Δεν είναι απλώς τρόπος του λέγειν: κυριολεκτικά εκτός από τον εγκέφαλο «σκεφτόμαστε» και με την κοιλιά. Τουλάχιστον στο τραπέζι.
Πρόσφατες έρευνες απέδειξαν τη στενή σχέση αυτών των δύο οργάνων, που μας βοηθά να αποφασίζουμε πώς και πότε θα φάμε, καθορίζοντας το διατροφικό στιλ και τις προτιμήσεις μας, οι οποίες, διόλου, τυχαία, διαφέρουν πολύ από άτομο σε άτομο. Αν, για παράδειγμα, τα στρείδια αρέσουν σχεδόν στους μισούς Γάλλους, στην Ελλάδα τα εκτιμά μόνο ένας στους πέντε, ενώ το 95% των Αμερικανών δε θα τα άγγιζαν.
Οι διατροφικές προτιμήσεις ποικίλλουν γεωγραφικά. Ακόμα και λίγες εκατοντάδες χιλιόμετρα αρκούν για να κάνουν τη διαφορά. Στη Ζυρίχη, για παράδειγμα, τρελαίνονται για πουτίγκα, ενώ στη μισή Ευρώπη δεν την τρώνε σχεδόν καθόλου. Γενικώς, το 65% των κατοίκων των βόρειων περιοχών προτιμά τις μαλακές τροφές, ενώ το 75% των ατόμων στις νότιες προτιμά τις πιο σκληρές.
Πικρός συναγερμός
Οι προτιμήσεις εκδηλώνονται μόλις λίγες ώρες μετά τη γέννηση. Το γλυκό προκαλεί αμέσως τις περισσότερες προτιμήσεις, σε αντίθεση με το πικρό, πιθανώς γιατί στη φύση είναι συνώνυμο της τοξικότητας. Όπως και να 'χει, οι καινούριες γεύσεις πάντα διεγείρουν την περιέργεια: όταν ένα παιδί τις εντοπίζει για πρώτη φορά στο μητρικό γάλα, θηλάζει περισσότερο, για να τις γευτεί καλύτερα. Κάποιες έρευνες απέδειξαν πως, όταν η μητέρα που θηλάζει τρέφεται με μια μεγάλη ποικιλία τροφών, το μωρό της ως ενήλικας θα είναι πιο ανοιχτό στις δοκιμές νέων γεύσεων.
Σκεπτική κοιλιά
Είναι όμως δύσκολο να καθορίσουμε πώς οι προτιμήσεις εξαρτώνται από τις προηγούμενες εμπειρίες, από τον εγκέφαλο ή την κοιλιά. Ο ρόλος της κοιλιάς επανεκτιμήθηκε όταν ανακαλύφθηκε ότι στο έντερο βρίσκεται ένα αισθητήριο σύστημα που αναλύει τις τροφές που καταλήγουν εκεί και στέλνει μηνύματα στον εγκέφαλο σχετικά με τις τροφές που χρειάζεται ο οργανισμός. Παρ' όλο που είναι ιδιαίτερα εξεζητημένος, αυτός ο δεύτερος εγκέφαλος δεν αρκεί για να προγραμματίσουμε μια σωστή δίαιτα, καθώς το διατροφικό στιλ που ακολουθεί κάποιος δεν είναι πάντα το πιο κατάλληλο. Παρακάτω έχουμε συγκεντρώσει τις πιο κοινές διατροφικές συνήθειες.
Μανιακός
Ελέγχει σχολαστικά τις θερμίδες που λαμβάνει, συχνά ακόμα και το ποσοστό σακχάρων και λίπους που περιέχουν τα τρόφιμα. Έτσι, αντί για ένα πιάτο μακαρόνια με σάλτσα θα προτιμήσει τέσσερα μήλα, παρ' όλο που έχουν την ίδια θερμιδική αξία.
Πλεονεκτήματα: αν δεν κάνει λάθη, καταφέρνει να διατηρηθεί λεπτός και υγιής.
