Είναι ένα σημαντικό κομμάτι του ανοσοποιητικού συστήματος, ζωτικής σημασίας για την προστασία από ασθένειες και φλεγμονές.
Ουσιαστικά, είναι το εσωτερικό «σύστημα αποχέτευσης» του σώματος, ένα δίκτυο αιμοφόρων αγγείων και λεμφαδένων που μεταφέρουν υγρά από τους ιστούς στο αίμα και αντίστροφα.
Το λεμφικό σύστημα προστατεύει από εξωτερικές απειλές – όπως μολύνσεις, βακτήρια και καρκινικά κύτταρα – ενώ παράλληλα συμβάλλει στην ισορροπία των υγρών.
Ο καλύτερος τρόπος για να προστατεύσετε το σύνθετο σύστημα διασταυρωμένων λεμφικών αγγείων και «κόμβων» είναι η σωστή διατροφή, η άσκηση και η φυσική αποτοξίνωση του οργανισμού.
Στην πραγματικότητα, το λεμφικό σύστημα μοιάζει πολύ με το κυκλοφορικό σύστημα που αποτελείται από διακλαδώσεις φλεβών, αρτηριών και τριχοειδών – και τα δύο συστήματα μεταφέρουν βασικά υγρά σε όλο το σώμα.
Το λεμφικό σύστημα είναι φορέας ενός υγρού που ονομάζεται λέμφωμα, το οποίο αποθηκεύει τα αιμοσφαίρια μας. Η λεύκη είναι ένα διαυγές υγρό που επίσης μεταφέρει μόρια πρωτεΐνης, άλατα, γλυκόζη και άλλες ουσίες, μαζί με βακτήρια, σε όλο το σώμα.
Εκτός από τα λεμφαγγεία και τους κόμβους, το λεμφικό σύστημα περιλαμβάνει και πολλά άλλα όργανα:
• Οι αμυγδαλές (αδένες που βρίσκονται στο πίσω μέρος του λαιμού και φιλτράρουν τα βακτηρίδια πριν την πέψη).
• Τα αδενοειδή (ένας αδένας που βρίσκεται στο πίσω μέρος της μύτης και προστατεύει την είσοδο του πεπτικού συστήματος και των πνευμόνων).
• ο σπλήνας και ο θυμός αδένας (όργανα που ανιχνεύουν το αίμα, παράγουν λευκά αιμοσφαίρια και λειτουργούν ως φίλτρα).
Πώς λειτουργεί το λεμφικό σύστημα.
Ερχόμαστε σε επαφή με διάφορους τύπους μικροβίων, βακτηρίων και τοξινών κάθε μέρα, που εισδύουν στο λεμφικό υγρό. Το υγρό που περιέχει αυτούς τους οργανισμούς ενδεχομένως να παγιδευτεί στους λεμφαδένες, εκεί όπου το ανοσοποιητικό σύστημα «επιτίθεται» σε τυχόν εισβολείς, προσπαθώντας να τις καταστρέψει με τη χρήση των λευκών αιμοσφαιρίων.
Μέσα στους λεμφαδένες φιλτράρονται τα βακτηρίδια και παράγονται λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία χρησιμοποιούνται ως τμήμα του αμυντικού μας μηχανισμού και στη συνέχεια αναπληρώνονται.
Ένας άλλος σημαντικός ρόλος του λεμφικού συστήματος είναι η διατήρηση της ισορροπίας των σωματικών υγρών. Όταν το λεμφικό σύστημα λειτουργεί σωστά, δεν υποφέρουμε από οιδήματα ή μη φυσιολογική κατακράτηση νερού.
Τα αιμοφόρα και τα λεμφικά αγγεία διαχέουν υγρό μέσα και έξω από τον περιβάλλοντα ιστό. Το επιπλέον υγρό αποβάλλεται από το σώμα, οπότε δεν προκύπτουν οιδήματα – ωστόσο, όταν είμαστε τραυματισμένοι, τα υγρά συσσωρεύονται στην πληγείσα περιοχή, και προκαλείται πόνος.
Πιθανότατα κάποια στιγμή που ήσασταν άρρωστοι παρατηρήσατε πρησμένους λεμφαδένες σε κάποιο σημείο του σώματος, ειδικά κοντά στο λαιμό ή τα γεννητικά όργανα.
Οι βασικότερες θέσεις των λεμφαδένων είναι ο λαιμός, η βουβωνική χώρα, οι μασχάλες, το στήθος και η κοιλιά. Οι λεμφαδένες βρίσκονται κοντά στις μεγάλες αρτηρίες. Μέσα στους λεμφαδένες δημιουργούνται τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση λοιμώξεων και την επούλωση τραυμάτων.
Οι λεμφαδένες ελέγχουν τους επιβλαβείς οργανισμούς, οπότε παράγουν περισσότερα λευκοκύτταρα που καταπολεμούν τη μόλυνση και ονομάζονται λεμφοκύτταρα.
