χιλιόμετρα έξω από την Ντάκα, την πρωτεύουσα του Μπανγκλαντές, τον Απρίλιο του 2013, είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 1.127 ανθρώπων και τον τραυματισμό 2.450. Το κτίριο φιλοξενούσε, μεταξύ άλλων, υφαντουργίες που παρήγαν ρούχα για δυτικές εταιρείες γρήγορης μόδας. Κάποιες από τις εταιρείες δεν γνώριζαν καν ότι γινόταν παραγωγή δικών τους ρούχων στο συγκεκριμένο κτίριο. Τα τοπικά ΜΜΕ ανέφεραν τότε ότι, ενώ είχε ζητηθεί από επιθεωρητές η εκκένωση του κτιρίου μια μέρα πριν από την κατάρρευση, οι εργάτες είχαν επιστρέψει στις μηχανές τους.
Το τεραστίων διαστάσεων εργατικό δυστύχημα προκάλεσε αλλεπάλληλες παγκόσμιες αντιδράσεις, πολλές από τις οποίες δεν κόπασαν όταν οι ειδήσεις των 9 πέρασαν στα επόμενα μεγάλα νέα. Μια αντίδραση ήταν το Fashion Revolution, μια διεθνής εκστρατεία για την ευαισθητοποίηση γύρω από τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές καταστροφές στον χώρο της μόδας. Ιδιαίτερα ενεργό στο Διαδίκτυο, το κίνημα ενθαρρύνει καταναλωτές σε όλον τον κόσμο να υποβάλλουν σε εταιρείες ένδυσης μια πολύ απλή ερώτηση, #whomademyclothes, ποιος έφτιαξε τα ρούχα μου. Φέτος, το κίνημα λάνσαρε τον πρώτο δείκτη διαφάνειας, υπολογίζοντας της «πράσινες» ή «μη πράσινες» πρακτικές 100 μεγάλων εταιρειών. Μάλιστα, η Tamsin Blanchard, δημοσιογράφος και ενεργό μέλος του κινήματος, θα παρευρεθεί στο «Cultural Weekend» του Costa Navarino, από τις 20 έως τις 22 Οκτωβρίου.
Τεράστια ρύπανση
Η βιομηχανία της ένδυσης βρίσκεται στη δεύτερη θέση παγκοσμίως σε σχέση με τη ρύπανση του περιβάλλοντος, έπειτα από εκείνη του πετρελαίου. Παράλληλα, αποφάσεις όπως του προέδρου Τραμπ να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τις δεσμεύσεις της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, επιβαρύνουν την ήδη «βαριά» κατάσταση.
Την ίδια ώρα όμως, οι φωνές και οι κινήσεις για μια πιο βιώσιμη κατεύθυνση στον χώρο του ρούχου πληθαίνουν: πολλοί σχεδιαστές και brands προωθούν μια δημιουργική ατζέντα με περισσότερα οικολογικά στοιχεία, ενώ σε προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης φιγουράρουν «πράσινες» ιδέες. Εκθεση της Nielsen έδειξε ότι το 2015, το 51% των ερωτηθέντων Ευρωπαίων δήλωναν υπέρ του να πληρώσουν παραπάνω για βιώσιμα προϊόντα ρουχισμού, έναντι 44% στις ΗΠΑ και 76% σε ασιατικές χώρες.
Ανάπτυξη της κυκλικής, έναντι της γραμμικής οικονομίας, παραγωγή βιώσιμων πρώτων υλών και μεγαλύτερη διαφάνεια στην αλυσίδα παραγωγής είναι μερικά από τα θέματα που βρίσκονται στο τραπέζι. Η βρετανική Marks & Spencer πριν από 10 χρόνια υιοθέτησε ένα φιλόδοξο σχέδιο για την προώθηση μιας αειφόρου παραγωγής και ανάπτυξης. Η αμερικανική Nike δέχεται κριτική για εργασιακές συμφωνίες, παράλληλα όμως επενδύει στη «βιώσιμη» καινοτομία σε επίπεδο παραγωγής. Η σουηδική H&M παράγει κάποια οικολογικά κομμάτια όλον τον χρόνο, αλλά και την ειδική συλλογή Conscious Exclusive, ενώ ο ισπανικός «γίγαντας» Zara «αντεπιτίθεται» με την #JoinLife initiative κολεξιόν κι ένα πρόγραμμα ανακύκλωσης για κιβώτια που μεταφέρουν τα εμπορεύματα. Αρκεί όμως μια βιώσιμη συλλογή τον χρόνο για να «πρασινίσει» η εταιρική συνείδηση μιας μάρκας; Στη βιομηχανία της ένδυσης παρατηρείται επίσης και το φαινόμενο του «greenwashing», όπου προϊόντα προωθούνται ως «βιώσιμα» μέσα από το μάρκετινγκ, ενώ ο οικολογικός τους «χαρακτήρας» εξαντλείται στην ετικέτα.
