Την κονσέρβα με χοιρινό κρέας τη λέμε ζαμπονάκι. Η γαλλική λέξη «jambon», που στα ισπανικά προφέρεται «χαμόν», παράγεται από τη λέξη «jambe», η οποία σημαίνει «κνήμη». Η λέξη προέρχεται από το μεταγενέστερο λατινικό «gamba», που παρήγε και την αντίστοιχη ιταλική λέξη, με το ίδιο νόημα, τη γάμπα, δηλαδή την κνήμη.
Εδώ όμως αρχίζει το ωραίο της όλης ετυμολογικής υπόθεσης: η λέξη «ζαμπόν» είναι ένα αντιδάνειο, που έλκει την μακρινή καταγωγή της από την ελληνικότατη λέξη «καμπή», από την οποία δημιουργήθηκε το λατινικό «gamba», που λέγαμε. Η καμπή λοιπόν, που στη δωρική διάλεκτο ήταν «καμπά», από το ρήμα «κάμπτω», σημαίνει τη στροφή, το γύρισμα, αλλά χρησιμοποιούνταν από τους αρχαίους για διάφορα μέλη του σώματος, για να δηλώσουν την κάμψη, το λύγισμα, του ποδιού, ας πούμε, ή του χεριού.
Από την καμπή λοιπόν φτάσαμε στη gamba, δηλαδή στην κνήμη, κι από εκεί, όπως είπαμε, στο ζαμπόν. Η άλλη εντελώς απρόσμενη λέξη που παράγεται από την καμπή, είναι και η «ζάντα», η μεταλλική στεφάνη του τροχού του αυτοκινήτου, που στηρίζει το ελαστικό. Αυτή παράγεται από το γαλλικό «jante», το οποίο, τί σύμπτωση, προέρχεται από τη λέξη της δημώδους λατινικής «cambira», από τη gamba. Οπότε τώρα, όταν ακούτε τη βαρύγδουπη έκφραση η «καμπή της Ιστορίας», σκάστε ένα χαμογελάκι, φανταζόμενοι το ζαμπόν ή τη ζάντα της Ιστορίας.
Από πού κρατάει η σκούφια μας
Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.
Πηγή
