Σε ένα stress test διαρκείας οδηγούνται οι ελληνικές συστημικές τράπεζες, με στόχους που...
κατά ορισμένους τραπεζίτες "λίγο απέχουν από τα όρια του ανέφικτου...".
Είναι χαρακτηριστικό ότι η συμφωνία, που κλείνει στο τέλος του μήνα, προβλέπει, όπως αποκαλύπτει το "Κεφάλαιο", δέσμευση ετήσιας μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 4,5 δισ. ευρώ για την καθεμία ετησίως (!) και συνολικά 53,6 δισ. συνολικά για την τριετία 2019-2021.
Η πρόκληση επίτευξης των δεσμεύσεων αυτών σε μία τριετία η οποία αρχίζει με το εκλογικό έτος 2019 καθιστά, σύμφωνα με παράγοντες της τραπεζικής αγοράς, τους στόχους αυτούς εξαιρετικά δύσκολους, αν όχι εξωπραγματικούς, προβλέποντας πέραν των άλλων και τη διενέργεια χιλιάδων πλειστηριασμών ετησίως.
Με βάση τα δεδομένα αυτά και σε ορατό χρονικό ορίζοντα, οι τράπεζες θα υποχρεωθούν –αν δεν καταφέρουν να πειθαρχήσουν στις δεσμεύσεις αυτές– να αναζητήσουν νέα κεφαλαιακή ενίσχυση σε ένα περιβάλλον που, προς το παρόν τουλάχιστον, δεν φαίνεται ιδιαίτερα ευνοϊκό.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του "Κ", η συμφωνία με τον SSM μετά τον απολογισμό των μέχρι σήμερα ενεργειών και την αξιολόγησή τους καταλήγει στο να αναστρέψει την πυραμίδα των "εργαλείων" για τη μείωση των "κόκκινων" δανείων. Οι πωλήσεις δανείων, συνεπικουρούμενες από τις τιτλοποιήσεις NPLs, θα έρθουν στην κορυφή της λίστας των δράσεων, υποσκελίζοντας τη συμβολή των ρυθμίσεων στην τρίτη θέση, μετά τους πλειστηριασμούς.
Έτσι, οι τράπεζες θα κληθούν να μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά τους στα 35 δισ. ευρώ, από 88,6 δισ. ευρώ (Ιούνιος 2018). Η μείωση αυτή θα επέλθει μέσα στην τριετία 2019-2021, με ζητούμενο την υποχώρηση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) κάτω του 20% στο τέλος του 2021, από 47,6% σήμερα.
Η υποβολή της νέας στοχοθεσίας των τραπεζών στον SSM θα γίνει στις 30 Σεπτεμβρίου. Όπως είχε αποκαλύψει το "Κ" σε προηγούμενο δημοσίευμα, αμέσως μετά τις 20 Αυγούστου θα ξεκινούσε η πραγματική Οδύσσεια των τραπεζών για τη μείωση των "κόκκινων" δανείων, με απαιτήσεις-"σοκ" από πλευράς SSM για μείωσή τους κατά 50 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του "Κ", οι νέοι στόχοι που έχουν διαμορφωθεί προβλέπουν ότι τα επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων στο σύνολο των δανείων των τεσσάρων συστημικών τραπεζών θα υποχωρήσουν στο 17% έως 23% στο τέλος του 2021, με τις τρεις από τις τέσσερις τράπεζες να κινούνται κάτω του 20%. Όπως είχε γράψει το "Κ", ο SSM είχε διαμηνύσει στις τράπεζες ότι θα επιθυμούσε τον δείκτη NPEs και κάτω του 20% το 2021, ει δυνατόν στο 17%, με στόχο περαιτέρω υποχώρησή του κάτω του 10%, από 9% έως ιδανικά 6%, στα τέλη του 2022.
Ο άθλος που καλούνται να επιτύχουν σε πρώτη φάση οι τράπεζες, μειώνοντας κατά 53,6 δισ. ευρώ τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά τους έως τον Δεκέμβριο του 2021, μεταφράζεται σε ετήσια μείωση της τάξεως των περίπου 18 δισ. ευρώ (17,8 δισ.). Το ποσό αυτό, αν επιμεριστεί στις τέσσερις συστημικές τράπεζες, υποχρεώνει την καθεμία από αυτές να μειώνει ετησίως τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά της κατά 4,5 δισ. ευρώ.
Όσο για το επόμενο βήμα, εντός του 2022 τα συνολικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο σύνολο των τεσσάρων συστημικών τραπεζών θα πρέπει να έχουν υποχωρήσει τουλάχιστον στα 17,7 δισ. ευρώ, με επιθυμητή την αποκλιμάκωσή τους στα 10,6 δισ. ευρώ.
