που καταγράφει τα μεγαλύτερα ποσοστά πανελλαδικά στις δίδυμες ή πολύδυμες κυήσεις.
Ίσως αυτός είναι και ένας από τους λόγους που στα Χανιά, δημιουργήθηκε και δραστηριοποιείται ο μόνος σύλλογος γονέων δίδυμων που υπάρχει πανελλαδικά και στόχο έχει να βοηθήσει τους γονείς να ανταπεξέλθουν σε μια πρωτόγνωρη για αυτούς κατάσταση. Και μπορεί για όσους είναι "απ'έξω" η εικόνα δίδυμων παιδιών, ειδικά όταν μοιάζουν μεταξύ τους (μονοζυγωτικά) να είναι χαριτωμένη, όμως για τους γονείς αυτή η νέα πραγματικότητα, συνοδεύεται από αγωνίες "εις διπλούν" για το πώς θα ανταπεξέλθουν στο μεγάλωμα των παιδιών τους.
Ποιές είναι οι ιδιαιτερότητες των διδύμων, τι θα πρέπει να προσέξουν οι γονείς, ποια είναι τα συχνότερα λάθη που πρέπει να αποφύγουν, τι συμβουλεύουν οι ψυχολόγοι; Συναντήσαμε δύο μέλη του Συλλόγου Γονένων, την Τατιάνα Καλαϊτζάκη και την Ελίνα Λυκάκη, που έχουν δίδυμα κορίτσια και αγόρα αντίστοιχα καθώς και την ψυχολόγο, σύμβουλο προσωποκεντρικής προσέγγισης Σπυριδούλα Σταμπολάκη, και να δούμε μαζί αυτά τα ερωτήματα
Η ιδιαίτερη σχέση των διδύμων
Είναι γνωστή η φήμη που ακολουθεί τα δίδυμα, ότι αναπτύσσουν μια ιδιαίτερη σχέση μεταξύ τους και ότι συχνά μπορούν να επικοινωνούν τηλεπαθητικά. Ισχύει αυτό και που μπορεί να οφείλεται;
Η Ελίνα ήδη έχει παρατηρήσει στα 6,5 χρονών αγόρια της, αυτή την "μαγική" όπως τη χαρακτηρίζει σύνδεση.
"Έχουν μια ιδιαίτερη, μαγική θα έλεγα σχέση μεταξύ τους την οποία θεωρώ ότι δεν μπορούν να έχουν ούτε με εμένα. Αυτή η ιδιαιτερότητα τστη σχέση τους φαίνεται όταν συμβαίνει κάτι άσχημο. Παράδειγμα και στις δύο περιπτώσεις που ο ένας από τους δύο είχε πάει στο Νοσοκομείο ο άλλος που είχε μείνει σπίτι με τη γιαγιά, δεν έτρωγε, δεν έπινε δεν έπαιζε και όλο έλεγε "πότε θα έρθει ο αδελφός μου", "μαμά θα πεθάνει ο αδελφός μου". Δηλαδή είχε πέσει σε μια τύπου κατάθλιψη. Όταν συμβαίνει κάτι στον έναν, εκεί καταλαβαίνεις ότι μεταξύ τους υπάρχει κάτι , σχεδόν μεταφυσικό".
"Δεν υπάρχει κάποια εξήγηση επιστημονική για αυτήν την ιδιαίτερη σχέση", σημειώνει η ψυχολόγος Σπυριδούλα Σταμπολάκη. "Θεωρείται ότι επειδή έχουν μάθει να υπάρχουν μέσα στην μήτρα μαζί από την αρχή, έχουν αναπτύξει έναν πάρα πολύ ιδιαίτερο δεσμό. Αυτός ο δεσμός τα κάνει να επικοινωνούν τηλεπαθητικά, να νιώθουν ή να διαισθάνονται πράγματα μεταξύ τους".
Από την πλευρά της η Τατιάνα δίνει μια άλλη πτυχή για αυτήν την ιδιαίτερη σχέση.
"Εγώ θεωρώ με λίγα λόγια ότι μαζί δεν κάνουν και χώρια δεν μπορούνε. Ενώ τσακώνονται συνέχεια, μην διανοηθεί να πειράξει κάποιος την αδελφή της άλλης.. Μια μέρα ήρθε η μια μου κόρη και μου λέει ότι στο σχολείο πήγε και έσπρωξε ένα αγοράκι Όταν την ρώτησα γιατί το έκανε αυτό αφού έχουμε μάθει ότι δεν χτυπάμε άλλα παιδάκια μου είπε «πήγε και πείραξε την αδελφή μου και την αδελφή μου μπορώ να την πειράζω μόνο εγώ και κανείς άλλος». Είναι σχέση πάθους, δεν μπορούν χώρια αλλά το μεταξύ τους να τσακωθούν δεν πιάνεται"
Η ψυχολόγος κ. Σταμπολάκη προσθέτει ότι τα δίδυμα αναπτύσσουν επίσης ένα είδος εξάρτησης μεταξύ τους ενώ ταυτόχρονα έχουν την τάση και την ανάγκη να διαφοροποιηθούν, να νιώσουν ότι είναι αυτόνομες οντότητες όπως κάθε άλλος άνθρωπος.
