Νιώθεις να παρατηρείς από ψηλά τον εαυτό σου, τη ζωή σου, χωρίς να μπορείς να επέμβεις. Ζεις έναν εφιάλτη, χωρίς να ξέρεις τι είναι ακριβώς.
Η κατάσταση αυτή ορίζεται από τους ειδικούς ως αποπροσωποποιητική διαταραχή και συχνά συνοδεύεται από την αίσθηση αποπραγματοποίησης. Άγνωστες λέξεις; Η ψυχολόγος Αγγελική Καραγιάννη ξεδιαλύνει το τοπίο.
«Βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι η μεταβολή στη συνηθισμένη αίσθηση της προσωπικής ταυτότητας του ατόμου, δηλαδή στο πώς βιώνει το άτομο τον εαυτό του. Το άτομο μπορεί να αισθάνεται ‘αποξενωμένο’ και αποστασιοποιημένοο από τον εαυτό του, να νιώθει αλλόκοτα, σαν να παρατηρεί το σώμα του και τις ψυχικές του λειτουργίες», αναφέρει η ίδια.
«Μπορεί ακόμα να νιώθει πως αιωρείται στον αέρα πάνω από το σώμα του, ότι πλέει, σαν να είναι ρομπότ ή σαν να βρίσκεται μέσα σε ένα όνειρο. Επιπλέον, μπορεί να νιώθει το σώμα του είναι «άψυχο» ή ότι είναι εγκλωβισμένο στο σώμα κάποιου άλλου. Συχνά υπάρχει η αίσθηση ότι τα άκρα του είναι πολύ μεγάλα ή πολύ μικρά. Το άτομο εμφανίζει έλλειψη ικανότητας για συναισθηματική ανταπόκριση, αίσθηση ελλειμματικού ελέγχου της συμπεριφοράς και της ομιλίας καθώς και διάφορα είδη αισθητηριακής αναισθησίας», προσθέτει.
Σύμφωνα με την ειδικό, η διαταραχή αυτή συχνά συνοδεύεται από αίσθηση αποπραγματοποίησης, δηλαδή το άτομο αισθάνεται ότι δεν υπάρχει πραγματικά ή ότι ο κόσμος που ζει δεν είναι πραγματικός. Αισθάνεται, δηλαδή, σαν να βρίσκεται σε σκηνικό θεάτρου ή ταινίας. Σε κάποιες περιπτώσεις ενδέχεται να εμφανίσει επεισόδια déjà vu, αίσθηση δηλαδή πως κάτι που συμβαίνει τώρα έχει ξανασυμβεί ή επεισόδια jamais vu, δηλαδή να μη γνωρίζει το μέρος ή την κατάσταση στην οποία βρίσκεται παρά το γεγονός ότι είναι οικεία.
Παραδόξως, όλα τα παραπάνω μπορεί να φαίνονται στον πάσχων ως «τρέλα» και να τον κάνουν να νιώθει έντονο άγχος, όμως ο ίδιος δεν χάνει την επαφή με την πραγματικότητα. Παρά το γεγονός λοιπόν, ότι μπορεί να νιώθει απομακρυσμένος από τον εαυτό του, γνωρίζει ότι αυτά δε συμβαίνουν στην κυριολεξία.
Η διαταραχή κατά κύριο λόγο εμφανίζεται ως σύμπτωμα σε άλλες διαταραχές, όπως αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη, σχιζοφρένεια και οριακή διαταραχή της προσωπικότητας, όμως όπως μας πληροφορεί η κ. Καραγιάννη, μπορεί να συμβεί και στην φυσιολογική ζωή, κάτω από ορισμένες συνθήκες π.χ. μετά από ένα τροχαίο ή κατά τη διάρκεια διαλογισμού. «Ένα ποσοστό 26-74% παθαίνει μια σύντομη κρίση αποπροσωποποίησης κάποια στιγμή στη ζωή του, ενώ ένα ποσοστό 31-66% μετά από σοβαρή στρεσογόνο συνθήκη».
Παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνισή της είναι η χρήση ουσιών, κυρίως χασίς, και ψευδαισθησιογόνων, ενώ σχετίζεται με τραυματικές εμπειρίες κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
Πώς αντιμετωπίζεται; «Η αποπροσωποιητική διαταραχή θεωρείται σπάνια διαταραχή, με μέσο όρο έναρξης τα 16 έτη. Οι πάσχοντες δεν απευθύνονται στον ειδικό για τη συγκεκριμένη διαταραχή, αλλά για άλλες δυσκολίες όπως κρίσεις πανικού, άγχος και κατάθλιψη. Η θεραπεία περιλαμβάνει την χρήση αγχολυτικών ή αντικαταθλιπτικών συνδυαστικά με ψυχοθεραπεία», λέει η κ. Καραγιάννη.
Πηγή
