tromaktiko: Πόλεμος ή νέα συμφωνία στη Μέση Ανατολή;

Τρίτη 15 Μαΐου 2018

Πόλεμος ή νέα συμφωνία στη Μέση Ανατολή;



Γράφει ο Γιώργος Βεργόπουλος
Η απόφαση του αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από την...
πολυμερή συμφωνία για τον τερματισμό του Ιρανικού πυρηνικού προγράμματος συγκέντρωσε την διεθνή αποδοκιμασία, προκάλεσε ακόμη μια επίσημη διαφοροποίηση στάσης ανάμεσα στις ΗΠΑ και στους παραδοσιακούς συμμάχους τους στην Δυτική Ευρώπη.

Στην ουσία της όμως πρόκειται για άλλη μια κίνηση σε μια παρτίδα του γεωπολιτικού παιχνιδιού που έχουν ξεκινήσει οι ΗΠΑ μετά την εκλογή Τραμπ, με αντικείμενο την νέα διαμόρφωση του σύγχρονου κόσμου. Όπως στο σκάκι, τα αποτελέσματα της κίνησης αυτής μπορεί να είναι πολλά και διαφορετικά ανάλογα με τις αντιδράσεις.

Τα πιθανά προβλήματα για τις ΗΠΑ μετά την απόσυρση τους από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν είναι:

Η αμφιβολία συμμάχων αλλά και αντιπάλων των ΗΠΑ για την αξιοπιστία της υπερδύναμης όταν αναλαμβάνει δεσμεύσεις. Τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα επιδιώκουν να εμφανιστούν ως περισσότερο φερέγγυες από τις ΗΠΑ στην τήρηση των υποχρεώσεων τους προς πιθανούς συμμάχους και η απόσυρση Τραμπ τους προσφέρει ένα πειστικό επιχείρημα.

Η διαπραγμάτευση με τη Βόρεια Κορέα για τον τερματισμό του δικού της πυρηνικού προγράμματος βρίσκεται σε εξέλιξη και οι Βορειοκορεάτες θα σκεφτούν σοβαρά μήπως οι ΗΠΑ αποσυρθούν και από μια συμφωνία με αυτούς και επαναφέρουν τις κυρώσεις όταν το θεωρήσουν αυτές σκόπιμο.

Στο εσωτερικό του Ιράν η νέα όξυνση με τις ΗΠΑ ενδυναμώνει τους σκληροπυρηνικούς και δυσκολεύει τον σχετικά μετριοπαθή σημερινό Πρόεδρο του Ιράν.

Οι τιμές του πετρελαίου βρίσκονται ήδη σε ψηλά επίπεδα και μια αναγκαστική έξοδος του Ιράν από την αγορά λόγω κυρώσεων θα εκτοξεύσει τις τιμές κοντά στα 90 δολάρια το βαρέλι, αν ο ΟΠΕΚ και η Ρωσία δεν αυξήσουν παραγωγή. Θα υπάρξουν οφέλη για την αμερικανική παραγωγή σχιστολιθικού  πετρελαίου αλλά η αμερικανική και διεθνής οικονομία θα κλονιστούν. Ενώ θα αυξηθούν τα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο και το αέριο.

Τα θετικά αποτελέσματα για τις ΗΠΑ από την απόσυρση τους από τη συμφωνία με το Ιράν μπορεί να είναι:

Η οικονομική πίεση στο Ιράν από τις κυρώσεις να το αναγκάσει να περιορίσει τις πολιτικές και στρατιωτικές του παρεμβάσεις, άμεσες και μέσω χρηματοδοτήσεων, σε Υεμένη, Συρία και Λίβανο. Το Ιράν έχει υπερεπεκταθεί για την επιδίωξη του Σιιτικού τόξου στη Μέση Ανατολή και η εσωτερική δυσαρέσκεια λόγω της κακής κατάστασης της οικονομίας του εντείνεται.

