μπορεί να φέρει ο νέος χρόνος, υπάρχουν και μερικά κοινώς αποδεκτά θέματα σχετικά με την οικονομία που αναμένεται να μας απασχολήσουν το 2018 και να επηρρεάσουν τις εξελίξεις, διαμορφώνοντας νέα δεδομένα για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν
Το The Conversation εστιάζει σε τρία: τις σχέσεις ΕΕ και Βρετανίας με την ολοκλήρωση του Brexit, την εκρηκτική ανάπτυξη των ρομπότ και τη χρήση bitcoin και εν εν γένει των κρυπτονομισμάτων...
Brexit - EE
Η αλήθεια είναι ότι οι προβλέψεις, μέχρι σήμερα, φαίνεται να υπερεκτίμησαν τις επιπτώσεις που θα είχε το Brexit στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου. Η οικονομική ανάπτυξη του Ηνωμένου Βασιλείου ξεπέρασε τις προσδοκίες των οικονομολόγων το 2017. Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό αναθεωρήθηκαν, επίσης, υψηλότερα. Ωστόσο, λίγοι αρνούνται ότι υπάρχουν προβλήματα με την ΕΕ. Τα επόμενα στάδια της διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε Βρετανούς και αξιωματούχους της ΕΕ αναμένεται να διεξαχθούν σε κλίμα ακόμη μεγαλύτερης αντιπαράθεσης και αβεβαιότητας. Αυτό τουλάχιστον δείχνει η εμπειρία των έντονων διαπραγματεύσεων που ξεκίνησαν στις 17 του περασμένου Ιούλη, με τις δύο πλευρές να καταλήγουν τελικά στις 8 Δεκέμβρη σε μία 15σέλιδη συμφωνία, στο παρά πέντε της Συνόδου Κορυφής στις 14 - 15 Δεκέμβρη.
Η συμφωνία της 8ης Δεκέμβρη καλύπτει ορισμένες βασικές αρχές, που αφορούν τρία ζητήματα: Τα δικαιώματα των πολιτών των 27 χωρών της ΕΕ στη Βρετανία και των Βρετανών στις χώρες της ΕΕ, τα σύνορα Ιρλανδίας - Βόρειας Ιρλανδίας και τη μεθοδολογία για την «κοστολόγηση» του «διαζυγίου» Λονδίνου - Βρυξελλών και τις οικονομικές υποχρεώσεις της Βρετανίας στον προϋπολογισμό της ΕΕ έως το 2020. Υπάρχουν όμως ανοιχτά πολύ πιο σύνθετα και ευαίσθητα ζητήματα, όπως οι μελλοντικές σχέσεις Βρετανίας - 27 χωρών της ΕΕ σε εμπόριο, άμυνα, ασφάλεια κ.λπ.
Η περσινή ψήφος της Βρετανίας υπέρ του Brexit άφησε άναυδες πολλές επιχειρήσεις, με την προοπτική καθυστερήσεων στα σύνορα και επιβολής δασμών να απειλούν τις εφοδιαστικές αλυσίδες που έχουν δημιουργήσει σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο τα τελευταία 40 χρόνια. Ενώ πολλές επιχειρήσεις χαιρετίζουν το ενδεχόμενο μιας μεταβατικής περιόδου, προειδοποιούν ότι δεν βοηθά εάν δεν γνωρίζουν τι είναι αυτό στο οποίο μεταβαίνουν.
Σε μια ένδειξη του πόσο στενά περιθώρια ελιγμών έχει η κυβέρνηση, το CityUK, ο εμπορικός οργανισμός που εκπροσωπεί τον ισχυρό χρηματοπιστωτικό κλάδο της Βρετανίας, δήλωσε ότι η όποια μεταβατική διευθέτηση θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να καταλήξει σε μια συμφωνία που να επιτρέπει στη Βρετανία να καθορίσει το δικό της μέλλον και να μην ακολουθεί τους κανόνες που ορίζουν οι Βρυξέλλες.
Ακόμα και αν το Ηνωμένο Βασίλειο διαπραγματευτεί μια ευνοϊκή εμπορική συμφωνία το 2018, είναι άγνωστο ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στη βιομηχανία του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και πως αυτό θα επηρρεάσει την παγκόσμια οικονομία και τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Το πιο πιθανό είναι πως μετά το «διαζύγιο» θα δημιουργηθούν νέα δεδομένα και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ξέσπασμα μιας οικονομικής - εταιρικής σύγκρουσης.
