ελάχιστο ποσοστό που αντιπροσωπεύει το ανθρώπινο είδος συγκριτικά με τα άλλη είδη, όσο και τον δυσανάλογα τεράστιο αντίκτυπο που παρά ταύτα έχει επί όλων των άλλων πλασμάτων.
Σύμφωνα με την πρώτη μελέτη για τη ζωή στον πλανήτη μας η ανθρωπότητα είναι ταυτόχρονα ασήμαντη και εντελώς κυρίαρχη στον «χάρτη» της ζωής στη Γη.
Σύμφωνα με τη μελέτη, τα 7,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι αντιπροσωπεύουμε μόλις το 0,01% όλων των ζωντανών πλασμάτων. Ωστόσο, από την αυγή του πολιτισμού, η ανθρωπότητα έχει προκαλέσει την απώλεια του 83% των άγριων θηλαστικών και των μισών από τα είδη του φυτικού βασιλείου, ενώ αντίθετα, τα ζώα που ο άνθρωπος προορίζει για εκτροφή αφθονούν.
Η νέα μελέτη αποτελεί την πρώτη συνολική εκτίμηση κάθε μορφής έμβιου όντος και ανατρέπει δεδομένα ετών. Τα βακτήρια είναι πράγματι μια σημαντική μορφή ζωής -συγκεκριμένα, αντιπροσωπεύουν το 13% των πάντων- αλλά τα φυτά τα επισκιάζουν όλα, καθώς αντιπροσωπεύουν το 82% του συνόλου της λεγόμενης «ζωντανής ύλης». Όλα τα άλλα πλάσματα, από τα έντομα μέχρι τους μύκητες, τα ψάρια και τα ζώα, αποτελούν μόλις το 5% της παγκόσμιας βιομάζας.
Μια άλλη έκπληξη σε σχέση με τα στοιχεία της μελέτης είναι ότι η ζωή στους ωκεανούς αντιπροσωπεύει μόνο το 1% της συνολικής βιομάζας. Η συντριπτική πλειοψηφία της ζωής είναι χερσαία και ένα μεγάλο μέρος -το 1/8- είναι βακτήρια «θαμμένα» βαθιά κάτω από το έδαφος.
«Μου έκανε εξαιρετική εντύπωση όταν διαπίστωσα ότι δεν υπήρχε μια ολοκληρωμένη, ολιστική εκτίμηση όλων των διαφορετικών συνιστωσών της βιομάζας» είπε στον Guardian o καθηγητής Ron Milo, από το Ινστιτούτο Weizmann του Ισραήλ, επικεφαλής της έρευνας που δημοσιεύθηκε στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών.
Ο μετασχηματισμός, η μεταμόρφωση του πλανήτη από την ανθρώπινη δραστηριότητα οδήγησε τους επιστήμονες στις ανακοινώσεις περί μιας νέας γεωλογικής εποχής, του Ανθρωπόκαινου. Η λέξη «Ανθρωπόκαινος» προτάθηκε ως όρος το 2000 από τον χημικό της ατμόσφαιρας, βραβευμένο με Νόμπελ, Ολλανδό Πολ Κρούτζεν. Ένας από τους προτεινόμενους δείκτες για την -χωρίς επιστροφή- αλλαγή αυτή είναι τα οστά του οικόσιτου κοτόπουλου, που πλέον είναι πανταχού παρόντα σε όλο τον κόσμο.
Η νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι τα εκτρεφόμενα πουλερικά αποτελούν σήμερα το 70% όλων των πτηνών στον πλανήτη, καθώς μόλις το 30% των πτηνών είναι άγρια. Η εικόνα είναι ακόμη πιο δραματική για τα θηλαστικά: Το 60% όλων των θηλαστικών στη Γη είναι «ζωικό κεφάλαιο», κυρίως βοοειδή και χοίροι, το 36% είναι οι άνθρωποι και μόλις το 4% είναι άγρια ζώα.
«Είναι εντυπωσιακό», λέει ο Ron Milo. «Στα ντοκιμαντέρ για την άγρια ζωή, βλέπουμε τεράστια κοπάδια πουλιών, κάθε είδους. Όταν όμως, κάναμε την ανάλυση, διαπιστώσαμε ότι τα εξημερωμένα πτηνά είναι μακράν περισσότερα».
