Μια ανώνυμη εταιρεία holding ας πούμε, με εργαζόμενους όλους τους δημοσίους υπαλλήλους και με assets τα νοσοκομεία, τους δρόμους, τις πλατείες, τους αρχαιολογικούς χώρους, τα δημόσια κτήματα γενικά τα πάντα όλα. Αυτή η Ελλάς Α.Ε. λοιπόν παρέχει ευρύτατης γκάμας υπηρεσίες από την υγεία την παιδεία, τη δικαιοσύνη και την ασφάλεια μέχρι τον πολιτισμό, τα δίκτυα διανομής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών, τις μεταφορές και τον αγροτικό τομέα.
Το μάνατζμεντ αυτής της εταιρείας, της Ελλάδος Α.Ε., το ασκεί ένας εκλεγμένος μάνατζερ. Αλλά το "εκλεκτορικό σώμα" της εταιρείας δεν το απαρτίζουν μόνο οι μέτοχοι αλλά και οι εργαζόμενοι και οι πελάτες. Η κοστολόγηση των υπηρεσιών και των δραστηριοτήτων της εταιρείας δεν γίνεται με βάση αντικειμενικούς κανόνες. Απλά αποφασίζει ο μάνατζερ ότι από σήμερα το κόστος για τις υπηρεσίες που παρέχει η εταιρεία θα φτάνει μέχρι το 45% του εισοδήματος των πελατών. Επίσης, ο μάνατζερ αποφασίζει ξαφνικά - χωρίς να πάρει τη σύμφωνη γνώμη των μετόχων - ότι για κάθε δοσοληψία που θα γίνεται στον περίβολο της εταιρείας θα παίρνει προμήθεια 23% και για κάποια είδη 11%. Ενδιαφέρον είναι ότι κάποια στελέχη της εταιρείας αλλά και εργαζόμενοι και μέτοχοι, άλλοτε θεωρούσαν ότι πρόκειται για εταιρεία, άλλοτε για ίδρυμα κι άλλοτε για μη κερδοσκοπικό ή μη κυβερνητικό οργανισμό.
Επιπλέον, ο μάνατζερ δεν μπορεί να απολύσει ούτε εργαζόμενους, ούτε να κλείσει με ευκολία αντιπαραγωγικές του μονάδες. Ακόμη χειρότερα δεν υπάρχει business plan. Ή μάλλον υπάρχει αλλά αλλάζει περίπου κάθε μέρα κι ακόμη αλλάζει με την εκάστοτε αλλαγή μάνατζερ. Το ίδιο αλλάζουν και οι στόχοι της εταιρείας. Άλλοτε ο μάνατζερ θέλει να αλλάξει προσανατολισμό και να προχωρήσει σε επανίδρυση της εταιρείας, άλλοτε θέλει να την ωθήσει στην "πράσινη ανάπτυξη", για να αναφερθούμε μόνο στην πρόσφατη ιστορία της.
Η εταιρεία έχει και δανειστές και ανταγωνιστές και σχέσεις με άλλες εταιρείες. Συμμετέχει σε ευρύτερες κοινοπραξίες εταιρειών, στις οποίες όμως οι μέτοχοι, οι εργαζόμενοι και οι πελάτες της εταιρείας δεν πιστεύουν. Γενικότερα, ούτε καν ο ίδιος ο μάνατζερ δεν πιστεύει στην αξία της εταιρείας, στις δυνατότητες των εργαζομένων, ούτε στην ακεραιότητά τους. Για δημόσιες σχέσεις της εταιρείας ούτε λόγος. Ο μάνατζερ προσπαθεί να πείσει επενδυτές να βάλουν λεφτά στην εταιρεία, έχοντας ο ίδιος αμφισβητήσει πρόσφατα τη βιωσιμότητα και την αξιοπιστία της εταιρείας του. Παράλληλα, προσπαθεί να πείσει τους εργαζόμενους στην εταιρεία να πιστέψουν και να συνεχίσουν να εργάζονται με αυταπάρνηση για την εταιρεία, έχοντας ο ίδιος "σπάσει" τα ασφαλιστικά τους συμβόλαια αλλά και τις συμβάσεις εργασίας τους. Διατηρώντας όμως περίπου ακέραιες τις παροχές και τα προνόμια στα διευθυντικά στελέχη της εταιρείας.
