Κατσέλη. Ο νόμος (3869/2010) προστατεύει την πρώτη κατοικία και το εισόδημα κάλυψης των εύλογων δαπανών διαβίωσης και αποσκοπεί στη διευκόλυνση και υποστήριξη των αδύναμων πολιτών, δηλαδή ανέργων, μισθωτών, συνταξιούχων, ελευθέρων επαγγελματιών και μικροεμπόρων, είτε είναι οφειλέτες είτε εγγυητές δανείων.
Το αναθεωρημένο πλαίσιο του νόμου που ψηφίστηκε τον Ιούνιο και ξεκινά να ισχύει από σήμερα, προσφέρει πλέον ασπίδα προστασίας μόνο για τους πραγματικά οικονομικά αδύναμους οφειλέτες, διαχωρίζοντας και αποπέμποντας τους πονηρούς κακοπληρωτές.
Οι δύο αυτές ομάδες οφειλετών (πραγματικά οικονομικά αδύναμοι και στρατηγικοί κακοπληρωτές), αλλά και όσοι δανειολήπτες σκέφτονται να προσφύγουν στον νόμο Κατσέλη, θα πρέπει να έχουν υπόψη τους τα εξής:
α) Οι πραγματικά οικονομικά αδύναμοι οφειλές που επιδιώκουν μεν την αποπληρωμή του χρέους τους, αλλά με πολύ ευνοϊκούς όρους και "κούρεμα" οφειλής:
* Θα μπορούν να λαμβάνουν απευθείας από τις τράπεζες κρατική επιδότηση της δόσης του στεγαστικού τους δανείου. Οι τράπεζες θα διενεργούν τις απαιτούμενες διαδικασίες, ακόμη και στις περιπτώσεις που ο οφειλέτης αγνοεί ότι δικαιούται την επιδότηση.
* Θα έχουν πολύ μικρότερες υποχρεώσεις παροχής εγγράφων στους πιστωτές τους, με παράλληλη υποχρέωση των τραπεζών, των δημόσιων αρχών και κάθε άλλου εμπλεκόμενου φορέα να τα προσκομίζουν στο δικαστήριο.
* Θα διευκολύνονται για την πληρωμή της διαφοράς μεταξύ της χαμηλότερης δόσης που ορίζεται από το δικαστήριο σε πρώτο βαθμό και της ενδεχόμενης υψηλότερης δόσης που καθορίζεται από το δικαστήριο σε δεύτερο βαθμό.
* Οι εγγυητές που εκπλήρωσαν την υποχρέωσή τους, όπως προκύπτει από την εγγύηση, θα έχουν δικαίωμα να υποκαταστήσουν τον πιστωτή στο σχέδιο αποπληρωμής.
* Μέχρι 31/12/2018 προστατεύεται η πρώτη κατοικία βάσει της εμπορικής της αξίας και όχι της αντικειμενικής, εφόσον υφίσταται έκθεση ανεξάρτητου εκτιμητή ακινήτων που είναι εγγεγραμμένος στο οικείο μητρώο του Υπουργείου Οικονομικών. Αν η εκτίμηση της εμπορικής αξίας έχει ως αποτέλεσμα να μην εξαιρεθεί η κύρια κατοικία από τη ρευστοποίηση, τότε η τιμή πρώτης προσφοράς κατά τον πλειστηριασμό της δεν θα μπορεί να είναι κατώτερη από το όριο αξίας κύριας κατοικίας που τίθεται ως προϋπόθεση για την προστασία της.
* Το πλάνο αποπληρωμής οφειλών για την προστασία της κύριας κατοικίας θα επιτρέπεται να τροποποιηθεί, σύμφωνα με τις πραγματικές δυνατότητες του οφειλέτη.