Μειονεκτήματα: δύσκολα επιτυγχάνεται μια καλή διατροφική ισορροπία περνώντας από τη μια δίαιτα στην άλλη. Και δεν είναι σίγουρο ότι, χωρίς τη συμβουλή ειδικού, μπορεί να χάσει τα παραπανίσια κιλά. Η αιώνια δίαιτα είναι επικίνδυνη κυρίως για τους νέους, στην ηλικία της ανάπτυξης. Οι συνέπειες είναι πολλές, όπως για παράδειγμα, χαμηλότερο ύψος ή, στα κορίτσια, διαταραχές στον έμμηνο κύκλο.
Λαίμαργος
Δεν ξέρει πια τι σημαίνει να κάθεσαι στο τραπέζι: ανοίγει διαρκώς το ψυγείο, τρώει μπροστά στην τηλεόραση. Ακόμα και τη νύχτα. Ο λαίμαργος τρέφεται με σνακ και έχει ξεχάσει την ευχαρίστηση ενός κανονικού γεύματος.
Πλεονεκτήματα: μπορεί να υπάρξουν, αν επιλέγονται με προσοχή οι τροφές, ώστε να ικανοποιούν τις διατροφικές ανάγκες. Σύμφωνα με μια καναδική έρευνα, σε ίση ποσότητα τροφής ο οργανισμός μας χωνεύει πιο εύκολα, χωρίς να ταλαιπωρείται, 16 μικρά γεύματα την ημέρα παρά τρία περιεκτικά γεύματα.
Μειονεκτήματα: με τα συνεχή σνακ κάποιος μπορεί να χάσει την αίσθηση του πόσο τρώει, γιατί το αίσθημα της πείνας και του κορεσμού παύουν να υπάρχουν. Επιπλέον, σχεδόν πάντα επιλέγονται συσκευασμένα τρόφιμα. Αυτό το είδος διατροφής μπορεί να οδηγήσει στην υπερβολική πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και νατρίου, οδηγώντας σε αρτηριοσκλήρωση.
Αθλητικός
Συχνά όποιος κάνει αθλήματα που απαιτούν δύναμη επιλέγει τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες, που ευνοούν την ανάπτυξη των μυών. Η διατροφή του συμπληρώνεται με βιταμίνες και μεταλλικά άλατα.
Πλεονεκτήματα: αν λαμβάνονται με μέτρο, οι πρωτεΐνες και τα συμπληρώματα μπορούν να βελτιώσουν τις αθλητικές επιδόσεις. Οι συνιστώμενες δόσεις εξαρτώνται από το σωματικό βάρος και το είδος του αθλήματος.
Μειονεκτήματα: το πλεόνασμα των πρωτεϊνών αποβάλλεται από το συκώτι και τα νεφρά. Μακροπρόσθεσμα, όμως, η υπερβολική εργασία στην οποία υποβάλλονται αυτά τα όργανα μπορεί να τα βλάψει. Οι ανάγκες σε ενέργεια μπορούν να καλυφθούν με σάκχαρα και υδρογονάνθρακες, που χωνεύονται πιο εύκολα. Εξάλλου, με ποσοστό πρωτεϊνών πολύ υψηλότερο από τους υδρογονάνθρακες, αυτή η διατροφή μπορεί να προκαλέσει υπερβολική παραγωγή οξέων, που μειώνουν την αποδοτικότητα των μυών. Το πλεόνασμα των βιταμινών A, C, D και Ε συγκεντρώνεται στο λίπος και γίνεται τοξικό. Επιπλέον, η περίσσεια ασβεστίου και σιδήρου μπορεί να βλάψει τα κόκαλα και το συκώτι.
Υγιεινιστής
Αποτελεί το 3% του πληθυσμού. Αγαπά το λευκό κρέας (κοτόπουλο, γαλοπούλα), το ρύζι, τα δημητριακά, τα λαχανικά και τα φρούτα. Συνήθως επιλέγει ένα πρώτο πιάτο για το μεσημεριανό και ένα κυρίως πιάτο για το βράδυ, ποτέ όμως δεν λείπει η σαλάτα.
