και αυτό ίσως είναι το χειρότερο. Τα μήντια μπερδεύουν τα μέτρα που προβλέπει το μνημόνιο ως το τέλος του 2010 και εκείνα που αναφέρονται στον προϋπολογισμό τους 2011, μαζί με κάποια που έχουν στόχο την εξασφάλιση εσόδων, αλλά που δεν αφορούν όλο τον πληθυσμό, δημιουργώντας σύγχυση και τρόμο. Εκείνο όμως που πονάει είναι ότι η πραγματική οικονομία δείχνει να βυθίζεται όλο και περισσότερο στην ύφεση εδραιώνοντας εδώ και στο εξωτερικό τις αμφιβολίες ότι κάποια στιγμή θα ξαναβγούμε στην επιφάνεια. Είναι ενδεικτικά τα διάφορα τελευταία δημοσιεύματα στη Γερμανία περισσότερες πληροφορίες και αλλού...
Ως τώρα τουλάχιστον είναι δεδομένο ότι η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να ελέγξει την φοροδιαφυγή. Δεν περιμέναμε θαύματα από τους γνωστούς κρατικούς μηχανισμούς μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, αλλά περιμέναμε κάτι παραπάνω, όχι μόνο για να περιορισθεί μία τεράστια εστία διαφθοράς και ταυτόχρονα να αυξηθούν τα έσοδα του κράτους, αλλά και για να δημιουργηθεί μία αίσθηση δικαιοσύνης που είναι εντελώς απαραίτητη. Υποτίθεται ότι τώρα θα γίνει μία νέα προσπάθεια, όμως στο μεταξύ αρχίζει και μεγαλώνει η αμφισβήτηση για την αποτελεσματικότητα των μέτρων του μνημονίου. Εφημερίδες που υποστήριζαν την εφαρμογή του τώρα παίρνουν αποστάσεις και προχωρούν ακόμη και σε κριτική.
Σε μεγάλο βαθμό είναι δικαιολογημένος ο τρόμος που επικρατεί μεταξύ των μικρομεσαίων, των μισθωτών και των συνταξιούχων, μήπως κληθούν να πληρώσουν οι πρώτοι, μήπως πληγούν και πάλι οι δεύτεροι και οι τρίτοι. Ωστόσο, παρά τις εύλογες αμφιβολίες και αμφισβητήσεις που εκδηλώνονται, δυστυχώς δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από τον μονόδρομο της εφαρμογής του μνημονίου. Οι αγορές συνεχίζουν να είναι απλησίαστες και αν αποφασίσουμε να παρασπονδίσουμε, δεν θα πάρουμε τις επόμενες δόσεις του δανείου ( διαφαίνεται ήδη ότι θα φτύσουμε αίμα για να πάρουμε την τρίτη δόση τον Δεκέμβριο), οπότε το κράτος δεν θα μπορεί να πληρώσει μισθούς και συντάξεις. Η καθίζηση θα είναι πλήρης.
Αν πάλι, αποφασίσουμε να βγούμε από την ΟΝΕ και να γυρίσουμε στη δραχμή, δεν πρόκειται να δούμε άσπρη μέρα. Αφού η οικονομία μας δεν είναι ανταγωνιστική, θα είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε βαθύτατη υποτίμηση, να γίνουμε δηλαδή εξαιρετικά φτωχότεροι, αλλά και πάλι με αμφίβολα αποτελέσματα, αφού δεν παράγουμε σπουδαία πράγματα, τα καύσιμα τα πληρώνουμε σε δολάρια και τα τεράστια χρέη μας σε ευρώ. Αν τέλος δηλώσουμε ότι δεν πληρώνουμε τα χρέη μας, κάτι που ισοδυναμεί με πτώχευση, θα μπούμε οικειοθελώς στην πλήρη οικονομική απομόνωση για πολλά, πάρα πολλά, χρόνια φτώχειας. Ούτε λίγο, ούτε πολύ, θα ξαναγυρίσουμε στη δεκαετία του ΄50. Εκτός και αν είμαστε τόσο παλληκαράδες και φτάσουμε στα άκρα εκβιάζοντας εταίρους και ΔΝΤ να μας δώσουν τζάμπα χρήμα για να μη κηρύξουμε πτώχευση και συμπαρασύρουμε και άλλους μαζί μας, αλλά μάλλον δεν μας παίρνει!
Το λογικό συμπέρασμα είναι λοιπόν να προσπαθήσουμε να πιούμε το πικρό ποτήρι του μνημονίου με όλες τις αμφιβολίες και τις αμφισβητήσεις μέχρι το τέλος μπας και αποφύγουμε τα χειρότερα. Ίσως δεν αποφύγουμε την ελεγχόμενη πτώχευση και μάλλον δεν θα αποφύγουμε την αναδιάρθρωση του χρέους υπό την αιγίδα της Κομισιόν, της ΚΤΕ και του ΔΝΤ. Υπάρχει όμως άλλη λύση; Όλα αυτά πάντως θα ήταν πολύ καλύτερα αν η κυβέρνηση ήταν σε θέση να προσφέρει ένα όραμα και να εξασφαλίσει μία συντεταγμένη πορεία.
Αγγελος Στάγκος astagkos@reporter.gr