Το λεμφικό υγρό επίσης διέρχεται μέσω του σπλήνα και του θυμού αδένα πριν εισρεύσει στην κυκλοφορία του αίματος. Η σπλήνα είναι ένα άλλο όργανο που βρίσκεται στο εσωτερικό της κοιλιάς κάτω από το διάφραγμα και λειτουργεί ως φίλτρο, απομακρύνοντας επικίνδυνα μικρόβια, ενώ εξισορροπεί τα υγρά και καταστρέφει παλαιά ή φθαρμένα αιμοσφαίρια.
Μία από τις σημαντικότερες εργασίες της σπλήνας είναι η παραγωγή λεμφοκυττάρων Β και λεμφοκυττάρων Τ, λευκών αιμοσφαιρίων που ενεργοποιούνται όταν το αίμα διέρχεται μέσω της σπλήνας και εντοπίζονται επιβλαβείς ουσίες. Αυτά αφομοιώνουν και καταστρέφουν τα βακτηρίδια, απομακρύνουν νεκρά κύτταρα και εξαλείφουν ξένες ουσίες. Ο θυμός αδένας λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο, φιλτράροντας το αίμα.
Ασθένειες που βλάπτουν το λεμφικό μας σύστημα.
Όταν το λεμφικό σύστημα επιβαρύνεται, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
• χρόνια κόπωση
• πρήξιμο στους λεμφαδένες
• μυϊκούς πόνους
• πόνοι αρθρώσεων
• πονόλαιμος και συχνότερα κρυολόγημα
• συχνές λοιμώξεις ή ιούς
• συμπτώματα ινομυαλγίας
• αρθρίτιδα
• ακόμη και εμφάνιση καρκίνου.
Οι λεμφαδένες διογκώνονται εάν έχετε λοίμωξη ή ιό – ακόμη και αν εντοπιστούν καρκινικά κύτταρα – επειδή η παραγωγή λεμφοκυττάρων αυξάνεται, έτσι προκύπτουν οι φλεγμονές. (4) Άλλες ασθένειες που προσβάλλουν το λεμφικό σύστημα περιλαμβάνουν:
• Λεμφώματα – ένας τύπος καρκίνου που αρχίζει στους λεμφαδένες όταν τα λεμφοκύτταρα υφίστανται αλλαγές και στη συνέχεια πολλαπλασιάζονται και σχηματίζουν όγκους, ο όγκος μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος
• Η νόσος Hodgkin – ο καρκίνος του λεμφικού συστήματος
• Οίδημα – κατακράτηση νερού και οίδημα που προκαλείται από παγιδευμένο υγρό στους ιστούς
• Αμυγδαλίτιδα – μόλυνση των αμυγδαλών στον λαιμό, που συχνά οδηγεί σε διογκωμένες αμυγδαλές που πρέπει να αφαιρεθούν
• Λεμφαδενοπάθεια – οι λεμφαδένες πρήζονται λόγω μόλυνσης, ίσως να προκληθεί και πόνος.
• Λιμφαδενίτιδα – φλεγμονή των λεμφαδένων που προκαλείται από λοίμωξη του ιστού, συνήθως βακτηριακή λοίμωξη του λαιμού. Η λεμφαγγίτιδα είναι μια άλλη λοίμωξη του λεμφικού συστήματος, που επηρεάζει τα λεμφικά αγγεία.
• Σπληνομεγαλία – διογκωμένη σπλήνα λόγω ιογενούς λοίμωξης, επικίνδυνη, επειδή οποιαδήποτε πρόσκρουση σε διογκωμένη σπλήνα μπορεί να προκαλέσει ρήξη.
Το λεμφικό σύστημα και η ανάπτυξη του καρκίνου.
Το λεμφικό σύστημα είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία μας από τον σχηματισμό καρκίνου. Όταν τα καρκινικά κύτταρα αποσπώνται από έναν όγκο, μπορούν να παγιδευτούν μέσα σε έναν κοντινό λεμφαδένα, γι αυτό και οι πρησμένοι λεμφαδένες είναι πιθανό σημάδι κακοήθους όγκου (αν και αυτό δεν συμβαίνει πάντα). Πολλές φορές οι γιατροί ελέγχουν κατά πόσον οι λεμφαδένες είναι διογκωμένοι όταν εξετάζουν την περίπτωση καρκίνου ή μετάστασης.
Το ανοσοποιητικό σύστημα δημιουργεί λεμφοκύτταρα, μερικά από τα οποία παράγουν αντισώματα, πρωτεΐνες που καταστρέφουν τα μικρόβια και σταματούν τις λοιμώξεις ή τα μεταλλαγμένα κύτταρα από την εξάπλωση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτή η διαδικασία δεν λειτουργεί αρκετά γρήγορα για να καταπολεμήσει τις βλάβες των ελεύθερων ριζών και να σταματήσει την εξάπλωση του καρκίνου. Οι δυσλειτουργίες και τα μεταλλαγμένα κύτταρα ενδεχομένως να πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα και να εξαπλώνονται.
