Έριξαν στη μάχη μια τεράστια δύναμη, αποτελούμενη από 180 μεραρχίες πεζικού και 6.000 περίπου άρματα. Οι γερμανικές θέσεις, όπως ήταν φυσικό κονιορτοποιήθηκαν.
Από την Ανατολική Πρωσία και την Πολωνία, οι Σοβιετικοί ξεχύθηκαν εντός της Σιλεσίας και της νότιας Πομερανίας. Οι γερμανικές δυνάμεις μόνο στα δύο άκρα του μετώπου, στη Βαλτική και στην Ουγγαρία, προέβαλαν ακόμα σθεναρή αντίσταση. Ο κεντρικός τομέας του Ανατολικού Μετώπου είχε καταρρεύσει ανεπανόρθωτα.
Ωστόσο η σοβιετική επιθετική ισχύς σταδιακά απορροφήθηκε από τον τεράστιο χώρο. Στον κεντρικό τομέα του μετώπου είχε δημιουργηθεί μια εισέχουσα, τα πλευρά της οποίας ήταν λίαν ευπρόσβλητα, από μια συγκεντρωτική, συγκλίνουσα επίθεση.
Εκμεταλλευόμενος το γεγονός αυτό ο εξαίρετος Γερμανός στρατηγός Χάιντζ Γκουντέριαν, “πατέρας” των γερμανικών τεθωρακισμένων και αρχηγός του επιτελείου στρατού, εκείνη την εποχή, αναδιάρθρωσε αρχικά τη διάταξη του. Μια νέα ομάδα στρατιών σχηματίστηκε, η επονομαζόμενη του Βιστούλα.
Ο ανίκανος Χίμλερ
Δυστυχώς όμως για τον Γκουντέριαν, η διοίκηση του νέου οργανισμού δόθηκε, στον ανίκανο Χάινριχ Χίμλερ, γνωστό “πρωτοπαλίκαρο” του Χίτλερ. Έτσι όταν η ρωσική επαναλήφθηκε, στις 26 Ιανουαρίου, το επιτελείο της γερμανικής Ομάδας Στρατιών του Βιστούλα, υπό τον διαβόητο Χίμλερ, που είχε την ευθύνη φύλαξης του βόρειου και του κεντρικού τομέα του μετώπου, δεν ήταν σε θέση να ενεργήσει με την απαιτούμενη από τις περιστάσεις ταχύτητα.
Οι σοβιετικές φάλαγγες επιτέθηκαν στις 28 Ιανουαρίου στην λεγόμενη τοποθεσία του ποταμού Βάρτε, η οποία αποτελούσε το σημείο συνδέσμου μεταξύ της Ομάδας Στρατιών Κέντρου και της Ομάδας Στρατιών του Βιστούλα.
Δύο μέρες αργότερα η τοποθεσία είχε διασπαστεί και οι Σοβιετικοί είχαν προχωρήσει βαθιά εντός της εδαφικής λωρίδας μεταξύ των ποταμών Όντερ και Βάρτε. Εκεί τις σταμάτησαν για λίγο και οι γερμανικές δυνάμεις κατόρθωσαν να ανασχηματίσουν όπως-όπως ένα νέο μέτωπο. Ένας τεράστιος θύλακος είχε τώρα δημιουργηθεί εντός του οποίου είχαν συγκεντρωθεί μεγάλες σοβιετικές δυνάμεις.
Αν οι Γερμανοί κατόρθωναν να εκμεταλλευτούν το γεγονός αυτό με συγκλίνουσα επίθεση κατά των πλευρών του θυλάκου θα ήταν εφικτή η παγίδευση και την καταστροφή ικανού αριθμού σοβιετικών μονάδων. Φυσικά η τρωτότητα του ρωσικού θυλάκου δεν ξέφυγε της προσοχής του Γκουντέριαν. Ο μεγάλος αυτός στρατιώτης αμέσως άρχισε να καταστρώνει σχέδια συγκλίνουσας αντεπίθεσης.
Σκόπευε να διαθέσει την 6η Τεθωρακισμένη Στρατιά (ΤΣ) των SS, του στρατηγού Σεπ Ντήντριχ για επίθεση στο νότιο χείλος του θύλακα και την σχετικά αναδιοργανωμένη 3η Τεθωρακισμένη Στρατιά κατά του βόρειου πλευρού του σοβιετικού θύλακα. Και πάλι όμως ο σχεδιασμός του Γκουντέριαν προσέκρουσε στις φαντασιοπληξίες του Χίτλερ. Πρώτο πλήγμα για αυτόν ήταν η διάθεση της 6ης ΤΣ των SS «για την άρση της πολιορκίας της Βουδαπέστης».
Παραλογισμός
Ο Γκουντέριαν εξακολουθούσε παρόλα αυτά να εργάζεται επάνω στο συγκεκριμένο σχέδιο, προσπαθώντας αρχικά να αναδιοργανώσει την 3η Τεθωρακισμένη Στρατιά. Ήλπιζε ακόμα στη διάθεση και της 6ης Τ.Σ. των SS, η οποία δεν είχε ακόμα εμπλακεί αποφασιστικά στις μάχες γύρω από την ουγγρική πρωτεύουσα.
Το πρόβλημα όμως ήταν να πεισθεί και ο Χίτλερ, ο οποίος στη βάση του «υψηλού» πολιτικού σχεδιασμού, επεδίωκε την αποδυνάμωση του κεντρικού τομέα του μετώπου. Ύστερα από άγρια λεκτική σύγκρουση με τον Χίτλερ, ο Γκουντέριαν αποφάσισε να παραιτηθεί από το σχέδιο συγκλίνουσας επίθεσης και να περιοριστεί στην εκτόξευση επίθεσης κατά του δεξιού πλευρού του ρωσικού θυλάκου, στο ύψος του δάσους του Άρνσβαλντε.