Η υπέρβαση στόχων και... εαυτών που καλούνται να επιτύχουν οι διοικήσεις των τραπεζών μέσα στην τριετία 2019-2021, σχεδιάζεται να επιτευχθεί σε ποσοστό 40%-45% μέσω πωλήσεων και τιτλοποιήσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων, κατά 30%-35% μέσω πλειστηριασμών και ρευστοποιήσεων ενεχύρων, κατά 20% μέσω ρυθμίσεων και αποπληρωμών και κατά το εναπομείναν μέσω διαγραφών μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Πωλήσεις και τιτλοποιήσεις
Τη μερίδα του λέοντος στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα έχουν εφεξής οι πωλήσεις, με αρωγό και τις τιτλοποιήσεις NPLs, για τις οποίες οι εποπτικές Αρχές έχουν δώσει το "πράσινο φως". Πωλήσεις και τιτλοποιήσεις δανείων εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 24 δισ. ευρώ μέσα στην τριετία 2019-2021.
Οι πωλήσεις NPLs και τα τιμήματα στα οποία θα πραγματοποιηθούν θα είναι ο κρίσιμος παράγοντας που θα καθορίσει το κατά πόσον θα επηρεαστεί αρνητικά η κεφαλαιακή βάση των τραπεζών, απαιτώντας νέο γύρο κεφαλαιακής ενίσχυσης.
Σημειώνεται ότι, με βάση τη στοχοθεσία που είχε διαμορφωθεί για την τριετία που θα λήξει τον Δεκέμβριο του 2019, οι πωλήσεις NPLs αναμενόταν να ανέλθουν σε 11,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 7,3 δισ. ευρώ προερχόμενες από επιχειρηματικά δάνεια, 4,1 δισ. ευρώ από καταναλωτικά και 200 εκατ. ευρώ από στεγαστικά.
Στη στοχοθεσία για την επόμενη τριετία οι πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων διπλασιάζονται, και μάλιστα θα διευρυνθούν για να συμπεριλάβουν για πρώτη φορά και τα στεγαστικά δάνεια, όπως έχει γράψει το "Κ". Μια πρόγευση των επικείμενων πωλήσεων "κόκκινων" στεγαστικών δανείων έδωσε η απόφαση της Eurobank να προχωρήσει σε τιτλοποίηση στεγαστικών NPLs.
Θα πρόκειται για στεγαστικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 2 δισ. ευρώ. Η συναλλαγή θα προχωρήσει μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, με προοπτική να έχει ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του α' εξαμήνου 2019. Η τιμολόγηση της τιτλοποίησης θα γίνει προς το τέλος του 2018 και υπάρχουν ενδείξεις για ισχυρό ενδιαφέρον από επενδυτές, καθώς πρόκειται για την πρώτη τιτλοποίηση στην Ελλάδα, και μάλιστα δανείων με εξασφαλίσεις.
Τα στεγαστικά δάνεια που θα τιτλοποιήσει η τράπεζα θα αποτελέσουν το κάλυμμα για την έκδοση τριών ομολόγων (senior, medium, junior). Σύμφωνα με τις πληροφορίες, από τα ομόλογα που θα εκδοθούν η τράπεζα θα κρατήσει το 50%, εισπράττοντας, έτσι, και τις αποδόσεις των ομολόγων, πέραν των εσόδων που θα έχει από την πώληση των ομολόγων που θα αγοραστούν από επενδυτές.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η τιτλοποίηση θα περιλαμβάνει δύο κατηγορίες ακινήτων: μικρά, με αξία από 30.000 έως 60.000 ευρώ, και μεγαλύτερα, αξίας από 60.000 έως 100.000 ευρώ.
Τα δάνεια που θα τιτλοποιηθούν θα εξακολουθήσουν να διέπονται από το ελληνικό δίκαιο. Αυτό σημαίνει ότι, π.χ., δάνειο που εντάσσεται στο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη θα συνεχίσει να απολαμβάνει την προστασία του νόμου. Παράλληλα, δάνειο που θα έχει τιτλοποιηθεί θα μπορεί ενδεχομένως αργότερα να ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη.
Οι πλειστηριασμοί
Αμέσως μετά, στην κλίμακα της συμβολής των μέσων για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των τραπεζών έρχονται οι πλειστηριασμοί. Το ποσό κατά το οποίο αναμένεται να μειώσουν τα NPEs υπολογίζεται σε 18,7 δισ. ευρώ και περιλαμβάνει, επίσης, ένα ποσό που θα προέλθει από ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων επιχειρήσεων που έχουν πτωχεύσει εδώ και χρόνια.
Με τη στοχοθεσία της τριετίας που θα έληγε το 2019, η μείωση των NPEs από ρευστοποιήσεις υπολογιζόταν στα 10,6 δισ. ευρώ (7,5 δισ. ευρώ από επιχειρηματικά δάνεια, 2,9 δισ. ευρώ από στεγαστικά και 200 εκατ. ευρώ από καταναλωτικά).
