Ορίστε λοιπόν 10 από τα μεγαλύτερα λάθη που κυκλοφορούν μασκαρεμένα σαν αδιαμφισβήτητες αλήθειες.
Το Έβερεστ είναι το ψηλότερο όρος του κόσμου
Ναι, το Έβερεστ είναι ένα δυσθεώρητα ψηλό βουνό – είναι όμως το ψηλότερο; Βασικά, όχι. Όταν μιλάμε για το ύψος ενός βουνού, ουσιαστικά αναφερόμαστε στην απόσταση της κορυφής του από το επίπεδο της θάλασσας. Όμως, δε θα έπρεπε να μετράμε ένα βουνό από τη βάση του και όχι από το επίπεδο της θάλασσας; Γνωρίστε το Μόνα Κία της Χαβάης, το υψηλότερο όρος του πλανήτη.
Ορίστε και οι αποδείξεις: Η κορυφή του Μόνα Κία απέχει 4.206 μέτρα από το επίπεδο της θάλασσας – ούτε καν το μισό του Έβερεστ δηλαδή, το οποίο αγναντεύει τον πλανήτη από τα 8.848 μέτρα. Όμως, το Έβερεστ δεν έχει υποθαλάσσιο τμήμα – ενώ το Μόνα Κία έχει! Αν μετρήσουμε το ύψος του Μόνα Κία από τη βάση του, το χαβανέζικο αυτό ηφαίστειο έχει ύψος 10.200 μέτρων!
Όμως, ο διασυρμός του μέχρι πρότινος ψηλότερου βουνού δεν τελειώνει εδώ. Το Κιλιμάντζαρο έχει ύψος 5.895 μέτρα από τη βάση του έως την κορυφή. Άρα δεν είναι ούτε κατά διάνοια υψηλότερο από το Έβερεστ. Όμως, το Έβερεστ περιστοιχίζεται από τους... φίλους του τα Ιμαλάια, που όλα ψηλώνουν μισό περίπου εκατοστό το χρόνο και σπρώχνουν έτσι το Έβερεστ ψηλότερα! Το Κιλιμάντζαρο, απ’ την άλλη, δεν είναι μέρος κάποιας οροσειράς, ατενίζοντας την επίπεδη Τανζανία μέσα στη μοναξιά του.
Η θερμότητα του σώματος χάνεται μέσω του κεφαλιού
Χάνουμε την περισσότερη θερμότητα απ’ το κεφάλι μας επειδή έχουμε πολλές αρτηρίες εκεί. Ή επειδή υπάρχει πολύ λίπος ανάμεσα στο τριχωτό της κεφαλής και το κρανίο μας. Ή επειδή κυκλοφορεί πολύ αίμα για να διατηρεί τον εγκέφαλο ζεστό. Ή κάτι άλλο. Γι’ αυτό και πρέπει να φοράμε σκούφο ή καπέλο το χειμώνα, ειδάλλως θα κρυώσουμε.
Η πικρή αλήθεια είναι ότι χάνουμε τόση θερμότητα ανά τετραγωνικό εκατοστό του κεφαλιού όση χάνουμε και απ’ οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος. Μπορεί κανείς να το διαπιστώσει αν δοκιμάσει να βγάλει τον παγετό από το παρμπρίζ του ενώ δε φορά ρούχα (δεν το προτείνουμε).
Επομένως, αν μια χειμωνιάτικη μέρα βρισκόμαστε έξω και προσέξουμε πως το κεφάλι μας κρυώνει πολύ σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα μας, αυτό μάλλον οφείλεται στο ότι δε σκεφτήκαμε να καλύψουμε το κεφάλι μας, ενώ θυμηθήκαμε να καλύψουμε όλο το υπόλοιπο σώμα.
