amuse,
Nous allons la-la-la recommencer,
Ohé ! Ohé !
Ο πίνακας του Ζερικώ
Εκτός από παιδικό τραγουδάκι, η ιστορία της Μέδουσας έγινε και πίνακας ζωγραφικής. Ο Γάλλος ζωγράφος Τεοντό Ζερικώ εμπνεύστηκε από την τραγωδία και δημιούργησε το πίνακά του τον οποίο ονόμασε «Σχεδία της Μέδουσας». Το πρωτότυπο έργο, που σήμερα έχει κυκλοφορήσει σε αμέτρητα αντίγραφα και είναι πολύ αναγνωρίσιμο, ήταν πολύ μεγάλο, με διαστάσεις 4,19Χ 7,16 εκατοστά. Ο Ζερικώ μελέτησε σε βάθος την περίπτωση του ναυαγίου και για να έχει ολοκληρωμένη άποψη για τα όσα διαδραματίστηκαν πάνω στη σχεδία, επισκέφτηκε κάποιους από τους επιζώντες στο νοσοκομείο και ζήτησε να δει κάποια από τα πτώματα στο νεκροτομείο.
Συναντήθηκε με τον διασωθέντα μαραγκό του πλοίου, ο οποίος κατασκεύασε ένα πιστό αντίγραφο της σχεδίας και κλείστηκε 8 ολόκληρους μήνες στο εργαστήριό του για να ολοκληρώσει τον πίνακα. Ο Ζερικώ πέθανε 5 χρόνια μετά την ολοκλήρωση του έργου και μέχρι τότε η «σχεδία της Μέδουσας» δεν είχε πουληθεί. Αργότερα τον πίνακα αγόρασε η γαλλική κυβέρνηση και έκτοτε αποτελεί ένα από τα διάσημα εκθέματα του μουσείου του Λούβρου.
Πηγή