"Τα δίδυμα έχουν μια εξάρτηση μεταξύ τους, έναν διαφορετικό δεσμό, αναπτύσσουν άλλους κώδικες και επικοινωνία ενώ ως διαφορετικά πρόσωπα έχουν την τάση να διαφοροιποιηθούν, να αναπτυχθούν και να εξελιχθούν ως αυτόνομες προσωπικότητες. Την ίδια στιγμή ξέρουν ότι έχει ο ένας τον άλλο. Ίσως για αυτό έχει παρατηρηθεί ότι αργούν να μιλήσουν ή να κάνουν άλλα πράγματα που άλλα μωρά που δεν είναι σε δίδυμη κύηση τα κάνουν πιο σύντομα. Ίσως επειδή μεταξύ τους έχουν αναπτύξει μια ιδιαίτερη γλώσσα μένουν σε αυτά.
Μπορεί να είναι δίδυμα αλλά είναι δύο ξεχωριστά άτομα
Ένα από τα πιο συχνά λάθη που κάνουν οι γονείς, είναι ότι αντιμετωπίζουν τα παιδιά σαν να είναι μονάδα και όχι δύο ή και παραπάνω ξεχωριστά άτομα που απλά έτυχε να γεννηθούν μαζί. Έτσι δεν βοηθούν τα παιδιά τους σε ένα κομβικό σημείο όπως σημειώνει η κ. Σταμπολάκη, να διαφοροποιηθούν και να αυτονομηθούν που είναι και η τάση πραγμάτωσης κάθε ανθρώπου
"Πολύ συχνά οι γονείς τα ντύνουν ακόμα και σήμερα με τον ίδιο τρόπο, ενώ οι ειδικοί τους λέμε ότι πρέπει να δουν ότι είναι δύο διαφορετικά πρόσωπα, απλά έτυχε να γεννηθούν την ίδια στιγμή. Ακόμα και όταν πρόκειται για μονοζυγωτικά δίδυμα. Οι γονείς θα πρέπει να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αυτονομηθούν, χωρίς να χάσουν την αίσθηση ασφάλειας και συμπαράστασης, αλλά θα πρέπει το καθένα να βρει το ρυθμό του, τα δικά του θέλω. Η διαφοροποίηση και η αυτονομία είναι η τάση πραγμάτωσής μας. Όταν αποτυγχάνουν να το κάνουν αυτό, αυτό έχει ως συνέπεια να "μπουκώνονται" οι διαφορετικότητες των παιδιών. Έτσι, δεν θα μάθει ποτέ το καθένα να κοιτάει εντός του, να βρει τα δικά του συναισθήματα, τον δικό του τρόπο έκφρασης, τρόπο σκέψης τη διεκδίκηση, τα όρια, τι θέλει κάθε στιγμή, πώς θα επικοινωνήσει μέσα στις σχέσεις του"
Τι θα πρέπει όμως να κάνουν οι γονείς για να μην ταυτίζουν τα παιδιά τους και να τα βοηθήσουν να αναπτύξουν τις διαφορετικότητές τους και να αναπτύξουν την αυτονομία τους;. Η απάντηση είναι απλή αλλά η εφαρμογή της δύσκολη.
."Δίνοντας στον καθένα την δική του προτεραιότητα και προσοχή" σημειώνει η κ. Σταμπολάκη. "Κάθε νέο άτομο, ανεξάρτητα αν είναι από διδυμη κύηση ή όχι, χρειάζεται να συνδεθεί με τον γονιό, τον σημαντικό Άλλο με τον μπαμπά και τη μαμά, ή με κάποιο άλλο σημαντικό πρόσωπο που έχει την κηδεμονία, να αναπτύξεί την ασφαλή προσκόληση και δεσμό. Χρειάζεται να νιώσει ασφάλεια, ότι κάποιος το προσέχει, ότι για κάποιον είναι σημαντικό. Αυτό είναι κομβικό σημείο. Οι γονείς που έχουν δίδυμα δυσκολεύονται γιατί από την αρχή τα παιδιά είναι δύο μαζί οπότε η προσοχή τους και οι "κεραίες τους" χρειάζεται να είναι στις επάλξεις, όχι για ένα πρόσωπο αλλά ταυτόχρονα για δύο και μάλιστα για δύο άτομα που είναι ξεχωριστά. Αυτό είναι και μια παγίδα. Οι γονείς συχνά νομίζουν ότι είναι μια μονάδα ενώ είναι δύο. Νιώθουν τύψεις και ενοχές. Αν δώσουν λίγο σημασία στο ένα, νιώθουν πώς πρέπει να δώσουν στο άλλο ταυτόχρονα και παγιδεύονται εκεί. Υπάρχουν βέβαια τρόποι. Να μοιράζονται οι γονείς τους ρόλους τους.