Το σινικό τείχος είναι το μοναδικό ανθρώπινο κατασκεύασμα που είναι ορατό απ’ το διάστημα
Μπορεί κανείς να δει πολλές ανθρώπινες κατασκευές απ’ το διάστημα (ειδικά αν το σημείο που κοιτά έχει νύχτα και λάμπει απ’ τον τεχνητό φωτισμό). Επίσης, είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς το σινικό τείχος της Κίνας από οποιανδήποτε τοποθεσία εκτός Γης, ακόμα κι αν βρίσκεται σε κοντινή τροχιά γύρω από τον πλανήτη. Ακόμα και με έναν ισχυρό φακό, παραμένει δύσκολο να πει κάποιος με βεβαιότητα ότι αυτό που κοιτάζει είναι το σινικό τείχος ή κάτι άλλο.
Υπάρχουν δύο λόγοι που το ψευδο-γεγονός αυτό είναι τόσο διαδεδομένο. Πρώτον, είχε αρχίσει να διαδίδεται προτού ο άνθρωπος πετάξει στο διάστημα, άρα κανείς δεν μπορούσε τότε να το διαψεύσει. Και δεύτερον, το σινικό τείχος είναι ένα τεράστιο… τείχος. Καθώς έχει μήκος εκατοντάδων χιλιομέτρων, εύκολα μπορούμε να κατανοήσουμε όσους υπέθεσαν πως θα φαίνεται ξεκάθαρα απ’ το διάστημα.
Ναι, το σινικό τείχος είναι πάρα πολύ μακρύ. Επίσης, είναι κατασκευασμένο από πέτρες που μαζεύτηκαν από τον περίγυρο, ο οποίος είναι συχνά ίδιου χρώματος με το τείχος. Άρα το σινικό τείχος θα παραμένει δύσκολο στον εντοπισμό απ’ το διάστημα – εκτός κι αν η Κίνα αποφασίσει να το βάψει ροζ.
Το γυαλί είναι υγρό που κινείται αργά
Πολλοί από εμάς ακούγαμε με ενδιαφέρον τους δασκάλους μας να εξηγούν το πώς το γυαλί στα παλιά παράθυρα κυλούσε αργά προς τα κάτω με τα χρόνια, μιας και επί της ουσίας ήταν ένα πολύ αργοκίνητο υγρό και όχι στερεό.
Μάλλον όχι.
Αντί για το (όντως ενδιαφέρον) αργό στάξιμο αιώνων, ο λόγος για τον οποίο το γυαλί στα παλιά παράθυρα δεν είναι ομοιόμορφο και διάφανο είναι ο τρόπος κατασκευής του. Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, τα περισσότερα παράθυρα είχαν γυαλί που φτιαχνόταν με τη μέθοδο της εμφύσησης. Φυσούσαν το γυαλί, το εξομάλυναν, το ζέσταιναν και το περιέστρεφαν, κατασκευάζοντας έτσι ένα «φύλλο» γυαλιού που ήταν φθηνό στην παραγωγή. Με άλλα λόγια, τα παμπάλαια παράθυρα είχαν το γυαλί στην ίδια ακριβώς μορφή όταν κατασκευάζονταν. Δεν υπήρξε κανένα στάξιμο ή κύλισμα και το γυαλί παραμένει μια στερεή ουσία.
Οι μητέρες εγκαταλείπουν τα μικρά τους αν τα αγγίξετε
Πολλές φορές έχουμε συναντήσει ένα μικρό πουλάκι στο δρόμο, συνήθως τραυματισμένο και πάντοτε αβοήθητο. Ο μύθος λέει πως αν το μαζέψουμε και το αφήσουμε σε ασφαλέστερο σημείο για να το φροντίσουν οι γονείς του, η ανθρώπινη μυρωδιά που θα αφήσουμε πάνω του θα τους απωθήσει και θα το εγκαταλείψουν.
Τα μικρά πουλιά δεν αφήνουν τη φωλιά τους παρά μόνο όταν είναι (ή νιώθουν) έτοιμα να πετάξουν. Αλλά ακριβώς όπως εμείς οδηγούσαμε κατά το πρώτο μάθημα οδήγησης, έτσι κι αυτά δεν είναι τόσο καλά στο πέταγμα στην αρχή. Έτσι, πολλές φορές τους «σβήνει η μηχανή» και καταλήγουν στο έδαφος, κλαψουρίζοντας σαν έφηβο που ενώ δεν ξέρει πού είναι το γκάζι και πού το φρένο απαιτεί να του δώσουν τα κλειδιά.
