H άλλοτε «συμπρωτεύουσα» της Γιουγκοσλαβίας του Τίτο, με τα τσιμεντένια πολυώροφα κουτιά που έδιναν τον τόνο της ασχήμιας και έσπρωχναν τον επισκέπτη προς την ύπαιθρο, είναι σήμερα μια ελκυστική μεγαλούπολη, με ανακαινισμένα παλάτια, μπαρόκ εκκλησίες, νεανική ανθρωπογεωγραφία και νυχτερινή ζωή που θα ζήλευε οποιαδήποτε μητρόπολη του νότου. Το Ζάγκρεμπ θυμίζει μάλλον Βιέννη παρά Σόφια, περισσότερο νότια Γερμανία παρά δυτική Ρουμανία.
Χτισμένη γύρω από δύο λόφους στις όχθες του ποταμού Σάβα, περιστοιχισμένη από φύση που επιτρέπει καλοκαιρινά αλλά και χειμερινά σπορ, ρετουσαρισμένη για να μη θυμίζει σε τίποτε τον εμφύλιο ή τα χρόνια που προηγήθηκαν, η πρωτεύουσα της Κροατίας με τους 800.000 κατοίκους, αλέγκρα και ολοζώντανη, απολαμβάνει τη δημοφιλία της ως city-break προορισμός των Βαλκανίων.
ΒΟΛΤΑ ΜΕ ΤΕΛΕΦΕΡΙΚ
O πεζόδρομος Τκαλτσίτσεβα, από τους πλέον επιμήκεις στην Ευρώπη, διασχίζει την «κοιλάδα» που σχηματίζεται ανάμεσα στους δύο κατάφυτους λόφους –Κάπτολ και Γκράντετς–, οι οποίοι ορίζουν την παλιά πόλη. Ο πρώτος είναι το παλαιό εκκλησιαστικό κέντρο με τον κομψό καθεδρικό, ενώ ο δεύτερος στολίζεται από μπαρόκ παλάτια. Και οι δύο περιτειχίστηκαν κάποτε για τον φόβο των Οθωμανών και προσφέρουν άπλετη θέα από τις πολεμίστρες.
Το τελεφερίκ που οδηγεί στην Άνω Πόλη. (Φωτογραφία: © SHUTTERSTOCK)
Όσοι απεχθάνονται τις ανηφόρες μπορούν να σκαρφαλώσουν στο Γκράντετς με το λιλιπούτειο τελεφερίκ της οδού Τομίτσεβα (Tomiceva). Η διαδρομή του είναι μόλις 66 μ. και διαρκεί λιγότερο από ένα λεπτό, αλλά θα σας βοηθήσει να εξοικονομήσετε δυνάμεις. Κοντά στην αφετηρία υπάρχει το ξακουστό ζαχαροπλαστείο Vincek, ώστε να καταπολεμήσετε προκαταβολικά την υπογλυκαιμία.
|| Vincek, Ιlica 18, www.vincek.com.hr
ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΟΣ, Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΞΙΑ
Η πολύχρωμη στέγη του Αγίου Μάρκου, στην ομώνυμη πλατεία, είναι το πιο πολυφωτογραφημένο σημείο τoυ Ζάγκρεμπ. Προστέθηκε το 1880 στην κομψή εκκλησία του 13ου αιώνα και πάνω της απεικονίζονται, ανάμεσα στα τρικολόρ πλακίδια, τα οικόσημα του Ζάγκρεμπ, της Κροατίας, της Δαλματίας και της Σλαβονίας. Τα γοτθικά γλυπτά της εισόδου και τα έργα του περίφημου Κροάτη γλύπτη και αρχιτέκτονα Ίβαν Μέστροβιτς στα ενδότερα πολλαπλασιάζουν την αξία της επίσκεψης.
|| Άγιος Μάρκος, Trg Svetog Marka 5. Είσοδος ελεύθερη τις ώρες της Θείας Λειτουργίας.
Στην πολύχρωμη στέγη του ναού του Αγίου Μάρκου ξεχωρίζουν τα οικόσημα της Κροατίας και του Ζάγκρεμπ.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ
Λαϊκή αγορά θα βρείτε και στα δικά μας μέρη, αλλά σε καμία ελληνική πόλη και σε καμία αθηναϊκή γειτονιά δεν στήνονται οι πάγκοι κάτω από επιβλητικά καμπαναριά και σε μεσαιωνικά πλακόστρωτα.
Οι πάγκοι της αγοράς Ντόλατς στην πλατεία Γέλατσιτς στήνονται βρέξει χιονίσει.