Ρομπότ και εργασία
Η βιομηχανική στρατηγική έχει επικεντρωθεί σε τομείς νέας τεχνολογίας, όπως η ρομποτική, κι αυτό φαίνεται να απειλεί τις θέσεις εργασίας κατά τα επόμενα δέκα χρόνια. Ποια είναι σήμερα η μεγαλύτερη απειλή για τους εργαζομένους, αλλά και η κορυφαία πρόκληση για τις κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων και αναδυόμενων οικονομιών; Τα ρομπότ απαντούν οι ειδικοί και προειδοποιούν ότι θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για τις τεράστιες αλλαγές που φέρνει η αυτοματοποίηση στις αγορές εργασίας. Η πιο πρόσφατη προειδοποίηση έρχεται από τον ερευνητικό βραχίονα της McKinsey, ο οποίος υπολογίζει ότι έως το 2030 θα κινδυνεύσουν να χάσουν τη δουλειά τους έως και 800 εκατομμύρια εργαζόμενοι ανά τον πλανήτη - μέγεθος που αντιστοιχεί σε περισσότερο από 1/5 του υφιστάμενου παγκόσμιου εργατικού δυναμικού.
Υπάρχουν όμως κι αυτοί που ισχυρίζονται ότι η τεχνολογία δεν θα δημιουργήσει νέους άνεργους. Πρώτον γιατί, αν και η νέα τεχνολογία αντικαθιστά ορισμένες θέσεις εργασίας, δημιουργεί και άλλες νέες. Και δεδομένου ότι η τεχνολογική καινοτομία συνήθως συμβάλλει στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, το αποτέλεσμα θα είναι γενικά περισσότερες θέσεις εργασίας παρά λιγότερες.
Δεύτερον, αν ο αριθμός των θέσεων εργασίας - ή μάλλον, το συνολικό ποσό της απασχόλησης - θα μειωνόταν, αυτό θα ήταν καλό, καθώς οι θέσεις εργασίες θα μπορούσαν να μοιραστούν. Αυτό θα δώσει περισσότερο ελεύθερο χρόνο για αναψυχή, με λιγότερο εντατική, αγχωτική δουλειά. Αυτή είναι από καιρό η υπόσχεση, αν και σπάνια γίνεται πραγματικότητα. Το 2015 οι ερευνητές Γκέοργκ Γκετζ (Πανεπιστήμιο Ουψάλα) και Γκάι Μάικλς (London School of Economics) συγκεντρώνοντας στοιχεία από 17 χώρες για την περίοδο 1993-2007 έδειξαν ότι η χρήση των ρομπότ συνέβαλε κατά μέσο όρο σε ετήσια αύξηση του ΑΕΠ και της παραγωγικότητας κατά 0,37 και 0,36 ποσοστιαία μονάδα αντίστοιχα, ενώ δεν επηρέασε τα γενικά ποσοστά απασχόλησης. «Έφαγε» θέσεις χαμηλής και μεσαίας ειδίκευσης, αλλά δημιούργησε νέες για ειδικευμένο προσωπικό.
Όπως από άλλη σκοπιά εξηγεί ο Αμερικανός οικονομολόγος Ντιν Μπέικερ, οι θεωρίες για την επέλαση των ρομπότ έρχονται απλώς να συσκοτίσουν άλλους σημαντικούς παράγοντες αύξησης της ανεργίας που δεν συνδέονται με την αυτοματοποίηση της παραγωγής. Αν υπάρχει ένα σοβαρό πρόβλημα, εξηγεί ο Μπέικερ, δεν είναι ότι τα ρομπότ παίρνουν τις δουλειές των εργατών, αλλά ότι στο υπάρχον οικονομικό σύστημα λειτουργούν σαν εργαλεία για τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πλούτου στα χέρια λίγων. Ενώ θα έπρεπε να είναι φτηνά και να βοηθούν τον άνθρωπο να αυξήσει την παραγωγικότητά του, λόγω του καθεστώτος ευρεσιτεχνιών και των μονοπωλίων που ελέγχουν τα πνευματικά δικαιώματα, παραμένουν ιδιαίτερα ακριβά στην παραγωγή τους και συνεχίζουν να ελέγχονται από μια μικρή ομάδα ανθρώπων.
Bitcoin, κρυπτονομίσματα και φούσκες
Πριν από 10 χρόνια, ο κόσμος ήρθε αντιμέτωπος με την πιο καταστροφική χρηματοπιστωτική κρίση μετά το Κραχ του 1929. Η BNP Paribas «πάγωσε» τρία επενδυτικά κεφάλαια, υποστηρίζοντας ότι δεν μπορούσε να αποτιμήσει τιτλοποιημένα στεγαστικά δάνεια, διότι δεν πραγματοποιούνταν καμία απολύτως πράξη. Την ίδια ημέρα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) διοχέτευσε δισ. ευρώ στις χρηματαγορές για να διατηρήσει σε λειτουργία το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, καθώς το κύμα των ρευστοποιήσεων ήταν τεράστιο.