Όσον αφορά λοιπόν το θέμα της οσμής, τα πουλιά δεν έχουν αυτό που θα λέγαμε άριστη όσφρηση. Με εξαίρεση ελάχιστα είδη, αυτό το μικρό μπαλάκι από πούπουλα δε θα αγνοηθεί από τους γονείς του. Θα έρθουν, θα το φροντίσουν και θα του μάθουν εκ νέου πώς να πετά.
Επομένως, όχι, δεν θα του στερήσετε τη γονική φροντίδα αν το πάτε σε ασφαλές σημείο, μακριά από εκεί που παίζει ο σκύλος σας· οι γονείς του άλλωστε επένδυσαν πολύ χρόνο και ενέργεια στην ανατροφή του για να το εγκαταλείψουν επειδή απλώς κάποιος άνθρωπος το άγγιξε.
Υπάρχουν διαφορετικά μέρη στη γλώσσα για κάθε γεύση
Πολλοί πιστεύουν πως υπάρχουν διαφορετικά μέρη πάνω στη γλώσσα, τα οποία είναι εξειδικευμένα σε διαφορετικά είδη γεύσεων. Στην άκρη της είναι το γλυκό μέρος, στα πλάγια το αλμυρό και ούτω καθ’ εξής. Αυτό το «γεγονός» επικρατούσε για πολύ καιρό.
Ωστόσο, πρόσφατα ανακαλύφθηκε πως η όλη ιστορία με τις ζώνες γεύσεων ήταν ένα ψέμα. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να αντιληφθούν διαφορετικές γεύσεις σε κάθε μέρος της γλώσσας τους.
Πριν τον Κολόμβο, οι άνθρωποι πίστευαν πως η Γη είναι επίπεδη
Προτού αναχωρήσουν, οι ναύτες του Κολόμβου πιθανότατα ανησυχούσαν για πολλά πράγματα, μεταξύ των οποίων το σκορβούτο (και όλες οι ασθένειες των ναυτικών), τα θαλάσσια τέρατα και οι επιδρομές.
Ωστόσο, μάλλον δεν ανησυχούσαν μήπως πέσουν από την άκρη του πλανήτη. Πιθανόν να πιστεύουμε πως ο Κολόμβος ήθελε να γίνει διάσημος επιτυγχάνοντας το ακατόρθωτο, να αποδείξει δηλαδή ότι η Γη είναι στρογγυλή. Λάθος!
Από την εποχή των φωτισμένων αρχαίων Ελλήνων, πολλοί άνθρωποι ήξεραν πως πατούσαν πάνω σε μια απέραντη σφαίρα. Υπήρχαν πολλές αποδείξεις γι’ αυτό, όπως τα πλοία που χάνονταν στον ορίζοντα, κατεβαίνοντας αργά καθώς απομακρύνονταν.
Υπήρξαν πολλές ενστάσεις στο σχέδιο του Κολόμβου να φτάσει τις Ανατολικές Ινδίες μέσω μιας τελείως νέας διαδρομής, αλλά μια τραγική (και πανάκριβη) βουτιά από μια άκρη του πλανήτη στην άβυσσο δεν ήταν ανάμεσα σε αυτές. Πιο εριστικοί ήταν οι οργανωτές και οι χρηματοδότες, μιας και δεδομένου του μεγέθους της υδρογείου, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να πετύχαινε το σκοπό του ο Κολόμβος.
Το αίμα που δεν κουβαλά οξυγόνο είναι μπλε
Όλοι βλέπουμε το ξεκάθαρο μπλε χρώμα που έχουν οι φλέβες μας. Επομένως, μας φαίνεται λογικό πως, όποια κι αν είναι η μαγική και μυστηριώδης ουσία που τρέχει μέσα τους (καλά, το κλασικό αίμα είναι), είναι φυσικά χρώματος μπλε.
