ανθρωπότητας, η οποία μέχρι στιγμής μπορεί να μην επαληθεύτηκε, αλλά ίσως εξακολουθεί να ισχύει
Πριν απ’ το τέλος αυτού του αιώνα, αν δεν συμβεί κάτι απρόοπτο, μια απ’ τις έξης τρεις πιθανότητες θα έχει επαληθευτεί:
Το τέλος της ανθρώπινης ζωής και ίσως και κάθε ζωής στον πλανήτη μας.
Επάνοδος στη βαρβαρότητα, υστέρα από μια καταστροφική ελάττωση του παγκόσμιου πληθυσμού.
Ενοποίηση του κόσμου κάτω από μια και μόνη κυβέρνηση, που θα έχει το μονοπώλιο όλων των πολεμικών όπλων μεγάλης καταστρεπτικής δύναμης.
Δεν ισχυρίζομαι ότι γνωρίζω ποιό απ’ τα τρία θα συμβεί ή έστω ποιό έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες. ’Εκείνο που υποστηρίζω, χωρίς τον παραμικρό δισταγμό, είναι ότι το είδος του συστήματος στο όποιο έχουμε συνηθίσει δεν μπορεί να εξακολουθήσει να υπάρχει.
Η πρώτη πιθανότητα, η εξάλειψη του ανθρώπινου γένους, δεν πρέπει να υποθέτουμε ότι θα επαληθευτεί στον επόμενο παγκόσμιο πόλεμο, εκτός αν ο πόλεμος αυτός αναβληθεί για απώτερο χρόνο από όσο φαίνεται τώρα πιθανό. Αλλά, αν ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος δεν οδηγήσει σε κανένα αποτέλεσμα ή αν οι νικητές δεν δείξουν σύνεση και αν επιζήσουν οργανωμένα κράτη, θα πρέπει ν’ ακολουθήσει, αμέσως μετά τη λήξη του, μια περίοδος πυρετικής τεχνολογικής ανάπτυξης. Πολλοί νηφάλιοι άνθρωποι της επιστήμης πιστεύουν ότι, με τη βοήθεια ασύγκριτα πιο αποτελεσματικών τρόπων χρησιμοποίησης της ατομικής ενέργειας απ’ αυτούς που είναι δυνατοί σήμερα, ότι ραδιενεργά νέφη, που θα περιφέρονται γύρω απ’ τον πλανήτη, θα είναι δυνατό να καταστρέφουν κάθε ζωντανό ιστό σε όλη του την επιφάνεια. Ο τελευταίος επιζών θα μπορεί βέβαια να αυτό να κηρυχτεί παγκόσμιος αυτοκράτορας, αλλά η βασιλεία του θα είναι σύντομη και οι υπήκοοί του θα είναι όλοι πτώματα. Με το θάνατό του, θα λήξει το πολυθόρυβο επεισόδιο της ζωής και οι ειρηνικοί βράχοι που θα μείνουν θα περιφέρονται στην ίδια αέναη τροχιά, ώσπου να εκραγεί κάποτε ο ήλιος.
Ένας ουδέτερος παρατηρητής θα το θεωρούσε ίσως αυτό σαν την καλύτερη έκβαση, έχοντας στο νου του τους τόσους αιώνες μωρίας και σκληρότητας του ανθρώπου. Εμείς, όμως, που μετέχουμε στο δράμα, εμείς που είμαστε μπλεγμένοι στο δίχτυ των προσωπικών συμπαθειών και των κοινών προσδοκιών, δεν μπορούμε ειλικρινά να πάρουμε μια τέτοια θέση. Έχω ακούσει βέβαια ανθρώπους να λένε, ότι θα προτιμούσαν το τέλος της ανθρωπότητας παρά την υποταγή στη σοβιετική κυβέρνηση και, ασφαλώς, υπάρχουν και στη Ρωσία εκείνοι που λένε το ίδιο προκειμένου να υποταχθούν στον δυτικό καπιταλισμό. Αυτό όμως είναι ρητορικό σχήμα, ανάμικτο με μια δόση κίβδηλου ηρωισμού. Όσο κι αν πρέπει να θεωρηθεί σαν αχαλίνωτη δημοκοπία, είναι επικίνδυνο, επειδή τείνει να μειώσει τη δραστηριοποίηση των ανθρώπων για την αναζήτηση τρόπων αποφυγής της καταστροφής, που οι άνθρωποι αυτοί κάνουν πως δεν την· φοβούνται.