Η σύγκριση με τα στοιχεία από την εποχή πριν τη γεωργία, αλλά και τη βιομηχανική επανάσταση, οπότε και άρχισε να αποκαλύπτεται η έκταση του φαινομένου, είναι τραγική. Μόλις το ένα έκτο των άγριων θηλαστικών, από τα ποντίκια μέχρι τους ελέφαντες, παραμένει εν ζωή, στοιχείο αναπάντεχο ακόμα και για τους επιστήμονες. Στους ωκεανούς, μετά από τρεις αιώνες φαλαινοθηρίας, ζει μόλις το ένα πέμπτο των θαλάσσιων θηλαστικών.
Παρά την υπεροχή της ανθρωπότητας, μιλώντας με όρους βάρους (βιομάζας) ο Homo sapiens υστερεί. Μόνο οι ιοί έχουν συνδυασμένο βάρος τρεις φορές μεγαλύτερο από των ανθρώπων, όπως και τα σκουλήκια. Τα ψάρια είναι 12 φορές μεγαλύτερα από τον άνθρωπο και οι μύκητες 200 φορές μεγαλύτεροι.
Αλλά οι συνέπειες της ανθρώπινης δραστηριότητας στον φυσικό κόσμο παραμένουν τεράστιες, εξηγεί ο Milo, ειδικά όσον αφορά αυτό που επιλέγουμε να φάμε: «Οι διατροφικές επιλογές μας έχουν τεράστιες συνέπειες στα ενδιαιτήματα των ζώων, των φυτών και των υπολοίπων οργανισμών».
«Ελπίζω ότι οι άνθρωποι θα λάβουν υπόψιν τους τη μελέτη μιλώντας για τις επιλογές της παγκόσμιας κατανάλωσης. Δεν έχω γίνει χορτοφάγος, αλλά συνυπολογίζω τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο στις αποφάσεις μου, που σημαίνει ότι σκέφτομαι, να διαλέξω βοδινό ή πουλερικά ή μήπως, αντί αυτών να καταλήξω στο τόφου;» (σ.σ. ένα προϊόν από σόγια, το οποίο είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στις κουζίνες χωρών της Άπω Ανατολής, αλλά και μεταξύ των χορτοφάγων και των vegans).
Οι ερευνητές υπολόγισαν τη βιομάζα χρησιμοποιώντας data εκατοντάδων μελετών, οι οποίες έγιναν με σύγχρονες τεχνικές, όπως η δορυφορική τηλεπισκόπηση που μπορεί να σκανάρει μεγάλες περιοχές και αλληλουχίες γονιδίων, ικανή να ξεδιπλώσουν μυριάδες μικροοργανισμών στον μικροσκοπικό κόσμο.
Ξεκίνησαν με την εκτίμηση της βιομάζας μίας τάξης οργανισμών και στη συνέχεια καθόρισαν σε ποια περιβάλλοντα θα μπορούσαν να ζήσουν τέτοια είδη ζωής σε ολόκληρο τον κόσμο προκειμένου να δημιουργήσουν ένα παγκόσμιο σύνολο.
Χρησιμοποιώντας ως μέτρο τον άνθρακα διαπίστωσαν ότι η ζωή εν συνόλω περιέχει 550 δισ. τόνους του στοιχείου. Οι ερευνητές παραδέχονται ότι υπάρχουν ακόμη ερωτηματικά και αβεβαιότητες σε κάποιες από τις εκτιμήσεις, ειδικά όσον αφορά τα βακτήρια που βρίσκονται βαθιά στο υπέδαφος, εξηγούν όμως, ότι η ολιστική αυτή μελέτη αποτελεί μια χρήσιμη επισκόπηση.
Ο Paul Falkowski, από το αμερικανικό Πανεπιστήμιο Rutgers -ο οποίος δεν συμμετείχε στην ερευνητική ομάδα- δήλωσε ότι κατά την άποψη του «η μελέτη είναι η πρώτη ολοκληρωμένη ανάλυση κατανομής της βιομάζας όλων των οργανισμών (αυτό αφορά και τους ιούς) στη Γη».
«Δύο σημαντικά συμπεράσματα προκύπτουν από τη μελέτη: Πρώτον, ο άνθρωπος είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός στην εκμετάλλευση φυσικών πόρων. Οι άνθρωποι έχουν επιλέξει, και κατά περίπτωση εξαλείψει, άγρια θηλαστικά για τροφή ή ευχαρίστηση σε όλες σχεδόν τις ηπείρους. Δεύτερον, η βιομάζα των χερσαίων φυτών δεσπόζει κατά κύριο λόγο σε παγκόσμια κλίμακα και το μεγαλύτερο μέρος της βιομάζας έχει τη μορφή του ξύλου».
Πηγή