Ντοκιμαντέρ και βιβλία
Γιατί αισθανόμαστε κάποιο είδος περηφάνιας όταν αγοράζουμε ένα τζιν στην τιμή των 10 ευρώ; Ποια είναι η σχέση που έχουμε σήμερα ως καταναλωτές με την ποιότητα; Ντοκιμαντέρ όπως το «The True Cost» (Το αληθινό κόστος) του Αντριου Μόργκαν το 2015, αναλύουν την επίδραση της βιομηχανίας στον πλανήτη και στους κατοίκους του, ενώ βιβλία όπως το «Sustainable Fashion Handbook» της Σάντι Μπλακ προσφέρουν συμβουλές για μια πιο οικολογική διαχείριση της αγάπης μας για τη μόδα, όπως το να αγοράζουμε λιγότερα ρούχα και να τα κρατάμε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στην ντουλάπα.
Λίγες μέρες μετά την τραγωδία στο Rana Plaza, συνδικαλιστικές οργανώσεις του Μπανγκλαντές και διεθνείς εταιρείες ένδυσης υπέγραψαν μια ανεξάρτητη συμφωνία για καλύτερες συνθήκες εργασίας. Σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς, το ελάχιστο μηνιαίο εισόδημα των εργατών στον τομέα της ένδυσης στο Μπανγκλαντές είναι 68 δολάρια, έναντι περίπου 280 δολαρίων στην ηπειρωτική Κίνα.
Μια άλλη πτυχή της βιωσιμότητας είναι η επιστροφή μέρους της παραγωγής σε χώρες που είδαν τις βιομηχανίες τους να χάνονται λόγω οικονομικών δυσκολιών και επιλογών. Στην Ελλάδα της ύφεσης, η Zeus+Dione, ένα ελληνικό brand που δημιούργησαν η Μαρέβα Γκραμπόφσκι και η Δήμητρα Κολοτούρα, βασίζεται σε μια λιτή, «δωρική» σιλουέτα που χτίζεται με «υλικά» φτιαγμένα από ελληνικά χέρια. Η σχεδιάστρια Ιωάννα Κουρμπέλα παρουσίασε πρόσφατα μια συλλογή με στάμπα βιώσιμης παραγωγής, αποτέλεσμα εγχώριας συνέργειας με την εταιρεία νημάτων Βαρβαρέσος και τα Θρακικά Εκκοκκιστήρια.
«Η βιωσιμότητα είναι αυτήν την εποχή ένα θέμα στη μόδα και μια έκφραση των καιρών μας», αναφώνησε πέρυσι ο Καρλ Λάγκερφελντ, όταν παρουσίασε την κολεξιόν «Eco Couture» στον οίκο Chanel. Υπάρχουν κι εκείνοι που επενδύουν πιο ουσιαστικά στον «πράσινο» τομέα. Το γκρουπ της πολυτέλειας Kering, ιδιοκτήτης οίκων όπως ο Gucci, η Stella McCartney και ο Alexander McQueen, έχει αναπτύξει ένα ξεχωριστό τμήμα βιωσιμότητας, με κινήσεις όπως μια φάρμα φιδιών στην Ταϊλάνδη, για μια πιο βιώσιμη πηγή δερμάτων.
Στέλλα Μακάρτνεϊ
Οι «πράσινες» ευαισθησίες της Kering σχετίζονται μ’ ένα από τα μεγάλα ονόματα του γκρουπ, τη Στέλλα Μακάρτνεϊ. Κόρη του Πολ και της Λίντα Μακάρτνεϊ, η σχεδιάστρια μεγάλωσε σε μια οικολογική οικογενειακή φάρμα και έχει μεταφέρει τη φιλοσοφία της στη δουλειά της. Σε μια ομιλία της, η Μακάρτνεϊ ανέφερε ότι η περυσινή καλοκαιρινή συλλογή του οίκου ήταν κατά 53% βιώσιμη και ότι μια ομάδα στην εταιρεία ελέγχει τα περιβαλλοντικό κέρδος και τη ζημιά σε κάθε βήμα του οίκου. «Δεν μου αρέσει να κάνω κήρυγμα», συμπλήρωσε. «Αλλά πιστεύω ακράδαντα ότι το να κάνεις κάτι μικρό είναι καλύτερο από το να μην κάνεις τίποτα απολύτως».
Πηγή
