Τα δικαιώματα των γυναικών. Των παιδιών. Των γερόντων. Της μέσης ηλικίας, που περνάει πάντοτε κρίση. Τα δικαιώματα των...
κοινωνικών, των γλωσσικών, των εθνικών μειονοτήτων. Το δικαίωμα στη ζωή, η οποία πρέπει να παρατείνεται με κάθε επιστημονικό μέσο, με κάθε οικονομικό ή άλλο κόστος. Το δικαίωμα στον θάνατο δια της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας.
Τα δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια, και ει δυνατόν της άντλησης οφελών από αυτόν. "Ο προπάππους μου ήταν αυτόχθονας της Αμερικής, ανήκω άρα κατά το ένα δέκατο έκτο σε ένα ηττημένο έθνος, απαιτώ σεβασμό και μετοχές στα ινδιάνικα καζίνο!"
Το δικαίωμα να διατρανώνω τη διαφορετικότητά μου αλλά να μην αντιμετωπίζομαι ως διαφορετικός. "Μ' αρέσει να ντύνομαι γυναίκα και να φλερτάρω με γυναίκες και όποιος με κοιτάξει στραβά ή συγκαταβατικά μαύρο φίδι που τον έφαγε!"
Το δικαίωμα στην έκφραση γνώμης, ακόμα κι αν δεν έχω γνώμη, ακόμα κι αν δεν διαθέτω τη γνώση για να σχηματίσω γνώμη. Το δικαίωμα να λέω βλακείες. Το δικαίωμα να είμαι βλαξ, εμμονικά άθεος που τρώει κοκορέτσι τη Μεγάλη Παρασκευή είτε θρησκόληπτος που περιφέρει πεθαμένους παπάδες πάνω σε θρόνους.
Το δικαίωμα της σιωπηλής πλειοψηφίας -που μόνο σιωπηλή δεν αποδεικνύεται- να επιβάλλει τις αυθαίρετες απόψεις της σαν θέσφατα. Να καταριέται λόγου χάριν όποιον τολμάει να αμφισβητήσει το ομοούσιον, αδιαίρετον και ελληνικότατον της Μακεδονίας.
Το δικαίωμα να εξιδανικεύω νεκρούς, αποδίδοντας τους χαρακτηριστικά που ποτέ δεν είχαν και δεν θα ήθελαν να έχουν - κυκλοφορεί στο διαδίκτυο μία πλαστή "πνευματική διαθήκη" του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές που τον παρουσιάζει πιό γλυκερό, πιό κοινότοπο κι από τον Πάουλο Κοέλιο. Το δικαίωμα να αποπατώ σε νεκρούς, όπως συνέβη προχθές με τη Μάνια Τεγοπούλου. (Και δεν εννοώ εκείνους που την έκριναν, έστω με αυστηρότητα.)
Τα δικαιώματα των ζώων να ζουν ελεύθερα, να μην τα μαντρώνουμε, να μην τα στύβουμε για το κρέας, το γάλα, τα αβγά τους. Αλλά και το δικαίωμα επτά δισεκατομμυρίων ανθρώπων να χορταίνουν καθημερινά.
Το δικαίωμα να ζω όπως ακριβώς επιθυμώ. Και το δικαίωμα να μην έχω ιδέα πώς επιθυμώ να ζήσω.
"Η οκτάωρη εργασία, οι άδειες, η ιατρική περίθαλψη και η δωρεάν μόρφωση δεν χαρίστηκαν στους ανθρώπους. Κερδήθηκαν με σκληρούς αγώνες!" έλεγα τις προάλλες στην οκτάχρονη θυγατέρα μου, προσπαθώντας να την πείσω ότι οι πολιτικοί δεν ήταν πάντα σαν τον Πάνο Καμμένο και σαν τον Γιάνη Βαρουφάκη, πως στο προσωπικό της πάνθεο -πλάι στον Χάρι Πότερ και στην Ερμιόνη Γκρέιντζερ- αξίζουν μία θέση και ο Ρόμπερτ Κέννεντυ και ο Νέλσον Μαντέλα και ο Όλαφ Πάλμε και όλοι όσοι απανταχού πολέμησαν και θυσιάστηκαν για την κοινωνική πρόοδο.
Μιλώντας της συνειδητοποίησα πως είχα, εγώ ο ίδιος, ένα κενό. Ότι έπρεπε να διασαφηνίσω μέσα μου για ποιόν ακριβώς λόγο υποκλίνομαι εμπρός στους απεργούς εργάτες της Θεσσαλονίκης του 1936 ενώ περιφρονώ βαθύτατα τους συνδικαλιστές τύπου Φωτόπουλου. Γιατί όταν η νεαρή μαύρη Ρόζα Παρκς κάθισε σε μια θέση προοριζόμενη για λευκούς σε ένα λεωφορείο στην Αλαμπάμα έδωσε την αποφασιστικότερη ίσως ώθηση στο αντιρατσιστικό κίνημα ενώ όταν οι σημερινοί επαγγελματίες ακτιβιστές διατρανώνουν την οργή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκαλούν έως και θυμηδία.
