επόμενη ημέρα, ανησυχεί διπλωματικές πηγές που παρακολουθούν εκ των έσω τις διαβουλεύσεις μεταξύ κυβέρνησης- θεσμών αλλά και το κλίμα εντός των κρατών-μελών της ευρωζώνης που θα αποφασίσουν. Γνωρίζουν πολύ καλά ότι αν υπάρξει καθυστέρηση στην 3η αξιολόγηση πέραν της 22ας Ιανουαρίου (αναμένεται πλέον να ληφθούν οι τελικές πολιτικές αποφάσεις στο πρώτο Eurogroup του 2018 με πρώτο σταθμό τεχνική συμφωνία φέτος), τότε κινδυνεύει χρονικά και πολιτικά όλη η ροή γεγονότων και αποφάσεων έως και την 20η Αυγούστου του 2018.
Ουσιαστικά αυτό που επιχειρείται όλο το τελευταίο διάστημα και καθρεφτίζεται και στην θέση των θεσμών, είναι να μην χαλάσει το κλίμα το οποίο διαμορφώνεται σε επίπεδο Eurogroup και στην εικόνα που μεταφέρεται στα κράτη – μέλη μέσα από τους υπουργούς Οικονομικών. Το πρόβλημα είναι ουσιαστικό, αφού πέραν του γεγονότος ότι όλα τα σενάρια για την επόμενη ημέρα προς το παρόν δεν μπορούν να αποκλεισθούν, υπάρχουν και η φράση "if needed" για τις παρεμβάσεις στο χρέους. Ο λόγος για την φράση που επαναλαμβάνεται συνεχώς από αξιωματούχους των θεσμών και για να αναχαιτισθεί (δηλαδή για να υπάρχουν αποφάσεις παρεμβάσεων στο χρέος) "απαιτεί" πέραν των υπολοίπων επιχειρημάτων που διαμορφώνονται και καλό "πρόσωπο" από κυβερνητικής πλευράς.
Η επικίνδυνη στροφή η 22α Ιανουαρίου
Αν δεν κλείσει πολιτικά η τρίτη αξιολόγηση εγκαίρως, τότε όπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, η κυβέρνηση τραβάει το χαλί μίας λεπτής ισορροπίας διαδοχικών πολιτικών γεγονότων για το χρέος και την καθαρή έξοδο. Διακυβεύεται η έξοδος από τα μνημόνια στις αγορές αλλά και η χρήση του "μαξιλαριού" του ESM για το χρέος και για την παροχή διαθεσίμων Πέρα από πολιτικό το πρόβλημα είναι και χρονικό. Πρέπει όλες οι αποφάσεις για το χρέος και την επόμενη ημέρα να ληφθούν έως τον Μάιο – Ιούνιο.
Ο χρόνος που θα απομένει για τις μεγάλες αποφάσεις δεν λήγει στις 20 Αυγούστου μαζί με το 3ο Μνημόνιο. Τον Μάιο ή το αργότερο τον Ιούνιο θα πρέπει να έχουν ληφθεί οι πολιτικές αποφάσεις αλλά και να λήξει η 4η αξιολόγηση (σ.σ. η οποία δεν έχει μεγάλα αγκάθια αλλά θα πρέπει να μην καθυστερήσει σε κανένα πεδίο για να μην προκαλέσει "ατύχημα").
Και τούτο διότι όταν ληφθούν οι αποφάσεις, θα πρέπει να περάσουν από τα εθνικά κοινοβούλια (σ.σ. η διαδικασία διαρκεί 4 – 6 εβδομάδες) που θα κλείσουν κάποια στιγμή για θερινές διακοπές. Και θα πρέπει να εγκριθούν όλα πριν τη λήξη διαθεσιμότητας του δανείου του ESM η οποία θα γίνει στις 20 Αυγούστου. Τα κεφάλαια που θα απομείνουν αδιάθετα ως δόσεις θα πρέπει πριν την λήξη να αποφασισθεί αν θα χρησιμοποιηθούν είτε για να δημιουργηθεί μαξιλάρι ασφαλείας, είτε για να αποπληρωθεί πρόωρα το ΔΝΤ, είτε για απομείωση του χρέους. Αν παρέλθει η 20η Αυγούστου τότε τα λεφτά χάνονται (σ.σ. εκτός και αν υπάρξει παράταση μνημονίου/δανείου που είναι ένα άλλο ζήτημα…).
Τα 4 σενάρια του 2018
Όσο για τα σενάρια της επόμενης ημέρας, το πρώτο (και λιγότερο επιθυμητό αυτή τη στιγμή) αφορά σε ένα νέο (4ο) πρόγραμμα. Θα ήταν καταστροφή να πρέπει να απευθυνθούν τα κράτη – μέλη ξανά στα κοινοβούλια τους, εξηγούν διαπραγματευτικές πηγές. Παρ όλα αυτά δεν μπορεί να φύγει εντελώς από το "τραπέζι" αλλά – προς το παρόν – αποτελεί το πιο απίθανο σενάριο επί συνόλου... τεσσάρων.
