Στα κινηματογραφικά δρώμενα, η Ούμα Θέρμαν στο Pulp Fiction αλλά και ο Τόνι Μοντάνα στον "Σημαδεμένο" συνδέθηκαν μαζί της μέσα από εμβληματικές σκηνές.
Πρόκειται για ένα κρυσταλλικό τροπανιοειδές αλκαλοειδές που λαμβάνεται από τα φύλλα του φυτού κόκα. Το όνομα της προέρχεται από το όνομα του φυτού μαζί με την αλκαλοειδή κατάληξη -ίνη, σχηματίζοντας την κοκαΐνη.
Ο πρώτος που απομόνωσε την κοκαΐνη στην κρυσταλλική μορφή της από τα φύλλα του Erythroxylon coca ήταν ο Γερμανός χημικός Wohler το 1858, ο οποίος και διαπίστωσε ότι προκαλεί αναισθησία στη βλεννογόνο της γλώσσας.
Από την επεξεργασία της υδροχλωρικής κοκαΐνης με κάλιο και αιθέρα προκύπτει το "κρακ" (crack), το οποίο ο χρήστης καπνίζει μαζί με μαριχουάνα ή θερμαίνει και εισπνέει τον καπνό του. Το όνομά του οφείλεται στο χαρακτηριστικό ήχο που προκαλεί κατά τη διάρκεια του καπνίσματος. Επιδρά άμεσα στον εγκέφαλο, δημιουργώντας έντονες ηχητικές και οπτικές παραισθήσεις και είναι ισχυρό εξαρτησιογόνο, δεδομένου ότι ακόμα και μία μόνο χρήση ενδέχεται να προξενήσει εξάρτηση. Ο χρήστης αυξάνει συνεχώς τη δόση, ενώ υπερβολική δόση οδηγεί σε παραλήρημα, κώμα και παράλυση με κατάληξη το θάνατο.
Η κατοχή της κοκαΐνης, η καλλιέργεια της και η διανομή της είναι παράνομες για μη φαρμακευτικούς και μη κυβερνητικά κυρωμένους σκοπούς σε όλα σχεδόν τα μέρη του κόσμου. Αν και η ελεύθερη εμπορευματοποίηση της είναι παράνομη και τιμωρείται σοβαρά σε όλες σχεδόν τις χώρες, σε όλο τον κόσμο η χρήση της εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη σε πολλά κοινωνικά, πολιτιστικά, και προσωπικά περιβάλλοντα.
Το 1884 ο Σίγκμουντ Φρόιντ την χαρακτήρισε "μεγαλειώδη". Ήταν άγνωστη στην Ελλάδα έως το 1920. Έπειτα από πενήντα χρόνια όμως έλαβε ξεχωριστή θέση στο θανατηφόρο κόσμο των ναρκωτικών. Ονομάζεται το "ναρκωτικό των πλουσίων", καθώς η τιμή της είναι ιδιαίτερα υψηλή, μέχρι και πενταπλάσια από αυτήν της ηρωίνης, και την προτιμούν τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα (πλούσιοι, καλλιτέχνες κ.λπ.) ως μέσο διέγερσης και δημιουργίας ευφορίας.
Το σημαντικό όμως δεν είναι πόσο "γνωστοί" είναι οι χρήστες, αλλά ότι το συγκεκριμένο ναρκωτικό διαδίδεται με ταχύ ρυθμό σε ενεργές κοινωνικές ομάδες και νέους, με καταστροφικές συνέπειες για την υγεία. Υποκατάστατο της κοκαΐνης στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα αποτελούν οι αμφεταμίνες, ουσίες με παρόμοια δράση, αρκετά χαμηλότερη τιμή, αλλά εξίσου καταστροφικές.
Οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις
Η κοκαΐνη προκαλεί ένα σύντομο αλλά έντονο "φτιάξιμο" το οποίο ακολουθείται αμέσως από το αντίθετο – έντονο συναίσθημα κατάθλιψης, νευρικότητας και λαχτάρας για περισσότερο ναρκωτικό. Τα άτομα που κάνουν χρήση κοκαΐνης συχνά δεν τρώνε και δεν κοιμούνται κανονικά. Συχνά νιώθουν δυνατές ταχυκαρδίες, μυϊκούς σπασμούς και παροξυσμούς.
Ανεξάρτητα από τη δόση ή τη συχνότητα χρήσης του ναρκωτικού από ένα άτομο, η κοκαΐνη αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, συμφόρησης ή αναπνευστικής ανεπάρκειας και οποιοδήποτε από αυτά μπορεί να οδηγήσει σε αιφνίδιο θάνατο.
Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις
Καθώς αυξάνεται η ανοχή στο ναρκωτικό, γίνεται απαραίτητο για το χρήστη να παίρνει όλο και μεγαλύτερη ποσότητα για να πετυχαίνει το ίδιο "φτιάξιμο". Η καθημερινή και μακροχρόνια χρήση κοκαΐνης προκαλεί αϋπνίες και απώλεια όρεξης για τροφή. Το άτομο μπορεί να γίνει ψυχωτικό και να αρχίσει να έχει παραισθήσεις.
Καθώς η κοκαΐνη παρεμβαίνει στον τρόπο που ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις χημικές ουσίες, το άτομο χρειάζεται όλο και μεγαλύτερη ποσότητα ναρκωτικού για να αισθάνεται "φυσιολογικά". Τα άτομα που εθίζονται στην κοκαΐνη (όπως συμβαίνει και με τα περισσότερα ναρκωτικά) χάνουν το ενδιαφέρον τους για άλλους τομείς της ζωής.
Καθώς περνάει η επήρεια του ναρκωτικού, προκαλείται συχνά στο άτομο σύνδρομο κατάθλιψης.
Συνοπτικά - Βραχυπρόθεσμες Επιπτώσεις:
-Ευκαιριακή ευφορία
Όσο πιο γρήγορα απορροφάται η ουσία από το αίμα, τόσο πιο γρήγορα φεύγει και η αίσθηση ευφορίας που προκαλεί
-Εξαρτήσεις
Στην ουσία αυξάνει την ντοπαμίνη στο σύστημα του οργανισμού κάνοντας το ναρκωτικό "αναγκαίο" για τον εγκέφαλο εξαιτίας του ευκαιριακού "ανεβάσματος" που προσφέρει
Έρευνα της Nora Volkow, διευθύντριας του Κέντρου Αντιμετώπισης Ναρκωτικών Εξαρτήσεων των ΗΠΑ, κατέληξε στο ενδιαφέρον εύρημα ότι πολλοί μπήκαν στη διαδικασία να δοκιμάσουν το ναρκωτικό μετά από βίντεο χρηστών που είδαν στο Youtube
-Απώλεια όρεξης
-Ταχυπαλμίες, υψηλή πίεση και αυξημένη θερμοκρασία σώματος
-Συστολή των περιφερειακών αιμοφόρων αγγείων
-Αυξημένος ρυθμός αναπνοής
-Διεσταλμένες κόρες των ματιών
-Διαταραχές στον ύπνο
-Ναυτία
-Υπερδιέγερση
-Σπασμωδική και πολλές φορές βίαιη συμπεριφορά
-Παραισθήσεις, υπερβολικές εξάρσεις και οξυθυμία
-Παραισθήσεις αφής
-Υπερβολική δόση (ακόμη και για μια φορά μόνο) μπορεί να οδηγήσει σε παροξυσμούς, κρίσεις και ξαφνικό θάνατο
Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις
-Μόνιμες βλάβες στα αγγεία της καρδιάς και του εγκεφάλου
-Υψηλή πίεση αίματος