Οι πλειστηριασμοί έχουν αποκτήσει μια σταθερά αυξητική τροχιά, έχοντας παγιωθεί πλέον στους 2.000 μηνιαίως. Στην πλατφόρμα των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών είχαν αναρτηθεί μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου 18.123 πλειστηριασμοί, οι οποίοι είναι προγραμματισμένοι να διενεργηθούν μέχρι τις 18 Απριλίου 2019.
Όπως έχει γράψει το "Κ", με συντηρητικές εκτιμήσεις, τα ακίνητα που υπολογίζεται να εκπλειστηριαστούν από τις τράπεζες μέχρι το 2020 ανέρχονται σε 50.000. Από τα ακίνητα αυτά, 15.000-20.000 θα βγουν σε πλειστηριασμό μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους (οι τραπεζίτες κάνουν λόγο για 10.000 προγράμματα πλειστηριασμών, με το κάθε πρόγραμμα να περιλαμβάνει 1-2 οριζόντιες ιδιοκτησίες).
Η αύξηση του πλήθους των πλειστηριασμών θα λάβει σταδιακά και πιο "κωδικοποιημένα" χαρακτηριστικά, καθώς οι πληροφορίες αναφέρουν πως έχει ξεκινήσει συζήτηση για αναβάθμιση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας (προσθήκη λεπτομερών στοιχείων για το ακίνητο), έτσι ώστε να διευκολύνεται η αγορά των ακινήτων από τρίτους ενδιαφερόμενους και αυτά να μην καταλήγουν κατά πλειοψηφία στις τράπεζες, όπως συμβαίνει σήμερα. Οι αλλαγές στην ηλεκτρονική πλατφόρμα των πλειστηριασμών εκτιμάται ότι θα έχουν ολοκληρωθεί μέχρι Ιανουάριο-Φεβρουάριο του 2019, αλλάζοντας οριστικά το τοπίο για τους πλειστηριασμούς.
Οι ρυθμίσεις
Οι ρυθμίσεις "αποκαθηλώνονται" από κύριο μέσο ανάκτησης οφειλών με τη νέα στοχοθεσία που θα υποβάλουν οι τράπεζες. Ρυθμίσεις και εισπράξεις δανείων αναμένεται να συμβάλουν κατά 10,7 δισ. ευρώ στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των τραπεζών, όταν στην προηγούμενη στοχοθεσία προβλεπόταν ότι δάνεια 21,1 δισ. ευρώ θα αναταξινομούνταν προς εξυπηρετούμενα (9,9 δισ. ευρώ επιχειρηματικά, 8,6 δισ. ευρώ στεγαστικά και 2,6 δισ. ευρώ καταναλωτικά) κατόπιν ρυθμίσεων.
Οι ρυθμίσεις, βασικός μέχρι σήμερα άξονας της στρατηγικής μείωσης των NPLs από τις τράπεζες, έχουν φτάσει σε σημείο κορεσμού. Η "τόνωσή" τους θα επιδιωχθεί με "πακέτο" γενναίων "κουρεμάτων" και με στόχο μέχρι τα τέλη του 2019 οι μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις να αυξηθούν στο 42%-50% των συνολικών ρυθμίσεων των τραπεζών, από 20%-33% το β' τρίμηνο 2017, όταν ξεκίνησε η πολιτική των πιο "επιθετικών" ρυθμίσεων.
Οι διαγραφές
Στις διαγραφές, οι οποίες είχαν αποτελέσει την εύκολη λύση για τη μείωση των NPLs, μπαίνει πλέον "μαχαίρι" από τον SSM. Όπως είχε γράψει το "Κ", η ποσοστιαία συμβολή των διαγραφών στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κυμαίνεται από 64% έως και άνω του 100%, ποσοστό που ο SSM κρίνει πλέον απαγορευτικό, ακόμα και για το χαμηλό όριο του εύρους.
Χωρίς να έχει θέσει σαφές όριο για το ύψος των διαγραφών, ο SSM έχει δώσει το μήνυμα στις τράπεζες ότι θα πρέπει να περιορίσουν αισθητά τη χρήση των διαγραφών, ώστε αυτές να συμβάλουν όχι περισσότερο από 50%-60% στη συνολική μείωση των NPEs που θα επιτυγχάνεται. Φαίνεται δε ότι ποσοστό ακόμα και στο 65% ξεπερνά τα "ανεκτά όρια", καθώς ζορίζει την ισορροπία των προβλέψεων για επισφάλειες και πλήττει τον δείκτη κάλυψης των NPEs από προβλέψεις.
Πηγή