Η πρώτη, εύκολη, απάντηση είναι ότι οι παλιοί δεν πουλούσαν τζάμπα μαγκιά - έβαζαν το κεφάλι τους στον ντορβά, διακινδύνευαν την ελευθερία και τη ζωή τους.
Η δεύτερη ότι τα αιτήματα για τα οποία μάχονταν είχαν ασύγκριτα μεγαλύτερο βάρος. Όπως και να το κάνουμε, άλλο πράγμα να διεκδικείς το εκλέγειν και το εκλέγεσθαι για τις γυναίκες κι άλλο να διαμαρτύρεσαι επειδή οι φωτεινοί σηματοδότες της τροχαίας απεικονίζουν μία ανδρική φιγούρα και όχι ένα άφυλο πλάσμα, γεγονός που για τους παθιασμένους της πολιτικής ορθότητας συνιστά σεξισμό.
Για στάσου ωστόσο! Στις μέρες μας, και στον ανεπτυγμένο ακόμα κόσμο, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο ο στραγγαλισμός της ελευθερίας και της ανθρώπινης προσωπικότητας. Δεν αναφέρομαι στις κλειτοριδεκτομές που έχει καταγγελθεί ότι συμβαίνουν στις μουσουλμανικές κοινότητες ευρωπαϊκών χωρών. Μιλάω -για παράδειγμα- για τους πολέμιους του συμφώνου συμβίωσης μεταξύ ομοφύλων. Για εκείνους που αρνούνται ότι ο καθένας μας μπορεί να επιλέγει με ποιόν θα μοιραστεί τα χρόνια του, ποιός θα τού σταθεί στη δύσκολη στιγμή, ποιός θα τού κλείσει τα μάτια και θα τον κληρονομήσει. Μιλάω για εκείνους γενικά που εννοούν να φέρνουν τις ζωές των άλλων στα μέτρα και στα δόγματά τους.
Στις μέρες μας, όρεξη να' χεις να παλεύεις για το δίκιο όσων παραμένουν παρίες. Όσων καθημερινά αντιμετωπίζουν τις κοινωνικές και νομικές προκαταλήψεις. Όσων υφίστανται δεινά, συνήθως πίσω από κλειστές πόρτες.
Πού έγκειται συνεπώς η ένστασή μου;
Πιστεύω ότι τα δικαιώματα τείνουν να φετιχοποιηθούν. Όπως το φετίχ δεν διαθέτει πραγματική αλλά συμβολική αξία, έτσι τα δικαιώματα καταλήγουν αυτοσκοπός, από όσους ιδίως μετά μανίας τα διεκδικούν. Γίνονται από αφετηρία, απόλυτος προορισμός. Καλλιεργούν ψευδαισθήσεις. Χτίζουν μία μεταμοντέρνα ουτοπία.
Έστω ότι αίρεται και η ελάχιστη διάκριση υπέρ ή εναντίον του οποιουδήποτε πολίτη. Θα μεταβούμε σε μια κοινωνία όπου όλοι θα απολαμβάνουν εξίσου, θα ευημερούν εξίσου, θα έχουν ίσο μερίδιο στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους και στην ευτυχία;
Προφανώς όχι. Κανένας νόμος δεν μπορεί να γίνει πρέσα και να εξομοιώσει γονιδιακά τους πολίτες. Να τους κάνει το ίδιο έξυπνους, το ίδιο ταλαντούχους, το ίδιο όμορφους ή υγιείς. Πόσω δε μάλλον το ίδιο τυχερούς. Καμία κατοχύρωση δικαιώματος δεν θα μπορούσε να τους προφυλάξει από άστοχες αποφάσεις, να άρει αυτοκαταστροφικές επιλογές. Καμιάς λογής ακτιβισμός δεν θα θεράπευε ποτέ τη μοναξιά, την αγωνία εμπρός στον θάνατο, την ερωτική απογοήτευση, την υπαρξιακή απελπισία. Τον ανεξέλεγκτο, ατιθάσευτο χαρακτήρα της ζωής της ίδιας, η οποία αποτελεί χαοτική εξίσωση, μυστήριο μέγα από την αρχή μέχρι το τέλος της.
Έστω ότι οι αγώνες τελεσφορούν στο ακέραιο. Ότι εμπεδώνεται από άκρου εις άκρον η ανθρώπινη δικαιοσύνη. Τότε ακριβώς -φοβάμαι- είναι που θα αναδυθεί, στο τρομερό της μεγαλείο, η φυσική -η Θεία, εάν προτιμάτε- αδικία.
Ο Γέρος της Αλεξάνδρειας, ο Κ.Π.Καβάφης, το έχει γράψει ήδη από το 1903: "Ίσως το φως θα' ναι μια νέα τυραννία. Ποιός ξέρει τί καινούργια πράγματα θα δείξει."...
Πηγή