* Θα διασφαλίζεται ότι οι δόσεις για την απαλλαγή από τα χρέη (τριετούς ρύθμισης) και οι δόσεις για την προστασία της κύριας κατοικίας (εικοσαετούς ρύθμισης) δεν θα υπερβαίνουν αθροιστικά την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη. Τέλος,
* Καταργείται η επανειλημμένη, ανά εξάμηνο, υποχρεωτική εκ νέου συζήτηση των αιτημάτων χορήγησης προσωρινής διαταγής, κάτι που ίσχυε μέχρι σήμερα. Εφεξής η προσωρινή διαταγή θα ισχύει έως ότου οποιοσδήποτε διάδικος (οφειλέτης ή τράπεζα) ζητήσει την τροποποίησή της.
Β) Στον αντίποδα, όσοι πονηροί θελήσουν να "σφετεριστούν" την προστασία του νόμου, θα πιαστούν στη μέγγενή του και μάλιστα προληπτικά. Τράπεζες, Δημόσιο και λοιποί πιστωτές θα μπορούν εύκολα πλέον να απομονώσουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, οι οποίοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι από σήμερα:
* Αίρεται το τραπεζικό απόρρητο των οφειλετών και οι πιστωτές μπορούν να έχουν πρόσβαση στην πλήρη πληροφόρηση για τα εισοδήματα και την περιουσία του οφειλέτη.
* Σε περίπτωση που οι αιτήσεις οφειλετών για υπαγωγή στο νόμο απορριφθούν, είτε επειδή αυτοί σκόπιμα κατέστησαν αφερέγγυοι (π.χ. οδηγήθηκαν σε χρεωκοπία, μεταβίβασαν περιουσία δολίως σε άλλα πρόσωπα), είτε επειδή σκόπιμα παραποίησαν την οικονομική τους κατάσταση (π.χ. απέκρυψαν περιουσία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό), οι οφειλέτες αυτοί θα "πετιούνται" εκτός νόμου.
* Θα υπάρχει προκαταρκτικός έλεγχος από τη γραμματεία των δικαστηρίων για το αν ο οφειλέτης δηλώνει εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και το είδος αυτής, καθώς και για το αν ο οφειλέτης έχει ασκήσει άλλες αιτήσεις στο παρελθόν ή έχει άλλες εκκρεμείς αιτήσεις. Αν διαπιστωθεί κάτι τέτοιο, ο γραμματέας θα το σημειώνει στον φάκελο της αίτησης, προκειμένου να αξιολογηθεί από τον δικαστή, με στόχο τον εντοπισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών, οι οποίοι δεν δικαιούνται προστασία από το νόμο.
* Ο οφειλέτης θα απορρίπτεται αυτομάτως από τον νόμο σε περίπτωση καθυστέρησης της καταβολής των δόσεων που ορίζονται με τη δικαστική απόφαση. Ο οφειλέτης θα έχει, πάντως, τη δυνατότητα να υποβάλει εκ νέου αίτηση αναβίωσης της ρύθμισης, σε περίπτωση ανωτέρας βίας ή κατάχρησης δικαιώματος από τους πιστωτές (π.χ. τράπεζες).
* Καταργείται η αυτοδίκαιη (χωρίς προσωρινή διαταγή) προστασία από μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, σε περίπτωση που ο οφειλέτης έχει παραιτηθεί από δύο προηγούμενες αιτήσεις και υποβάλει εκ νέου αίτηση.
* Εάν η δίκη ματαιωθεί κατόπιν αίτησης του οφειλέτη και αυτός δεν ζητήσει νέα ημερομηνία εκδίκασης εντός 30 ημερών, τότε θα θεωρείται ότι παραιτήθηκε της αίτησής του για υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη. Τέλος,
* Σε περιπτώσεις αιτήσεων που απορρίφθηκαν από το δικαστήριο θα καταργείται, και μάλιστα αναδρομικά, η παύση ή ο περιορισμός της τοκογονίας και ο οφειλέτης θα πρέπει να καταβάλει και τους τόκους (από την στιγμή της υποβολής της αίτησης) για την καθυστερούμενη οφειλή.