Οι δύο μεγάλοι εγκληματίες παλιόφιλοι, Χίτλερ και Χίμλερ.Για να έχει όμως ελπίδες επιτυχίας η έστω και περιορισμένων στόχων επίθεση, θα έπρεπε να εκτοξευτεί το αργότερο ως τις 15 Φεβρουαρίου και φυσικά η θα έπρεπε η εξέλιξη της να ελέγχεται από έναν έμπειρο στρατιώτη και όχι από τον κατ’ όνομα διοικητή της Ομάδας Στρατιών του Βιστούλα, τον «πιστό Χίμλερ».
Αποφασισμένος να υποστηρίξει τα δύο του αυτά αιτήματα ο Γκουντέριαν προσήλθε ενώπιον του Χίτλερ. Τότε έλαβε χώρα μια από τις πλέον θορυβώδεις σκηνές, ενδεικτική της ψυχοσωματικής κατάστασης του Χίτλερ.
Ο ανίκανος στα στρατιωτικά Χίμλερ, επέμενε ότι δεν ήταν δυνατό να αρχίσει η επίθεση στους χρόνους που ο Γκουντέριαν επιθυμούσε, προφασιζόμενος ελλείψεις σε καύσιμα και πυρομαχικά. Ο Χίτλερ φυσικά πήρε το μέρος του «πιστού» του συνεργάτη.
Αποκαλυπτικός διάλογος
Γκουντέριαν: Δεν μπορούμε να περιμένουμε μέχρις ότου παραδοθεί το τελευταίο κάνιστρο πετρελαίου και το τελευταίο κιβώτιο πυρομαχικών. Μέχρι τότε οι Ρώσοι θα είναι πολύ ισχυροί.
Χίτλερ: Δεν σας επιτρέπω να με κατηγορείτε ότι επιθυμώ την αναμονή.
Γκουντέριαν: Δεν σας κατηγορώ για τίποτα. Απλώς λέγω ότι δεν υπάρχει ανάγκη να περιμένουμε μέχρις ότου παραδοθεί στα τμήματα και το τελευταίο φορτίο εφοδίων, γιατί έτσι θα χάσουμε την ευνοϊκή για την επίθεση στιγμή.
Χίτλερ: Ακριβώς σας πληροφορώ ότι δεν επιτρέπω να με κατηγορείτε ότι επιθυμώ την αδρανή αναμονή.
Γκουντέριαν: Ο στρατηγός Βενκ πρέπει να προσκολληθεί στο επιτελείο του Εθνικού Ηγέτη (Χίμλερ), αφού σε διαφορετική περίπτωση δεν υπάρχει αμφιβολία για την τύχη της επίθεσης.
Χίτλερ: Ο Εθνικός Ηγέτης είναι αρκετά ικανός για να διεξάγει την επίθεση μόνος του.
Γκουντέριαν: Ο Εθνικός Ηγέτης δεν διαθέτει ούτε την απαιτούμενη πείρα, ούτε επαρκώς εκπαιδευμένο επιτελείο για να ελέγχει την επίθεση αυτοπροσώπως. Επομένως η παρουσία του στρατηγού Βενκ είναι αναγκαία.
Χίτλερ: Δεν σας επιτρέπω να λέτε ότι ο Εθνικός Ηγέτης είναι ανίκανος να επιτελέσει τα καθήκοντα του.
Γκουντέριαν: Είμαι υποχρεωμένος να επιμείνω επί της προσκόλλησης του στρατηγού Βενκ στο επιτελείο της Ομάδας Στρατιών ώστε έτσι να εξασφαλιστεί η ικανοποιητική διεξαγωγή των επιχειρήσεων.
Ο Γκουντέριαν κατέγραψε τη συνέχεια της «σύσκεψης» στα απομνημονεύματα του. «Ο Χίτλερ βημάτιζε νευρικά κατά μήκος του άκρου του τάπητα και στη συνέχεια στέκονταν απότομα εμπρός μου και με κατηγορούσε.
Σχεδόν κραύγαζε και τα μάτια του ήταν έτοιμα να πεταχτούν από τις κόγχες. Οι φλέβες του είχαν φουσκώσει».
Τελικά εντελώς απότομα ο Χίτλερ στάθηκε ενώπιον του Χίμλερ και σύμφωνα πάντα με τον Γκουντέριαν του είπε: «Λοιπόν Χίμλερ , ο στρατηγός Βενκ θα έρθει στο στρατηγείο σου απόψε και θα αναλάβει τη διεύθυνση των επιχειρήσεων». Στρεφόμενος κατόπιν προς τον Γκουντέριαν, του χαμογέλασε και του είπε: «Το Γενικό Επιτελείο κέρδισε σήμερα μια μάχη».
Τελικά η επίθεση στο Άρνσβαλντε εκτοξεύθηκε στις 15 Φεβρουαρίου και διήρκεσε τέσσερις μόλις μέρες. Ο στρατηγός Βενκ τραυματίστηκε σε αυτοκινητιστικό ατύχημα-ο Χίτλερ τον υποχρέωνε να παραβρίσκεται κάθε βράδυ στις «εσπερινές συσκέψεις». Για τον σκοπό αυτό όμως έπρεπε κάθε βράδυ να διανύει απόσταση 320 χλμ.
Καταπονημένος από την οδήγηση έπεσε με το αυτοκίνητο σε στηθαίο γέφυρας. Κατόπιν τούτου η επίθεση, ελλείψει συντονισμού, απλά έσβησε. Ήταν η τελευταία επιτυχημένη επίθεση του Γερμανικού Στρατού στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