Ο καρκίνος μπορεί είτε να ξεκινήσει εντός των λεμφαδένων (λέμφωμα), είτε να εξαπλωθεί εκεί από κάπου αλλού. Τα καρκινικά κύτταρα που έχουν αποσπαστεί από έναν όγκο ενδεχομένως να ταξιδεύουν σε άλλα όργανα, μέσω του αίματος ή του λεμφικού υγρού και συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται.
Τις περισσότερες φορές το σώμα φροντίζει αυτή τη διαδικασία και ενίοτε καταστρέφει μικρές ποσότητες μεταλλαγμένων κυττάρων ή διαφυγόντων καρκινικών κυττάρων πριν τη μετάσταση, αλλά ακόμη και μια μικρή ποσότητα μεταλλαγμένων καρκινικών κυττάρων μπορούν να σχηματίσουν νέους όγκους (μεταστάσεις). Αυτό μπορεί να γίνει επώδυνο και αισθητό πολύ γρήγορα, αν διογκωθούν οι λεμφαδένες (ενίοτε είναι διογκωμένοι και γίνονται αισθητοί δια της αφής).
Ο καρκίνος των λεμφαδένων όπως και το στάδιο επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο καρκίνος. Ένας χειρουργός μπορεί να αφαιρέσει έναν λεμφαδένα αν μολυνθεί με καρκινικά κύτταρα (που ονομάζεται βιοψία).
Ωστόσο, αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί, μπορεί να χρειαστούν άλλες θεραπείες όπως χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία. Ένα από τα προβλήματα με την απομάκρυνση των λεμφαδένων για την απομάκρυνση των καρκινικών κυττάρων είναι ότι ο οργανισμός δεν έχει μέσο για να εξισορροπήσει τα υγρά και να απομακρυνθούν τα απορρίμματα των ιστών, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει πρήξιμο και πόνο των ιστών, που ονομάζεται λεμφοίδημα.
Πολλοί γιατροί χρησιμοποιούν το «σύστημα TNM» για να ταξινομήσουν τα στάδια του καρκίνου, που σημαίνει όγκος, μεταστάσεις και (λεμφαδένες).
Πώς να διατηρήσετε ένα ισχυρό λεμφικό σύστημα.
Η φροντίδα του λεμφικού συστήματος είναι ζωτικής σημασίας! Ας δούμε πέντε τρόπους ενίσχυσης του ανοσοποιητικού μας συστήματος, βασικής προϋπόθεση για ένα υγιές λεμφικό σύστημα:
1. Μειώστε την φλεγμονή και βελτιώστε την κυκλοφορία
Η υγιεινή διατροφή, η άσκηση, η διακοπή του καπνίσματος, ο επαρκής ύπνος και η μείωση του στρες είναι σημαντικά στη μείωση του οξειδωτικού στρες και τη φυσική αποτοξίνωση του σώματος. Το κυκλοφορικό σύστημα και το λεμφικό σύστημα βασίζονται το ένα στο άλλο.
Οι ιστοί που βρίσκονται στο σώμα μπορεί να αναπτύξουν κάποια φλεγμονή. Ένα υγιές λεμφικό σύστημα θρέφει τους μυς, τις αρθρώσεις και τους άλλους ιστούς επειδή τα λεμφικά αγγεία έχουν μικροσκοπικά ανοίγματα που αφήνουν τα αέρια, το νερό και τα θρεπτικά συστατικά να διέλθουν στα γύρω κύτταρα (ονομάζεται διάμεσο υγρό). Για να λειτουργεί σωστά το σύστημα θα πρέπει να λαμβάνουμε όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες, μέταλλα, ηλεκτρολύτες και αντιοξειδωτικά
2. Ακολουθήστε μια σωστή διατροφή
Όσο πιο θρεπτική είναι η διατροφή σας και όσο λιγότερα χημικά εισέρχονται στο σώμα σας, τόσο καλύτερα λειτουργεί το λεμφικό σύστημα. Τα τρόφιμα που διαταράσσουν το πεπτικό, το κυκλοφορικό και το ανοσοποιητικό σύστημα περιλαμβάνουν κοινά αλλεργιογόνα, ζωικά προϊόντα χαμηλής ποιότητας, ραφιναρισμένα φυτικά έλαια και επεξεργασμένα τρόφιμα που περιέχουν χημικές τοξίνες.
Τα αντιφλεγμονώδη τρόφιμα, από την άλλη πλευρά, παρέχουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και αντιοξειδωτικά, ενώ ταυτόχρονα μειώνουν τη βλάβη των ελεύθερων ριζών (οξείδωση).
Ορισμένες από τις βασικές αντιοξειδωτικές τροφές περιλαμβάνουν:
• πράσινα φυλλώδη λαχανικά
• σταυροειδή λαχανικά (μπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι, κλπ.)
• μούρα
• ωμέγα-3 τρόφιμα όπως ο σολομός
• καρύδια
• μη επεξεργασμένα έλαια όπως εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και έλαιο καρύδας
• βότανα και μπαχαρικά (τζίντζερ, κουρκουμάς, σκόρδο,)
Πηγή