Το Ιράν να επιλέξει να αποφύγει τις κυρώσεις και να διαπραγματευτεί την μείωση της στρατιωτικής παρουσίας του στη Συρία με αντάλλαγμα την συνέχιση της συμφωνίας. Στόχος που εξυπηρετεί άμεσα το Ισραήλ.

Αυτό που κάνει την κατάσταση τόσο περίπλοκη στη Μέση Ανατολή είναι το ότι τόσο στο εσωτερικό των ΗΠΑ, του Ισραήλ, της Σαουδικής Αραβίας όσο και στο εσωτερικό του Ιράν συγκρούονται η σκληρή με την μετριοπαθή γραμμή.

Για τους μεν η σκληρή γραμμή είναι η επιδίωξη ανατροπής του Ισλαμικού (Σιιτικού) καθεστώτος της Τεχεράνης, που θα απαιτούσε μακροχρόνια αντιπαράθεση και ίσως τοπικό πόλεμο. Ενώ η μετριοπάθής γραμμή είναι η επίτευξη αναδίπλωσης του Ιράν, απόσυρσης του  μακρύτερα από τα σύνορα του Ισραήλ και από τα κράτη της Αραβικής Χερσονήσου.
Για την Τεχεράνη η σκληρή γραμμή είναι η ισχυρή στρατιωτική παρουσία, άμεσα και μέσω “εκπροσώπων”(proxies), στη Συρία και στο Λίβανο, ασκώντας όλο και μεγαλύτερη πίεση στο Ισραήλ. Και επίσης η στήριξη κάθε Σιιτικής κοινότητας σε όλη τη Μέση Ανατολή (Υεμένη, Μπαχρέιν κ.ά.) αλλά και Σουνιτικών καθεστώτων που διαφοροποιούνται από την Σαουδική Αραβία (Κατάρ). Η σύγκλιση με την Τουρκία του Ερντογάν είναι από την πλευρά του Ιράν τμήμα αυτού του σχεδίου.

Η μετριοπαθής γραμμή για την Τεχεράνη είναι η κατοχύρωση της Σιιτικής παρουσίας στις τοπικές κυβερνήσεις στα σημερινά της όρια, ένας συμβιβασμός δηλαδή βάση ποσοστών επιρροής σε Λίβανο, Συρία, Ιράκ, Υεμένη και όχι η επιδίωξη πλήρους ελέγχου τους ή και επέκτασης του Σιιτικού τόξου.

Σε αυτή τη σύγκρουση επιθετικών και μετριοπαθών επιδιώξεων αλλά ταυτόχρονα και σύγκρουση στρατοπέδων, υπάρχουν τουλάχιστον δυο διακυβεύματα. Για τα κράτη και τις εθνικές και θρησκευτικές κοινότητες της περιοχής το διακύβευμα είναι όρια επιρροής και επέκτασης και ζώνες στρατηγικής ασφαλείας. Για τις δυνάμεις που παρεμβαίνουν εκτός περιοχής το διακύβευμα είναι οι πηγές και οι διαδρομές των ενεργειακών πόρων.
Η στάση των 3 Ευρωπαϊκών κρατών (Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία) που υποστηρίζουν τη συνέχιση της συμφωνίας για τα πυρηνικά του Ιράν στοχεύει στην ενίσχυση των μετριοπαθών απόψεων σε κάθε στρατόπεδο και άρα στην αποφυγή τοπικού πολέμου. Σωστή από θέση αρχών αλλά και αναγκαστική γιατί μια επιθετική παρέμβαση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή θα πλήξει ιδιαίτερα τις Ευρωπαϊκές οικονομίες και θα μειώσει ακόμη περισσότερο τον διεθνή ρόλο της Ευρώπης σε έναν κόσμο όπου η δυνατότητα στρατιωτικής προβολής ισχύος αποκτά και πάλι πρωτεύουσα σημασία.
Πηγή
     



Εδώ σχολιάζεις εσύ!