Η Τατιάνα σημειώνει ότι αυτή η αίσθηση ότι δεν μπορείς να αφιερωθείς αποκλειστικά σε κάθενα παιδί χωριστά είναι κάτι το οποίοοι άλλοι γονείς που δεν έχουν δίδυμα δεν το κατανοούν και είναι πολύ έντονο, ειδικά στην αρχή.
"Την κάθε στιγμή του παιδιού σου δεν την ζεις όπως θέλεις με το παιδί σου την αγκαλιά σου, δεν χορταίνεις την αγκαλιά του ενός παιδιού, γιατί ταυτόχρονα πρέπει να το αφήσεις να καλέσεις το άλλο. Δεν προλαβαίνεις να χαρείς στιγμές προσωπικές με το ένα από τα δύο παιδιά. Κάποιες φορές θέλεις να περάσεις περισσότερο χρόνο με το ένα παιδί για να νιώσει ότι έχεις αποκλειστική επαφή και δεν μπορείς. Πάντα έχεις και τα δυο παιδιά μαζί και νιώθουν ότι δεν έχουν την αποκλειστικότητά σου που την διεκδικούν όταν είναι σε μικρές ηλικίες"
Όλα είναι ''εις διπλούν" προσθέτει η Ελίνα "Ακόμα και για τη συναισθηματική τους υποστήριξη. Όταν έχεις δύο παιδάκια 4 ετών και πρέπει να πάνε στον παιδικό σταθμό, που είναι ο πρώτος αποχωρισμός από το στενό οικογενειακό περιβάλλον και τη μαμά, πρέπει να αντιμετωπίσεις αυτόν τον αποχωρισμό εις διπλούν και ταυτόχρονα. Πρέπει να στρέψεις το ενδιαφέρον σου ταυτόχρονα σε δύο ανθρώπους που σε χρειάζονται την ίδια στιγμή για τον ίδιο λόγο κάποιες φορές".
Οι γονείς θα πρέπει να παραδεχθούν το "πένθος" της γέννας
Όλες αυτές οι εμπειρίες και αγωνίες που βιώνουν οι γονείς, οι οποίες είναι πρωτόγνορες για αυτούς, απαιτούν από τους ίδιους, ειδικά όταν έχουν δίδυμα παιδιά, να δίνουν τον εαυτό τους "εις διιπλούν" και να καταβάλουν περισσότερη προσπάθεια. Για το λόγο αυτό όπως τονίζει η κ. Σταμπολάκη, στη σχολή γονέων που είχε δημιουργηθεί πέρυσι στο "Σύλλογο Γονέων διδύμων", δόθηκε έμφαση στο πώς είναι οι γονείς μέσα σε αυτήν την κατάσταση..
