Ένα γνωστό μάθημα που κυκλοφορεί κατά καιρούς στους διαδρόμους των αμερικανικών αγορών από τους γηραιότερους traders είναι ότι...
οι δύσκολες επενδυτικές αποφάσεις δεν λαμβάνονται σε καιρούς "αναταραχής". Τότε είναι εύκολες οι επιλογές. Η δυσκολία εμφανίζεται σε καιρούς που τα γεγονότα και οι εξελίξεις έχουν πολλές αναγνώσεις και η καχυποψία αυξάνεται.
Σε μια τέτοια εποχή εισέρχεται και το Χ.Α., με την αγορά να έχει εισέλθει εκ νέου σε ανοδική τροχιά, νιώθοντας, όμως, την παρουσία των short sellers, οι οποίοι περιμένουν την κατάλληλη στιγμή να προχωρήσουν σε ακόμα μία επίδειξη των δυνάμεών τους. Το προηγούμενο δίμηνο, κυρίως, ήταν οι κινήσεις τους που οδήγησαν τον Γενικό Δείκτη ακόμα και στις 700 μονάδας (στα μέσα Νοεμβρίου) και τον Τραπεζικό Δείκτη στα χαμηλότερα επίπεδα τιμών σε διάστημα 15 μηνών!
Με μοχλό τις τραπεζικές μετοχές ασκήθηκε ένα επικίνδυνο παιχνίδι υποτιμητικής κερδοσκοπίας στο Χ.Α., για το οποίο έχουν ήδη επιληφθεί οι εποπτικές Αρχές της κεφαλαιαγοράς.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, συγκεκριμένα επενδυτικά κεφάλαια πόνταραν στην πτώση των τιμών των τεσσάρων συστημικών ελληνικών τραπεζών, έχοντας ήδη αποκομίσει σημαντικές υπεραξίες. Αν, ωστόσο, διατήρησαν τις θέσεις τους το τελευταίο 10ήμερο, κατά το οποίο η αγορά "γύρισε" με σημαντικά κέρδη, τότε είναι βέβαιο πως πολλοί από τους "σορτάκηδες" θα μετάνιωσαν για την απόφασή τους να επιμείνουν στην ίδια στρατηγική!
Ποιοι σόρταραν
Αναλυτικά, από τα στοιχεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς προκύπτει ότι το fund Marshall Wace διατηρεί short θέσεις, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 0,59% των μετοχών της Eurobank, αξίας 13 εκατ. ευρώ περίπου. Το Marshall εμφανίζεται με short θέσεις στην Εθνική στο 0,77% των μετοχών της, ενώ διατηρεί short θέσεις στο 0,63% στην Alpha Bank. Εκεί που έχει αυξήσει αισθητά τις short θέσεις του είναι στην Τράπεζα Πειραιώς, όπου πλέον έχει φτάσει στο 0,71%.
Επίσης, το Lansdowne Partners διατηρεί 1,35% short θέσεις επί των μετοχών της Πειραιώς και 0,62% στη Eurobank. Επίσης σταθερή είναι και η short θέση του Oceanwood Capital στην Εθνική στο 0,61%, ενώ επιμένει short στη ΔΕΗ το Lansdowne, μια θέση που άνοιξε στις 29 Νοεμβρίου. Σημειώνεται πως το Lansdowne αυξάνει διαρκώς τις short θέσεις που είχε ανοίξει από τις 29 Νοεμβρίου στη ΔΕΗ και πλέον διαμορφώνονται στο 0,63% των μετοχών της (3 εκατ. ευρώ περίπου), από 0,53% πριν.
Να σημειωθεί ότι και τα τρία βρετανικά funds δεν είναι άγνωστα στην ελληνική αγορά. Και το 2011 είχαν άγρια σορτάρει τις ελληνικές τράπεζες, αλλά και άλλες μετοχές, αναγκάζοντας την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς να προχωρήσει σε απαγόρευση του short selling.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχουν, πάντως, τα στοιχεία του Axianumbers τον Δεκέμβριο (θα δημοσιοποιηθούν αρχές του 2018), όπου θα διαπιστωθεί εάν υπήρξε τοποθέτηση εκ νέου των ξένων χαρτοφυλακίων στην εγχώρια αγορά. Δεδομένου του ότι τα ξένα χαρτοφυλάκια κλείνουν τις θέσεις τους Νοέμβριο, γι' αυτό άλλωστε είδαμε και μεγάλες εκροές τον 11ο μήνα του έτους (-45,66 εκατ. ευρώ), τα στοιχεία του Δεκεμβρίου (όπως και του Ιανουαρίου επίσης) θα αποτελέσουν έναν σημαντικό οδηγό για το πώς βλέπουν οι ξένοι το Χ.Α., μια αναδυόμενη αγορά που φιλοδοξεί να ανακάμψει αισθητά το 2018 έπειτα από παρατεταμένη πτώση.
Τι "δείχνει" το ταμπλό;
Το μεγάλο ερώτημα, πάντως, παραμένει. Είναι δίκαιη ή όχι η αποτίμηση της αγοράς όταν η ελληνική οικονομία βρίσκεται απλώς και μόνο σε φάση ήπιας και εύθραυστης ανάκαμψης; Εκεί προφανώς ποντάρουν τα funds που όχι μόνο διατηρούν, αλλά και αυξάνουν σε ορισμένους τίτλους τις short θέσεις τους, παρά το γεγονός ότι τον τελευταίο μήνα η αγορά τούς διέψευσε.