Το δεύτερο σενάριο είναι αυτό της καθαρής εξόδου. Αλλά αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει "εγγύηση" ούτε για την Ελλάδα, ούτε για τις αγορές ούτε για τα μέλη του Eurogroup που θέλουν διασφαλίσεις επιστροφής των χρημάτων τους.
Έτσι, η συζήτηση στρέφεται στο 3ο σενάριο για τις θεσμοθετημένες πιστοληπτικές γραμμές όμως (PCCL- ECCL). Ωστόσο, δεν έχουν ποτέ εφαρμοσθεί και οι ρήτρες τους έχουν αδιευκρίνιστα σημεία.
Και εδώ ξεκινά το 4ο σενάριο για μία έξοδο χωρίς πιστοληπτικές γραμμές αλλά με κάποιου είδους εγγυήσεις που για κάποιους θα συνδέονται με τις παρεμβάσεις στο χρέος. Προβλέπει ότι θα ληφθούν μεν όλες οι αποφάσεις έως τον Μάιο – Ιούνιο αλλά θα υλοποιηθούν σε στάδια ώστε να υπάρχει και διασφάλιση των ασκούμενων πολιτικών.
Όσο για την συμφωνία για το χρέος θα πρέπει να ικανοποιεί πολλές πλευρές, εξηγούν αρμόδιες πηγές. Πρέπει να ληφθούν επαρκή μέτρα όπως θέλουν οι αγορές. Πρέπει το Eurogroup να λάβει διαβεβαιώσεις ότι η πολιτική ηγεσία στην Ελλάδα θα αναλάβει το μερίδιο ευθύνης της και πρέπει και στο εσωτερικό της Ελλάδας να γίνε αντιληπτό ότι η συμφωνία αυτή είναι ένα βήμα επιστροφής στην κανονικότητα μετά την κρίση και τα μέτρα που έχει υποστεί η κοινωνία/οικονομία.
Το παράθυρο για QE τον Αύγουστο του 2018
Toν Αύγουστο του 2018 πάντως μετά την παράταση του QE δημιουργείται και μία ακόμη ευκαιρία για την Ελλάδα. Δεν αποκλείουν στελέχη με γνώση του θέματος την είσοδο της Ελλάδας στο άρμα του Ντράγκι, έστω και στο τελευταία στάδιο.
Ο λόγος για μία κίνηση που θα έχει και αντίκτυπο στις αγορές. Και τούτο διότι ήδη επιχειρείται να γίνει κατανοητό ότι οι όποιες αποφάσεις για το χρέος δεν θα είναι... φαντασμαγορικές ή μπορεί να γίνουν και σε… στάδια.
Γιατί το ΔΝΤ είναι καλό να μείνει στο άρμα
Η παρουσία του ΔΝΤ είναι εποικοδομητική για την Ελλάδα αναφορικά με δύο πεδία, εξηγούν διαπραγματευτικές πηγές. Πρώτον, αφού επιμένει σε παρεμβάσεις στο χρέος αποτελεί έναν μοχλό πίεσης έναντι των θεσμών προς όφελος της Ελλάδας. Επίσης η παρουσία του αυξάνει την εμπιστοσύνη των αγορών στις οποίες επιθυμεί να επιστρέψει η Ελλάδα. Και έτσι αναμένονται τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων για τον μελλοντικό του ρόλο που επιχειρείται να έχουν ολοκληρωθεί αρκετά νωρίτερα όπως αναφέρει και ρεπορτάζ του "Κεφαλαίου" που κυκλοφορεί.
Τι θα κρίνει την καθαρή έξοδο στις αγορές; Η πραγματική εικόνα για την μετά μνημονίου εποχή θα φανεί μετά τον Μάιο, εξηγούν αρμόδιες πηγές. Εξαρτάται από το αν το ΔΝΤ μείνει ή φύγει από το πρόγραμμα, από το αν θα εφαρμοσθούν οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης αλλά και από εξωγενείς παράγοντες που θα διαμορφώσουν το κλίμα στις αγορές.