Πλεονεκτήματα: τα φρούτα και τα λαχανικά -που κυριαρχούν σε αυτό το είδος διατροφής- εξασφαλίζουν μια πλούσια και σταθερή συνεισφορά αντιοξειδωτικών και μια περιορισμένη ποσότητα λιπαρών.
Μειονεκτήματα: συχνά ο υγιεινιστής ζει με ψεύτικους μύθους και κάνει συνεχώς λάθη. Για παράδειγμα, είναι επιπολαιότητα να επιλέγει κάποιος τα μη επεξεργασμένα σάκχαρα σκεπτόμενος ότι κάνουν καλό: στην ακατέργαστη ζάχαρη μπορούν να υπάρχουν υπολείμματα των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες, όπως εντομοκτόνα. Τέλος, ο υγιεινιστής τρώει λίγο κρέας, και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη πρωτεϊνών, με αρνητικές συνέπειες για το ανοσοποιητικό σύστημα.
Μεθοδικός
Δεν κάνει λάθος ποτέ: τρώει πάντα το γεύμα και το δείπνο στην καθορισμένη ώρα και γενικά επιλέγει τη διατροφή του μέσα από μια περιορισμένη ποικιλία τροφών. Το διατροφικό στιλ του χαρακτηρίζεται από τη ρουτίνα και στερείται φαντασίας.
Πλεονεκτήματα: η λήψη τροφής σε τακτικά διαστήματα επιτρέπει τη σωστή κατανομή της θερμιδικής συνεισφοράς κατά τη διάρκεια της ημέρας, διευκολύνοντας την πέψη. Ένα διάλειμμα 4-5 ωρών ανάμεσα στα γεύματα επιτρέπει την καλύτερη αντίληψη της πείνας και του κορεσμού. Εξάλλου, ανάμεσα στα δύο γεύματα ο οργανισμός έχει περισσότερο χρόνο για να μεταβολίσει τα θρεπτικά συστατικά, που με αυτόν τον τρόπο απορροφώνται πιο αποτελεσματικά.
Μειονεκτήματα: η επανάληψη στις διατροφικές επιλογές οδηγεί στο συστηματικό αποκλεισμό κάποιων τροφών από τη διατροφή. Μακροπρόθεσμα, μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη διάφορων θρεπτικών ουσιών.
Μοναχικός
Πατάτες τηγανητές, πίτσα, καναπεδάκια και απεριτίφ απαρτίζουν το γεύμα του. Για τον μοναχικό, η κοινωνική άποψη του φαγητού είναι πιο σημαντική από τη διατροφική. Έτσι το απεριτίφ γίνεται μια χαλαρωτική παρένθεση μετά από μια μέρα δουλειάς, και ίσως ακολουθήσει ένα δείπνο σε εστιατόριο. Στο γεύμα, όμως, προτιμά τα κρύα πιάτα που προφέρουν οι καφετέριες. Όταν μένει στο σπίτι, προτιμά τα έτοιμα φαγητά.
Πλεονεκτήματα: ο μοναχικός δε φορτώνεται το βάρος του μαγειρέματος. Αν διαβάζει τις ετικέτες των τροφίμων και προσέχει αυτά που τρώει, μπορεί να τρέφεται ισορροπημένα.
Μειονεκτήματα: τα αλμυρά και λιπαρά φαγητά που συνήθως συνοδεύουν το απεριτίφ δημιουργούν ένα ψεύτικο αίσθημα κορεσμού· η πείνα επιστρέφει σύντομα και μεταφράζεται σε περαιτέρω σνακ (και θερμίδες) κατά τις επόμενες ώρες. Το πολύ αλάτι, εξάλλου, ανεβάζει την πίεση και οδηγεί σε υπέρταση. Προσοχή επίσης στις υπερβολές με το αλκοόλ, γιατί παχαίνει.