Η δεύτερη πιθανότητα. Η επάνοδος στη βαρβαρότητα, θα μπορούσε ίσως ν’ αφήσει ανοιχτή την πιθανότητα για μια βαθμιαία παλιννόστηση του πολιτισμού, όπως έγινε υστέρα από την πτώση της Ρώμης .Ή απότομη αυτή μετάπτωση, αν συμβεί, θα είναι αφάνταστα οδυνηρή για όσους θα την ζήσουν και, για μερικούς αιώνες υστέρα, η ζωή θα είναι αβάσταχτη. Οπωσδήποτε, όμως, θα υπάρχει ακόμη κάποιο μέλλον συγκρατημένης ελπίδας.
Πιστεύω, ότι μια τέτοια έκβαση ενός επιστημονικού παγκοσμίου πολέμου δεν είναι καθόλου απίθανη. Φανταστείτε τον καθένα Απ’ τους δύο αντιπάλους σε τέτοια θέση, ώστε να μπορεί να καταστρέφει τις μεγαλύτερες πόλεις και τα βιομηχανικά κέντρα του εχθρού. Φανταστείτε μια τέλεια σχεδόν εξαφάνιση των επιστημονικών εργαστηρίων και των βιβλιοθηκών, συνοδευόμενη από βαρείες απώλειες του επιστημονικού προσωπικού. Φανταστείτε την πείνα που θ’ απλωθεί εξαιτίας της ραδιενέργειας και τις επιδημίες που θα σκορπίσει ένας μικροβιολογικός πόλεμος. Θα μπορούσε η κοινωνική ενότητα να διασωθεί μέσα από τέτοιες δοκιμασίες; Δεν θα έβγαιναν διάφοροι προφήτες να πουν στα πλήθη που θα έχουν παραφρονήσει, ότι για τα δεινά τους φταίει αποκλειστικά η επιστήμη και ότι η εξόντωση όλων των μορφωμένων θα φέρει τη σωτηρία; Οι παράλογες ελπίδες γεννιούνται από την έσχατη δυστυχία και, σε έναν τέτοιο κόσμο, οι ελπίδες δεν μπορεί παρά να είναι παράλογες. Πιστεύω ότι τα μεγάλα κράτη, στα όποια έχουμε συνηθίσει, θα διαλυθούν και οι λιγοστοί επιζώντες θα ξαναγυρίσουν σε μια πρωτόγονη οικονομία του χωρίου.
Η τρίτη πιθανότητα, η εγκαθίδρυση μιας παγκόσμιας κυβέρνησης, θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με διαφόρους τρόπους: με τη νίκη των ΗΠΑ στον επόμενο παγκόσμιο πόλεμο ή με τη νίκη της ΕΣΣΔ ή, θεωρητικά, με τη σύναψη μιας συμφωνίας. H— και νομίζω ότι αυτή είναι ή πιο ελπιδοφόρα απ’ όλες τις δυνατότητες — με μια συμφωνία των εθνών εκείνων πού επιθυμούν μια διεθνή κυβέρνηση, ή οποία θα γίνει τελικά τόσο ισχυρή, ώστε ή Ρωσία να μην τολμά πια να την Αντιμετωπίσει. Αυτό βέβαια θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο, αλλά θα απαιτούσε μια πολιτική θάρρους και δημιουργικής φαντασίας σε μια σειρά χώρες.
Μπέρτραντ Ράσελ – Αντιδημοφιλή δοκίμια.
Πηγή