Αλλά όχι! Από τη στιγμή που το αίμα μας σταματά στην τράπεζα (τους πνεύμονες) και κάνει ανάληψη μετρητών (οξυγόνο), κοκκινίζει από πλούτο (ανοιχτό κόκκινο αίμα). Αφότου περάσει μια νύχτα στην πόλη (κυκλοφορήσει στο σώμα μας δηλαδή), επιστρέφει με ένα επώδυνο χανγκόβερ (το αίμα έχει γίνει σκούρο κόκκινο) και πάει να ξαπλώσει στον καναπέ (στην καρδιά).
Βασικά, οι φλέβες φαίνονται μπλε λόγω του τρόπου που πέφτει το φως πάνω τους, όχι επειδή περιέχουν κάτι μπλε.
Οι χαμαιλέοντες αλλάζουν χρώμα για να καμουφλαριστούν
Εντάξει, οι χαμαιλέοντες είναι από τα πιο ενδιαφέροντα είδη στον κόσμο.
Είναι ενδιαφέροντα για πολλούς λόγους· για τα αστεία πόδια τους με τα δύο δάχτυλα, τα υπερκινητικά τους μάτια, τις στριφογυριστές τους ουρές και τα άλλα φυσικά τους χαρακτηριστικά. Το καλύτερο όμως είναι ο πολυχρωματισμός τους. Ωστόσο, όλα αυτά τα χρώματα που αλλάζουν, σε αντίθεση με αυτό που πολλοί πιστεύουν, δεν έχουν καμία σχέση με το καμουφλάζ. Συνήθως, τα είδη του χαμαιλέοντα είναι εκ φύσεως καλά καμουφλαρισμένα. Δεδομένου και του περιβάλλοντος όπου ζει, ο καλύτερος τρόπος να καμουφλαριστεί ένας χαμαιλέοντας είναι να διατηρήσει το φυσικό του χρώμα.
Αντίθετα, η εναλλαγή χρωμάτων του χαμαιλέοντα εξαρτάται από σωματικές, ψυχολογικές και συναισθηματικές αλλαγές. Αν αισθάνεται ένταση (φόβο ή οργή για παράδειγμα), θα αλλάξει χρώμα χρησιμοποιώντας τα ειδικά του κύτταρα. Επίσης, αλλάζει χρώμα για να επικοινωνήσει με άλλους χαμαιλέοντες και για να ξεκινήσει φασαρία με έναν ανταγωνιστή. Τέλος, σημαντικό ρόλο στο χρώμα παίζει και ο φωτισμός και η θερμοκρασία.
Οι άνθρωποι έχουν 5 αισθήσεις
Ακοή, όσφρηση, αφή, γεύση, οσμή. Από το δημοτικό διδασκόμαστε πως αυτές είναι οι 5 αισθήσεις που μας βοηθούν να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας. Βέβαια, στο διάλειμμα ίσως πέφταμε και χτυπούσαμε – και το αντιλαμβανόμασταν μέσω της αλγαισθησίας, της ικανότητας του να νιώθουμε τον πόνο.
Υπάρχουν πολλές περισσότερες αισθήσεις, αν και ο αριθμός τους ποικίλλει και ο τελικός αριθμός των αισθήσεων βρίσκεται σε μια κατάσταση διαρκούς αμφισβήτησης. Παραλείποντας τις βαρετές που λειτουργούν χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, φτάνουμε στην ιδιοδεκτικότητα. Η ιδιοδεκτικότητα είναι μια αίσθηση που επιτρέπει σε δύο μέρη του σώματός μας να έρχονται σε επαφή χωρίς να κοιτάμε. Όταν τρίβουμε τα μάτια μας το πρωί, χρησιμοποιούμε την ιδιοδεκτικότητα.
Μερικοί μετρούν την πείνα και την δίψα σαν αισθήσεις, όπως και την αίσθηση του κρύου και του ζεστού. Η φαγούρα, από την άλλη, μάλλον είναι ανεξάρτητη από την αφή και τον πόνο. Σίγουρα όμως είναι εκνευριστική!