"Οι γονείς είναι το θέμα γιατί αν οι γονείς δεν φροντίσουν τον εαυτό τους δεν μπορούν να δώσουν αυτό που χρειάζονται τα δίδυμα. Ούτως ή άλλως ο ερχομός ενός παιδιού είναι πολύ μεγάλη αλλαγή και έχει μέσα και πένθος. Όταν έρχεται ένα παιδί, μπορεί να είναι πολύ χαρούμενο γεγονός ταυτόχρονα όμως χάνεται όλη η πραγματικότητα που είχαμε πριν.. Αυτή ή μη αναστρέψιμη αλλαγή έχει μέσα ένα πένθος. Σε μια δίδυμη κύηση χρειάζεται οι γονείς να δώσουν στον εαυτό τους χρόνο και χώρο, να κλάψουν ίσως και να επιτρέψουν στον εαυτό τους να τα φανερώσουν και να τα αποδεχτούν αυτά τα συναισθήματα. Είναι ανθρώπινο. Οι γονείς συχνά παραβλέπουν τον εαυτό τους. Ξεχνούν τα δικά τους όρια, αν και θέλουν να μάθουν στα παιδιά να έχουν όρια"
Χωρισμός των παιδιών
Μια επίσης σημαντική απόφαση που θα κληθούν να λάβουν οι γονείς είναι αν θα χωρίσουν τα παιδιά τους όταν πηγαίνουν στο σχολείο ή όχι. Οι περισσότεροι ψυχολόγοι συστήνουν στους γονείς ότι αυτή είναι η καλύτερη επιλογή για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτυχθούν αυτόνομα. Γιατί όμως είναι σημαντικό αυτό;
Αρχικά όπως εξηγεί η κ. Σταμπολάκη, "Στα δίδυμα γίνεται άμεσα μια σύγκριση. Κοινωνικά και ως νοοτροπία έχουμε μάθει να τα συγκρίνουμε αυτόματα. Τα δίδυμα ναι μεν έχουν μια τρομερή συμμαχία και σύμπνοια και γίνονται ομάδα ενάντια ακόμα και στους γονείς αλλά ταυτόχρονα μπαίνουν και σε μια διαδικασία σύγκρισης αυτόματη. Αυτό είναι παγίδα. Σε αυτήν την διαδικασία μπαίνουν και τα ίδια τα παιδιά, κάτι όμως που το μαθαίνουν απέξω. Οι γονείς θα πρέπει να δώσουν σημασία στην αξία του κάθε παιδιού. Είναι σημαντικό τα παιδιά να χωρίζονται και στα σχολεία γιατί αποφεύγεται αυτή η σύγκριση. Η απόψη μόυ είναι ότι αυτό χρειάζεται για να τους δώσουν το περιθώριο να αναπτυχθούν και να βρουν τον εαυτό τους μέσα σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Διαφορετικά, όταν δεν προωθείται αυτή η διαφορετικότητα και οι γονείς τα θεωρούν ως μια μονάδα, "μπουκώνονται" τα συναισθήματά τους, οι ιδέες τους οι σκέψεις τους. Έτσι είναι πιο ισότιμα. Ο διαχωρισμός στο σχολείο μπορεί να βοηθήσει και στην απόδοση και εξέλιξή τους γιατί το κάθε παιδάκι μαθαίνει πώς μπορεί να υπάρχει και χωρίς τον δίδυμό του. Μαθαίνουν να είναι αυτόνομα. Αυτή είναι η ουσία, το παιδί να μάθει να ζει μόνο του"
Η Τατιάνα δεν ήθελε να χωρίσει τα δίδυμα κορίτσια της αλλά τώρα το σκέφτεται. "Πήγαινα τα παιδιά μου σε μια αθλητική δραστηριότητα. Κάποια στιγμή το ένα από τα δύο μου παιδιά δεν ήθελε να συνεχίσει και σταμάτησε από αυτή την δραστηριότητα. Από τη στιγμή εκείνη το άλλο παιδί έδειξε τεράστια πρόοδο σε αυτό που έκανε. Με "έπιασε" λοιπόν η δασκάλα και μου είπε ότι από τότε που σταμάτησε το ένα παιδί, το άλλο είχε αλματώδη πρόοδο, "απελευθερώθηκε" και έδειξε πόσο μπορεί να αποδώσει σε αυτό που κάνει.
Τα δίδυμα αγόρια της Ελίνας, που πηγαίνουν στην πρώτη δημοτικού, φοιτούν σε διαφορετικά τμήματα. "Ο καθένας ακολουθεί το ρυθμό της δασκάλας του. Είναι καλύτερα έτσι. Σε κοινωνικό επίπεδο ο καθένας αναπτύσσεται μόνος του αλλά και όσον αφορά το γνωστικό μέρος ο ένας δεν επηρεάζεται από τον άλλο. Δεν υπάρχει ο ανταγωνισμός.
Κλείνοντας ρωτήσαμε την Τατιάνα και την Ελίνα, αν υπάρχει κάτι που να τις αγχώνει για το μέλλον σε σχέση με τα παιδιά τους. Η Τατιάνα απαντά αμέσως: "Ότι θα φύγουν ταυτόχρονα όταν μεγαλώσουν" Η Ελίνα λέει ότι αισθάνεται ότι δεν προλαβαίνει να απολαύσει την κάθε ηλικία όσο θα ήθελε.
Πάντως για κάθε αγωνία που έχουν, ο "Σύλλογος Γονέων Διδύμων" θα είναι εκεί για να βοηθήσει τα μέλη τους με κάθε είδους υποστήριξη, υλική, συναισθηματική, ψυχολογική. Μέχρι στιγμή ο σύλλογος έχει 40 εγγεγραμμένα μέλη και συνεχώς αναπτύσσεται.