Η αγορά Ντόλατς –υπαίθρια το καλοκαίρι και σκεπαστή τον χειμώνα– λειτουργεί καθημερινά στα σκαλιά που ξεκινούν από την πλατεία Γέλατσιτς και πέρυσι συμπλήρωσε ενενήντα χρόνια ζωής. Το αγαπημένο μας στέκι είναι το σημείο όπου, σε μια άκρη της, πωλούνται ξεχασμένα σουβενίρ από την εποχή του υπαρκτού σοσιαλισμού.
ΤΟ «ΜΑΤΙ» ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
«Οko» στα κροατικά σημαίνει «μάτι». Έτσι υπογράφει τα έργα της η μυστηριώδης Κροάτισσα street artist, η οποία μια νύχτα του 2015 μεταμόρφωσε με τα σπρέι της την πρόσοψη του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης του Ζάγκρεμπ.
Αποθεώνοντας τις visual arts στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. (Φωτογραφία: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΜΠΙΤΗ)
Οι άνθρωποι του μουσείου αποφάσισαν να μην πειράξουν το έργο της, αδιαφορώντας για την γκρίνια όσων αποστρέφονται τους καλλιτεχνικούς «βανδαλισμούς» σε δημόσια κτίρια. Τα μάτια της ΟΚΟ (3oko.blogspot.hr) παρατηρούν την πόλη από παντού, όπως τα ανθρωπόμορφα ζωάκια, που αποτελούν σήμα κατατεθέν των δημιουργημάτων της. Ακόμα πιο γνωστός καλλιτέχνης δρόμου της κροατικής πρωτεύουσας είναι ο «Κατσαρόλας» (Lonac), ο οποίος μετατρέπει τα ντουβάρια σε καμβά για τα ευφάνταστα έργα του (www.facebook.com/LONACart).
ΚΑΙ ΟΙ ΧΩΡΙΣΜΕΝΟΙ ΕΧΟΥΝ ΨΥΧΗ
Οι καλλιτέχνες Ντράζεν Γκρούμπισιτς και Ολίνκα Βίστινα ήταν ζευγάρι. Όταν χώρισαν, αποφάσισαν να μετατρέψουν την εμπειρία τους σε έκθεμα, για να θυμούνται οι ίδιοι και να μαθαίνουν οι επόμενοι. Το Μουσείο των Κατεστραμμένων Σχέσεων, γεμάτο από ενθύμια πρώην ερωτευμένων, είναι βγαλμένο από τη ζωή. Η συλλογή του εμπλουτίστηκε από δωρεές χωρισμένων από όλο τον κόσμο. Θα δυσκολευτείτε λίγο να το βρείτε και θα δυσκολευτείτε ακόμα περισσότερο να το αποχωριστείτε. Πρόσφατα άνοιξε παράρτημα στο Λος Άντζελες, ενώ οι εκθέσεις του έχουν φιλοξενηθεί σε 45 πόλεις των πέντε ηπείρων (αλλά ποτέ στην Ελλάδα).
|| Cirilometodska 2, brokenships.com. Γενική είσοδος: 4 ευρώ.
ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ
Το Ζάγκρεμπ είναι χτισμένο στους πρόποδες του όρους Μεντβέντνιτσα. Το δάσος απέχει πέντε δρασκελιές από το κέντρο της πόλης και προσφέρεται για κυριακάτικο πικνίκ. Το κύριο μονοπάτι αρχίζει εκεί όπου τελειώνει η γραμμή του τραμ 15. Κατευθυνθείτε στο καταφύγιο Puntijarka για απλά μαγειρευτά πιάτα και ζεστό κρασί τον χειμώνα, στη σκιά της κορυφής Σλιέμε – ό,τι πρέπει μετά από δύο τρεις ώρες πεζοπορίας. Περπατώντας, θα ανακαλύψετε όμορφα ποταμάκια, σπηλιές, πηγές, μικρούς καταρράκτες, τη λίμνη Γιάρουν και τα ερείπια του Μέντβεντγκραντ, της μεσαιωνικής οχυρής πόλης που χτίστηκε το 1242, όταν οι ντόπιοι αναζητούσαν τρόπο για να προστατευτούν από τις εισβολές των Μογγόλων.
|| www.medvednica.info
ΠΟΤΟ ΜΕ ΘΕΑ
Προορισμός για ντόλτσε βίτα είναι τα μπαρ του πεζόδρομου Τκαλτσίτσεβα. Στα 2-3 χλμ. της διαδρομής και στα γύρω σοκάκια θα βρείτε αμέτρητα εστιατόρια, καφέ, μπαράκια, ακόμα και κλαμπ.
Στάση για ποτό σε μπαρ του πεζόδρομου Τκαλτσίτσεβα.