-Βλάβες στο συκώτι, στα νεφρά και στους πνεύμονες
-Καταστροφή των ρινικών ιστών αν σνιφάρεται
-Αναπνευστική ανεπάρκεια, αν καπνίζεται
-Μολύνσεις και αποστήματα, αν γίνεται χρήση με ένεση
-Υποσιτισμός, απώλεια βάρους
-Εκτεταμένη καταστροφή δοντιών
-Παραισθήσεις ακοής και αφής
-Σεξουαλικές δυσλειτουργίες, βλάβες στο αναπαραγωγικό σύστημα και υπογονιμότητα
-Αποπροσανατολισμός, απάθεια και εξάντληση λόγω σύγχυσης
-Οξυθυμία και αιφνίδιες αλλαγές διάθεσης
-Αυξημένη συχνότητα ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς
-Παραλήρημα ή ψύχωση
-Βαριάς μορφής κατάθλιψη
ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Μύθος: " Η κοκαΐνη δεν είναι επικίνδυνη "
Πραγματικότητα: Μπορεί να προκαλέσει πολύ επικίνδυνες και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, ενώ ακόμα και μία δοκιμή μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση. Επίσης ο συνδυασμός της με αλκοόλ ή άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες μπορεί να αποβεί μοιραίος για τη ζωή του χρήστη.
Μύθος: " Η κοκαΐνη έχει την ιδιότητα να αυξάνει τη σεξουαλική ευχαρίστηση "
Πραγματικότητα: Στιγμιαία κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει, αλλά σταδιακά το ερωτικό ενδιαφέρον και επιθυμία μειώνονται, ενώ μπορεί να προκύψει μέχρι και σεξουαλική ανικανότητα.
Μύθος: "Η κοκαΐνη μπορεί να «σε ανεβάζει»"
Πραγματικότητα: Αυτό συμβαίνει, αλλά όταν πάψει η επίδρασή της σε «ρίχνει» πολύ περισσότερο και μπορεί να προκαλέσει ακόμα και κατάθλιψη.
Μύθος: "Μπορείς να κάνεις χρήση κοκαΐνης με ελεγχόμενο τρόπο"
Πραγματικότητα: Το να ελέγχεις τη χρήση της κοκαΐνης είναι δύσκολο. Όταν πάψει η επίδρασή της και το ευχάριστο συναίσθημα αντιστρέφεται, ο χρήστης νιώθει εξουθενωμένος και απογοητευμένος και αυτό τον οδηγεί στην επανάληψη της χρήσης, προκειμένου να βιώσει ξανά το αίσθημα ευφορίας. Αυτό όμως θα βοηθήσει για λίγο και το σίγουρο είναι ότι το αίσθημα απογοήτευσης και κατάθλιψης επανέρχεται πιο έντονο.
Μύθος: "Η κοκαΐνη αδυνατίζει"
Πραγματικότητα: Αυτό που κάνει είναι ότι μειώνει το αίσθημα της πείνας, όσο κρατάει η δράση της. Αυτό σημαίνει ότι ο χρήστης μάλλον δεν θα φάει τίποτα. Όταν όμως η δράση της κοκαΐνης περάσει (περίπου μετά από μια ώρα), ο χρήστης θα ξανανιώσει πείνα.
Μύθος: "Η κοκαΐνη σε κάνει ελκυστικότερο"
Πραγματικότητα: Όχι. Απλά όταν κάποιος είναι υπό την επήρεια της κοκαΐνης, αισθάνεται έντονα την ανάγκη να μιλά και νομίζει ότι είναι πιο κοινωνικός και πιο ενδιαφέρων για τους άλλους. Οι άλλοι, όμως, μπορεί απλά να τον βλέπουν ως φλύαρο και όχι ως ένα άτομο ευχάριστο για παρέα. Επιπλέον, η κοκαΐνη προκαλεί συχνά χρόνια ρινίτιδα και έντονη εφίδρωση, πράγματα καθόλου ελκυστικά.
