«Ενισχυμένος από την νέα πολιτική νομιμοποίηση, ο Ερντογάν θα εγκαθιδρύσει επιτέλους το προεδρικό καθεστώς και θα ασκήσει μία πολιτική αυτοεπιβεβαίωσης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο», σύμφωνα με την Jana Jabbour του ινστιτούτου CERI/Sciences Po.
Οι εκλογές της Κυριακής, που σηματοδοτούν το πέρασμα από το κοινοβουλευτικό πολίτευμα σε ένα προεδρικό καθεστώς στο πλαίσιο του οποίου ο πρόεδρος ελέγχει το σύνολο της εκτελεστικής εξουσίας και μπορεί να κυβερνά με διατάγματα, διεξήχθησαν σχεδόν έναν χρόνο μετά το δημοψήφισμα του Απριλίου 2017 που έδωσε το πράσινο φως για την πολιτειακή αλλαγή. Ο Ερντογάν βρισκόταν εδώ και δύο χρόνια σε διαρκή προεκλογική εκστρατεία για το δημοψήφισμα και στην συνέχεια για τις πρόωρες βουλευτικές και προεδρικές εκλογές.
Κατά την διάρκεια αυτής της διετίας, ο Ερντογάν εφάρμοσε αμείλικτη πολιτική κατά των πολιτικών του αντιπάλων στο πλαίσιο του πογκρόμ που ακολούθησε το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016. Ακολούθησε γενικευμένη καταστολή που δημιούργησε ένταση στις σχέσεις του Ερντογάν με την Δύση.
Αυτή η κατάσταση οδήγησε σε μία σοβαρή κρίση στις σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση που πολλαπλασίασε τις επικρίσεις για την καταπάτηση των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών εξοργίζοντας τον Ερντογάν.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, ο πρόεδρος της Τουρκίας εκμεταλλεύθηκε αυτήν την ένταση για να ερεθίσει τα εθνικιστικά αισθήματα του εκλογικού σώματος.
Χρεωμένος
Έχοντας εξασφαλίσει την νίκη, ο Ερντογάν θα μπορούσε να επιλέξει μία πολιτική κατευνασμού προς μία βαθιά διαιρεμένη κοινωνία, αλλά ένα τέτοιο άνοιγμα θα μπορούσε να προκαλέσει την αντίδραση των εθνικιστών συμμάχων του MHP, που διατηρούν μία εξαιρετικά σκληρή γραμμή κυρίως στο Κουρδικό.
Σύμφωνα με τα προσωρινά αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, το κόμμα του Ερντογάν, το AKP, εξασφάλισε 295 έδρες στο 600μελές κοινοβούλιο και δεν έχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία παρά σε συμμαχία με το MHP, που έκανε την έκπληξη εκλέγοντας 49 βουλευτές.
«Επειδή έχει χρέος απέναντι στο MHP στο κοινοβούλιο, θα είναι δύσκολο για τον Ερντογάν να σηκώσει κεφάλι, να βελτιώσει την ελευθερία της έκφρασης ή να αμβλύνει την θέση του στο Κουρδικό», θεωρεί η Asli Aydintasbas, του Conseil Europeen des Relations Internationales.
«Θεωρώ ότι μία τέτοια πολιτική αποκλείεται εξαιτίας των εκλογικών αποτελεσμάτων», λέει.
Φοβούμενος περαιτέρω διαίρεση της τουρκικής κοινωνίας, ο προεδρικός υποψήφιος του CHP Μουχαρέμ Ιντζέ κάλεσε τον Ερντογάν να είναι «ο πρόεδρος των 81 εκατομμυρίων Τούρκων».
Η Jana Jabbour είναι όμως απαισιόδοξη και προς αυτό το θέμα: «Η διαχείριση του Κουρδικού θα γίνει με σιδηρά πυγμή και αναμένονται νέες στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των Κούρδων στην Συρία και το Ιράκ».
Η αναλύτρια πιστεύει ότι τα εσωτερικά πογκρόμ θα λάβουν νέες διαστάσεις. «Το δικαστικό σύστημα θα ελέγχεται από τον Ερντογάν, οι πολιτικές και οι ατομικές ελευθερίες θα περιορισθούν».
Κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, παρασυρμένος από τις υποσχέσεις των αντιπάλων του, ο Ερντογάν υποσχέθηκε ότι σε περίπτωση νίκης, θα άρει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που βρίσκεται σε ισχύ εδώ και δύο χρόνια.
«Αλλά δεν αναφέρθηκε σε αυτό παρά μία φορά», δηλώνει η Asli Aydintasbas, η οποία αμφιβάλλει ότι ο Ερντογάν θα τηρήσει την δέσμευσή του.
Πανίσχυρος
Σε διεθνές επίπεδο, ο τόνος έχει αμβλυνθεί από τις αρχές της χρονιάς, με τον Ερντογάν να εμφανίζει σημάδια κατευνασμού προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Ο Ερντογάν πλέον έχει την εξουσία να εξομαλύνει τις σχέσεις του με την δύση, εάν το θέλει», λέει η Asli Aydintasbas, αλλά αναρωτιέται αν θα είναι αρκετά «ευέλικτος». «Πιστεύω ότι θα υπάρξει μία τάση εκ μέρους των δυτικών κυβερνήσεων να του δώσουν νέα πίστωση για την ανοικοδόμηση των σχέσεων με την Τουρκία τώρα που είναι πανίσχυρος». Αλλά στο σημείο αυτό η συμμαχία με τους εθνικιστές περιπλέκει την κατάσταση.
«Η νέα συμμαχία με το MHP, που εμφανίζεται ως σωτήρας του Ερντογάν, θα δημιουργήσει προβλήματα με τις Ηνωμένες Πολιτείες στο θέμα των συριακών δυνάμεων συμμάχων της Ουάσινγκτον στην Συρία, αλλά θεωρούμενες «τρομοκρατική οργάνωση» από την Αγκυρα, εξηγεί ο Soner Cagaptay, του Washington Institute of Near East Policy.
«Ο κ. Ερντογάν θα έχει ακόμη μικρότερα περιθώρια ελιγμών στα θέματα αυτά σε σχέση με πριν. Τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα».