Εξυπακούεται ότι η ίδια περιοχή είναι γεμάτη με σουβενιράδικα και κάθε λογής μαγαζιά, που απευθύνονται κυρίως στον τουρίστα. Για περισσότερη ησυχία, θα πιείτε τον καφέ ή το ποτό σας στο Ζagreb Eye, τον γυάλινο ουρανοξύστη, που στεγάζει εκθέσεις, σεμινάρια, ακόμα και γάμους. Το παρατηρητήριο του 16ου ορόφου προσφέρει θέα 360 μοιρών προς όλα τα μήκη και πλάτη της πόλης.
ΓΙΟΡΤΙΝΗ ΔΙΑΘΕΣΗ
Οι δρόμοι του Ζάγκρεμπ σφύζουν από ζωή το καλοκαίρι και η πόλη γίνεται παράδεισος των φεστιβάλ. Στις αρχές Ιουνίου διεξάγεται το πολύβουο Cest Is D’ Best, τον Ιούλιο το Dvorista, όπου οι υπέροχες αυλές των μεσαιωνικών επαύλεων πλημμυρίζουν από κλασική μουσική, ενώ λίγο αργότερα η Διεθνής Γιορτή του Φολκλόρ. Το ονομαστό Φεστιβάλ Κινηματογράφου έγινε φέτος για 15η χρονιά, ενώ υπάρχει και το Animatron, αποκλειστικά για ταινίες κινουμένου σχεδίου, καθώς και το Παγκόσμιο Φεστιβάλ Θεάτρου. Το ΙnMusic, στη γειτονική λίμνη Γιάρουν, θα έχει για το 2018 headliners τους σπουδαίους Queens Of The Stone Age. H ετήσια χριστουγεννιάτικη αγορά στήνεται στους πεζόδρομους της παλιάς πόλης από τις πρώτες ημέρες του Δεκέμβρη, διαρκεί μέχρι τις 7 Ιανουαρίου και ψηφίστηκε το 2016 ως η ωραιότερη της Ευρώπης.
ΕΝΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΤΡΑΖΕΝ
Ο μπασκετμπολίστας Ντράζεν Πέτροβιτς γεννήθηκε «Γιουγκοσλάβος», από Σέρβο πατέρα, αλλά υπήρξε εθνικός ήρωας της Κροατίας τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας. Ο πρόωρος θάνατός του σε τροχαίο, τον Ιούνιο του 1993, βύθισε τη χώρα σε πολυήμερο πένθος. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι τον ακολούθησαν στην τελευταία κατοικία του, στο επιβλητικό κοιμητήριο Μιρογκόι (Mirogoj). Ο σημερινός επισκέπτης μπορεί να αφήσει ένα λουλούδι στον τάφο του ή να επισκεφτεί το Μουσείο Ντράζεν Πέτροβιτς στα γραφεία της Τσιμπόνα (www.drazenpetrovic.net) ή απλώς να πιει μια μπίρα στη μνήμη του, στο μικροσκοπικό μπαράκι Αmadeus που ο ίδιος δημιούργησε δίπλα στο γήπεδο που σήμερα φέρει το όνομά του (www.facebook.com/amadeuskavatava). To παρατσούκλι του Ντράζεν, όσο ζούσε και βασίλευε στα παρκέ της Ευρώπης και της Αμερικής, ήταν «Μότσαρτ του μπάσκετ».
ΣΕ ΑΚΤΙΝΑ ΒΟΛΗΣ
Το Ζάγκρεμπ είναι η πύλη εισόδου μιας χώρας σχετικά ανεξερεύνητης, αλλά γεμάτης αξιοθέατα. Οι ασύλληπτης ομορφιάς λίμνες Πλίτβιτσε απέχουν από την πρωτεύουσα 142 χλμ., ενώ η μπαρόκ ακρόπολη του Βάραζντιν βρίσκεται ακόμα πιο κοντά (81 χλμ.). Εξίσου εύκολη και γρήγορη είναι η πρόσβαση στη Λιουμπλιάνα (140 χλμ.), ακόμα και στη Βουδαπέστη (345 χλμ.), στη Βιέννη (372 χλμ.) ή στο Βελιγράδι (393 χλμ.). Οι δαλματικές ακτές είναι «η άλλη Κροατία», αλλά συνδυάζονται εύκολα με το Ζάγκρεμπ, με το οποίο υπάρχει τακτική αεροπορική σύνδεση. Το παραμυθένιο Ντουμπρόβνικ, 600 χλμ. μακριά, παραμένει ονειρεμένος προορισμός, μολονότι σχεδόν ισοπεδώθηκε από τους βομβαρδισμούς στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
