να προσέξουμε;
Είναι πολύ πιθανό να έχετε ακούσει για τη νέα τάση που ονομάζεται «ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά», δηλαδή τα κοινώς ονομαζόμενα «γλυκαντικά» που μας προσφέρουν γλυκιά γεύση χωρίς θερμίδες. Ωστόσο, ο βομβαρδισμός πληροφοριών – όχι απαραίτητα επιστημονικά τεκμηριωμένων! – μπορεί να σας έχει προκαλέσει σύγχυση για το αν είναι ασφαλές να τα καταναλώνουμε. Τι ισχύει τελικά; Ας τα πάρουμε όμως όλα από την αρχή
Τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά είναι συστατικά με έντονη γλυκύτητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι 30-3.000 φορές γλυκύτερα από τη ζάχαρη και παρέχουν λίγες ή μηδαμινές θερμίδες. Ετσι, όταν καταναλώνονται αντί για ζάχαρη σε διάφορα τρόφιμα και ροφήματα, μας προσδίδουν λιγότερες θερμίδες, ενώ παράλληλα βοηθούν να συνεχίζουμε να απολαμβάνουμε τη γλυκιά γεύση, που μάλιστα έμφυτα όλοι μας αποζητούμε, όπως προκύπτει από επιστημονικά δεδομένα!
Fact #1: Ασφαλή και εγκεκριμένα! Διεθνώς αναγνωρισμένες Αρχές, όπως η Κοινή Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τα Πρόσθετα Τροφίμων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (JECFA WHO/FAO) και η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), ελέγχουν διεξοδικά και επιβεβαιώνουν την ασφάλειά τους. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση, τα συνήθη χρησιμοποιούμενα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά είναι η ακετοσουλφάμη-Κ, η ασπαρτάμη, το κυκλαμικό οξύ, η σακχαρίνη, η σουκραλόζη και οι γλυκοζίτες στεβιόλης (γλυκαντικό από το φυτό στέβια), και δηλώνονται ξεκάθαρα στα συστατικά της διατροφικής ετικέτας των περιεχόμενων τροφίμων ή ροφημάτων. Για κάθε γλυκαντικό, η EFSA ορίζει την Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη (ΑΗΠ) που αντιστοιχεί στη μέγιστη ποσότητα που μπορεί να καταναλώνει κανείς εφ’ όρου ζωής χωρίς κανέναν κίνδυνο για την υγεία. Παράδειγμα: Μια γυναίκα 60 kg μπορεί να φτάσει την ΑΗΠ ασπαρτάμης (40 mg/kg σωματικού βάρους/ημέρα) εάν καταναλώνει καθημερινά 280 επιτραπέζια δισκία ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών ή 20 κουτάκια αναψυκτικών με ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά για όλη της τη ζωή.
Fact #2: Δεν αυξάνουν την πρόσληψη θερμίδων. Η χρήση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών σε διάφορα προϊόντα μπορεί να προωθήσει μακροπρόθεσμα τη διατροφική συμμόρφωση βελτιώνοντας την ποικιλία και τη γεύση ενός διαιτολογίου με μειωμένο ενεργειακό περιεχόμενο. Ανασκοπήσεις τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατά βούληση πρόσληψη ενέργειας είναι χαμηλότερη σε άτομα που καταναλώνουν ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά σε τρόφιμα ή ροφήματα συγκριτικά με τα άτομα που κατανάλωναν ζάχαρη.
Fact #3: Βοηθούν στη διαχείριση του βάρους. Πολλές μελέτες επιβεβαιώνουν τη θετική επίδραση των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στη μειωμένη πρόσληψη θερμίδων. Η συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας των Rogers και συν. (2015) έδειξε ότι η κατανάλωση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών είναι χρήσιμη για τη σχετική μείωση της πρόσληψης ενέργειας και του σωματικού βάρους, ενώ βρέθηκε ότι τα επιστημονικά στοιχεία δεν υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών αυξάνει την πρόσληψη ενέργειας, άρα και θερμίδων.
Fact #4: Κατάλληλα για άτομα με διαβήτη. Η σημασία των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών είναι αδιαμφισβήτητη για τα άτομα με διαβήτη σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΑDA), δεδομένου ότι δεν επιδρούν στα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης στο αίμα και δεν παρέχουν θερμίδες. Η EFSA, με ισχυρισμό υγείας, αναφέρει ότι τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά βοηθούν στη μείωση της μεταγευματικής απόκρισης γλυκόζης.
Fact #5: «Φιλικά» προς τα δόντια. Τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά δεν προωθούν τη φθορά των δοντιών, καθώς δεν υφίστανται ζύμωση. Η EFSA το 2010 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σχέση αιτίας - αποτελέσματος μεταξύ της κατανάλωσης τσίχλας χωρίς ζάχαρη και της μείωσης πέτρας και τερηδόνας των δοντιών. Επιπλέον, σε συνδυασμό με την καλή οδοντική υγιεινή, οι οδοντίατροι τα συστήνουν ως έναν τρόπο για την πρόληψη της φθοράς των δοντιών.
Από τον δρα Αναστάσιο Παπαλαζάρου, MSc, PhD, διαιτολόγο–διατροφολόγο και την κυρία Αδελαΐδα Αθανασάτου, MSc υποψήφια διδάκτορα Διατροφής του Ανθρώπου, ΓΠΑ.