Όπως έχουν σημειώσει κατά καιρούς αρκετοί ξένοι αναλυτές, υπάρχουν πολλοί λόγοι που η εμπιστοσύνη των επενδυτών στην ελληνική αγορά δεν είναι η ανάλογη μιας χώρας που βρίσκεται στην τελική ευθεία για την έξοδό της από τα προγράμματα διάσωσης. Ο ρυθμός υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων, η παραγωγική ανασυγκρότηση, αλλά και τα μεγάλα μέτωπα του τραπεζικού κλάδου είναι μερικά από αυτά.
Ωστόσο, ο πολιτικός κίνδυνος φαίνεται να έχει υποχωρήσει σημαντικά, με τους περισσότερους ξένους αναλυτές (π.χ., Citigroup) να θεωρούν ότι, με τόσο μεγάλη δημοσκοπική διαφορά μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Νέας Δημοκρατίας, η κυβέρνηση δεν θα επιλέξει μια "ηρωική έξοδο" με πρόωρες εκλογές. Άλλωστε, το Μαξίμου δείχνει να διαχειρίζεται την εσωτερική δυσαρέσκεια, χωρίς να αντιμετωπίζει κάποια σοβαρά κρούσματα "ανταρτών".
Αυτό που ίσως αποτελέσει καταλύτη για την αγορά είναι πως μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2018 αναμένεται να υπάρξουν θετικές εξελίξεις στο μέτωπο της αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας από τους οίκους Standard & Poor's (19/1) και Fitch (16/2). Οι δύο οίκοι αναμένεται να τονίσουν τη θετική απόδοση της ελληνικής οικονομίας, αλλά το μεγάλο ερωτηματικό θα είναι η στάση τους απέναντι στον τραπεζικό κλάδο.
Η εικόνα που θα έχουν οι οίκοι, και κατ’ επέκταση η αγορά, για τον τραπεζικό κλάδο θα είναι και ο μεγάλος καταλύτης της πορείας του Χ.Α., δεδομένου του ότι αρχές Φεβρουαρίου θα γνωρίζουμε τις παραδοχές των σεναρίων των stress tests και λίγες ημέρες αργότερα θα έχει προσδιοριστεί και η τελική επίδραση των νέων λογιστικών προτύπων (IFRS 9) στον κλάδο.
Πού ποντάρουν
Κατά συνέπεια, το βασικό κίνητρο των shorters ήταν και θα είναι, τουλάχιστον μέχρι την ανακοίνωση των σχετικών αποτελεσμάτων, η αβεβαιότητα γύρω από τα stress tests των τραπεζών. Παρά το γεγονός ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα για τη βελτίωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών, το τοπίο παραμένει θολό, συντηρώντας τις αρνητικές εκτιμήσεις για την κεφαλαιακή επάρκεια του κλάδου. Εκτιμήσεις, μάλιστα, που τροφοδοτούνται και από το κόστος της εφαρμογής του νέου λογιστικού πρότυπου IFRS 9, αλλά και τα αποτελέσματα του 9μήνου του 2017.
Κι ενώ μέχρι πρότινος τίποτα δεν αναμενόταν να βελτιώσει την ορατότητα σε αυτά τα μέτωπα, η πρόσφατη άνοδος των τιμών των ελληνικών ομολόγων δημιούργησε πολύ καλύτερες προοπτικές αποτίμησης για τις τράπεζες. Πιο συγκεκριμένα, οι τράπεζες πρόκειται να ελεγχθούν με βάση τον ισολογισμό του 2017 και με πρωταρχικό κρίσιμο μέγεθος τον δείκτη των εποπτικών κεφαλαίων (CET 1).
Τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που διαθέτουν στα χαρτοφυλάκιά τους είναι αποτυπωμένα στους ισολογισμούς είτε ως διακρατούμενα μέχρι τη λήξη τους (held for maturity) είτε, κυρίως, ως διαθέσιμα προς πώληση (available for sale) και, άρα, αποτιμώνται σε τιμές αγοράς. Κατόπιν αυτού, η άνοδος στις τιμές των ομολόγων θα δημιουργήσει κέρδος για τις τράπεζες μέχρι τα τέλη του έτους, όταν χρονικά "κατεβαίνουν τα μολύβια" και παραδίδεται το "διαγώνισμα" στον SSM (με την 31η Δεκεμβρίου να είναι η ημερομηνία που καταγράφονται και οι τιμές αγοράς στους ισολογισμούς τους).
Εν τω μεταξύ, μια άλλη θετική, αλλά μικρότερων διαστάσεων, παράμετρος για τις τράπεζες από την άνοδο των τιμών των ομολόγων αναμένεται σε επίπεδο ρευστότητας. Και αυτό, διότι τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που κατέχουν χρησιμοποιούνται ως ενέχυρα στην ΕΚΤ για την άντληση ρευστότητας, με αποτέλεσμα η άνοδος της αποτίμησής τους να αυξάνει και την παρεχόμενη ρευστότητα.
Για τον λόγο αυτό, πολλοί ποντάρουν σε περαιτέρω ανάκαμψη των τραπεζικών μετοχών, που ήδη τις τελευταίες ημέρες έχουν καταγράψει σημαντική άνοδο στο ταμπλό. Στο διάστημα από 15 Νοεμβρίου έως λίγο πριν από το άνοιγμα της 27ης Δεκεμβρίου η μετοχή της Εθνικής Τράπεζας κατέγραφε απόδοση +31%, της Alpha Bank +20% , της Eurobank +39% και της Πειραιώς +30%, αποδόσεις που, εάν συνεχίσουν να αυξάνονται, θα αναγκάσουν τους short sellers να μετριάσουν τις επιθετικές τους διαθέσεις.