Διαθέσιμα έως 11 δισ. ευρώ έχει η Ελλάδα χωρίς να βγει στις αγορές
Η Ελλάδα έχει αυτή τη στιγμή διαθέσιμα που μπορεί να φτάνουν έως τα 11 δισ. ευρώ και επαρκούν για να καλύψει τις ταμειακές της ανάγκες τους επόμενους μήνες. Το ποσό αυτό προκύπτει από τουλάχιστο 6 δισ. ευρώ που σύμφωνα με πληροφορίες έχουν σωρευτεί στα κρατικά ταμεία, αλλά και ακόμη 3-5 δισ. ευρώ διαθεσίμων υποτομέων της κυβέρνησης τα οποία μπορεί να αντλήσει αν χρειαστεί.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζεται τα λεφτά των δόσεων της 3ης αλλά και της 4ης αξιολόγησης. Είναι αναγκαία προκειμένου να δημιουργήσει ένα μαξιλάρι διαθεσίμων που θα στηρίξει την επιστροφή και την παραμονή της χώρας στις αγορές.
Όσο για τις ετήσιες ανάγκες της από τις αγορές υπολογίζεται ότι φτάνουν στα 10 δισ. ευρώ ετησίως κατά μέσο όρο έως το 2030 (5% του ΑΕΠ), ποσό που είναι πολύ μικρό σε σχέση με ανάγκες άλλων κρατών – μελών (που κυμαίνονται στο 10% ή και στο 20% του ΑΕΠ). Υπολογίζεται ότι η ανάγκη αυτή θα αποκλιμακωθεί σε επίπεδα περί τα 3 δισ. ευρώ το 2020 αλλά θα αυξηθεί περί τα 9 δισ. ευρώ το 2030. Και μετά οι πιέσεις αυξάνονται, αιτιολογώντας και την ανάγκη για παρεμβάσεις στο χρέος.
Οι μεγάλες εκκρεμότητες της 3ης αξιολόγησης
Παρεμβάσεις στο επιχειρηματικό περιβάλλον, στο εργασιακό αλλά και στις αποκρατικοποιήσεις περιλαμβάνονται στις μεγάλες εκκρεμότητες της 3ης αξιολόγησης μαζί με τα κορυφαία αγκάθια της ΔΕΗ και των τραπεζών. Ειδικά αναφορικά με το υπερταμείο, πρέπει να ολοκληρωθεί το στρατηγικό σχέδιο αλλά και η μεταφορά των ΔΕΚΟ . Επίσης ειδική σημασία δίδεται στην ενίσχυση της ανεξαρτησίας αρχών όπως η ΕΛΣΤΑΤ, και η εφαρμογή των παρεμβάσεων στο δημόσιο
Υπάρχουν και μεταρρυθμίσεις που θα πάρουν χρόνο όπως αυτές για την ενοποίηση των ταμείων στον ΕΦΚΑ, για το κτηματολόγιο, για την ενίσχυση της ΑΑΔΕ με την μορφή της αύξησης των λειτουργικών της και των στελεχών της.
Η μεγάλη Ευρωπαϊκή Διακήρυξη της 29ης Μαρτίου
Διπλωματικές πηγές περιγράφουν πάντως ένα μεγάλο παράθυρο ευκαιρίας για την Ελλάδα. Ο πρόεδρος Γιουνκέρ ετοιμάζεται εντατικά για την μεγάλη ημέρα για το μέλλον της Ευρώπης.
Ο λόγος για τη Διακήρυξη της 29ης Μαρτίου που θα γίνει στο Σίμπιου της Ρουμανίας την ίδια ημέρα (σίγουρα όχι τυχαία) με την ενεργοποίηση του άρθρου 50 για την Βρετανία. Θα διαμορφώνει το πλαίσιο για την τραπεζική ένωση, την νέα ΟΝΕ, την μεταναστευτική πολιτική (με την ένταξη Βουλγαρίας/Ρουμανίας στη Σένγκεν) αλλά και θα δίνει το στίγμα της διεύρυνσης της ΕΕ με δύο νέα μέλη (Σερβία, Μαυροβούνιο) και των επόμενων βημάτων ολοκλήρωσης.
Θα δίνει το στίγμα της Ευρώπης μετά το 2020 αλλά και θα δίνει νέα διάσταση στα Βόρεια σύνορα της Ελλάδας οικονομικά και γεωπολιτικά, δεν πρέπει να "αμαυρωθεί" από κανένα γεγονός. Στόχος είναι να συγκεντρώσει τα παγκόσμια βλέμματα σε αυτά που έρχονται και όχι στο κράτος που αποχωρεί.
Από την πλευρά της βέβαια η κυβέρνηση καλείται να οδηγήσει τις διαπραγματεύσεις "ομαλά" προς την τελική συμφωνία, εξηγούν διαπραγματευτικές πηγές. Καλείται να αποδείξει ότι θα κάνει πράξη τις παρεμβάσεις στις τράπεζες, στις ιδιωτικοποιήσεις, στην ΔΕΗ και στα άλλα ανοικτά μέτωπα, ότι θα έχει την ιδιοκτησία του προγράμματος και ότι θα δώσει το στίγμα διατήρησης της προσαρμογής…