Ηταν Πέμπτη 9 Αυγούστου 2007, όταν ο κόσμος άρχισε να συνειδητοποιεί ότι δεν θα ήταν ελεγχόμενες οι συνέπειες του αθρόου δανεισμού στην αμερικανική αγορά στεγαστικής πίστης και των τιτλοποιημένων δανείων που προήλθαν από αυτήν, όπως είχε προειδοποιήσει ο τότε πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) Μπεν Μπερνάνκι.
Οι οικονομίες του ανεπτυγμένου κόσμου ακόμα μετρούν απώλειες. Μετά τις τεράστιες απώλειες που καταγράφηκαν το 2008, οι μετοχές του χρηματοπιστωτικού κλάδου εξακολουθούν να κυμαίνονται σε επίπεδα χαμηλότερα σε σχέση με άλλους κλάδους των χρηματιστηρίων, αναφέρει το Reuters. Τι άραγε θα μπορούσε να ενεργοποιήσει την επόμενη κρίση; Διεθνείς συγκρούσεις, ένας πόλεμος ή ίσως η φούσκα που λέγεται bitcoin; Η φούσκα bitcoin θα σκάσει; ή το bitcoin γίνεται mainstream; ή μήπως και τα δύο;
Επικεφαλής διεθνών οργανισμών, κυβερνήσεων, κεντρικών τραπεζών και επενδυτικών κολοσσών μιλάνε πλέον ανοιχτά για το ψηφιακό νόμισμα που έχει «διχάσει» την παγκόσμια επενδυτική κοινότητα. Το Bitcoin έχει καταφέρει να καταγράψει άνοδο 480% μέσα στο 2017. Βρισκόταν στα 1.000 δολάρια την πρωτοχρονιά του 2017 για να φτάσει πριν λίγες ημέρες στα 5.825 δολάρια. Και μπορεί οι διακυμάνσεις του ψηφιακού νομίσματος να είναι απαγορευτικές ακόμη και για τους ριψοκίνδυνους επενδυτές των «παραδοσιακών» επενδύσεων, όμως οι αποδόσεις είναι κάτι παραπάνω από ελκυστικές. Πόσο μάλλον στην εποχή των μηδενικών επιτοκίων.
Άλλοι τάσσονται υπέρ των ανατροπών που φέρνει η ψηφιακή τεχνολογία στις παγκόσμιες συναλλαγές και άλλοι προειδοποιούν ότι «προϊόντα» της τεχνολογίας blockchain, όπως το Bitcoin, είναι «απάτη» και χρησιμοποιούνται μόνο για σκοτεινούς σκοπούς, όπως εμπόριο ναρκωτικών και όπλων, ξέπλυμα μαύρου χρήματος κ.ά.
Πρόσφατα ο πανίσχυρος τραπεζίτης επικεφαλής της JP Morgan όχι μόνο τόλμησε να προφέρει τη λέξη Bitcoin αλλά χαρακτήρισε το κρυπτονόμισμα «απάτη». Από κει και πέρα ξεκίνησε ένα γαϊτανάκι δηλώσεων και το θέμα έφτασε να συζητηθεί εκτενώς στην Eτήσια Σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσινγκτον. Εκεί, η Κριστίν Λαγκάρντ είπε ότι τα κρυπτονομίσματα θα πρέπει να παρακολουθούνται και πως ακόμη και το ΔΝΤ μπορεί να δημιουργήσει το δικό του ψηφιακό νόμισμα.
Στη συνέχεια είχαμε τους αναλυτές της Goldman Sachs, οι οποίοι έσπευσαν να ξεκαθαρίσουν ότι το Bitcoin δεν είναι «νέος χρυσός» και ότι τα πολύτιμα μέταλλα συνεχίζουν να αποτελούν «αναγκαία» τοποθέτηση για κάθε χαρτοφυλάκιο. Σίγουρα η τεχνολογία Blockchain έχει φέρει επανάσταση καθώς αρχίζει να χρησιμοποιείται ευρέως και οι εφαρμογές εκτιμάται πως θα φέρουν και άλλες ανατροπές σε πολλές πτυχές των συναλλαγών. Όμως το κατά πόσο το Bitcoin θα φτάσει στις 10.000 δολάρια ή θα καταρρεύσει μέσα στους επόμενους μήνες και χρόνια είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με σιγουριά. Άλλωστε, η UBS θεωρεί πως είναι μία «κερδοσκοπική φούσκα» που ποτέ δεν θα γίνει ένα πραγματικό νόμισμα.
Πηγή