Κάποιοι μάνατζερ προσπάθησαν να πουλήσουν assets της εταιρείας και στο παρελθόν αλλά και τώρα. Χωρίς διαφήμιση, χωρίς να προσπαθήσουν να πετύχουν την καλύτερη τιμή. Αντίθετα, πριν την πώληση - για έναν παράξενο λόγο - απαξίωναν τόσο το προς πώληση asset όσο και τη φήμη της εταιρείας ευρύτερα. Είτε αερομεταφορές λεγόταν, είτε σιδηρόδρομοι είτε τηλεπικοινωνίες. Πρώτα έβγαιναν διάφοροι στον τύπο και στα ΜΜΕ και έλεγαν πόσο προβληματικό ήταν το προς πώληση κομμάτι. Μετά οι φήμες επιβεβαιώνονταν από διευθυντικά στελέχη της εταιρείας. Κατόπιν οι εργαζόμενοι επιβεβαίωναν πόσο κακό ήταν το μάνατζμεντ. Κανείς δεν προστάτευε τα brand names ούτε της Ελλάδος Α.Ε. ούτε των assets. Και μετά όπως ήταν φυσικό, το asset επωλείτο μέσα στην απαξίωση. Ούτε λόγος για προστασία της εταιρείας και της φήμης της. Βεβαίως, η εταιρεία πλήρωνε έναν σκασμό δικηγόρους και νομικούς συμβούλους, οι οποίοι προφανώς δεν έκαναν τίποτε.
Βεβαίως στην Ελλάς Α.Ε. δεν λειτουργεί καν ένας αξιόπιστος εσωτερικός κανονισμός. Και αυτός δεν αλλάζει γιατί θεωρείται ιερός. Κάποια διευθυντικά στελέχη κατά καιρούς κατηγορούνται για υποθέσεις διαφθοράς μέσα στην εταιρεία. Ο εσωτερικός κανονισμός προβλέπει ειδικές και χρονοβόρες διαδικασίες για την έρευνα αυτών των υποθέσεων. Κανένα διευθυντικό στέλεχος δεν τιμωρήθηκε για τέτοια υπόθεση. Ούτε και ελέγχθηκε ποτέ αν έκανε καλά τη δουλειά του. Κανένα από τα υψηλόβαθμα στελέχη τελικά δεν χάνει τη θέση του ή τις αποδοχές του. Ή και τα δύο σε κάποιες περιπτώσεις. Ακόμη, τα υψηλόβαθμα στελέχη είχαν το δικαίωμα να προσλαμβάνουν και μέλη της οικογένειάς τους για να τους βοηθούν, με έξοδα της εταιρείας βεβαίως.
Στο λογιστήριο της εταιρείας επικρατεί χάος. Κανείς δεν ξέρει πόσα χρωστάει η εταιρεία, πόσα βγάζει, πόσα πληρώνει. Κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς παράγει, ποιο προϊόν φέρνει κέρδη και ποια γραμμή παραγωγής είναι ζημιογόνα. Ο μάνατζερ δεν παραιτείται όταν δεν φέρνει κέρδη στην εταιρεία. Αφού άλλωστε και ο προϋπολογισμός και ο ισολογισμός που καταθέτει δεν φημίζονται για την αξιοπιστία τους. Αλλά ακόμη κι αν έμπαινε τάξη σε αυτό το λογιστικό εφιάλτη, πάλι για έλλειμμα θα μιλούσαμε. Υπήρξαν μάνατζερ στο παρελθόν που όχι μόνο δεν απολύθηκαν αλλά παρέμειναν στη θέση τους, πήραν και μπόνους διότι ακριβώς προκάλεσαν ζημιές κι όχι κέρδη. Δε συζητάμε να έπιασαν έστω και για λίγο τους στόχους, που μάλιστα οι ίδιοι έθεταν. Και μάλιστα η εταιρεία τους θυμάται με νοσταλγία! Πολλά δε από αυτά τα - κατά τεκμήριο - αποτυχημένα στελέχη η εταιρεία τα προσελάμβανε και πάλι. Πολλές φορές. Και μάλιστα τους έδινε κι άλλες θέσεις. Αποτύγχαναν δηλαδή σε έναν τομέα αλλά κάλλιστα μπορούσαν να αναλάβουν κάποιον άλλον. Μεγαλύτερο, μικρότερο αδιάφορο. Όπως αδιάφορη ήταν και η απόδοσή του.
Ο εσωτερικός κανονισμός απαγορεύει ουσιαστικά το κλείσιμο οποιασδήποτε γραμμής παραγωγής άπαξ και ανοίξει. Ο Διευθυντής Προσωπικού, ο οποίος βεβαίως αλλάζει κι αυτός πολύ συχνά, δεν επιλέγει τους καλύτερους ή τους καταλληλότερους εργαζόμενους για τις θέσεις. Δεν υπάρχει πλάνο, δεν υπάρχει καν οργανόγραμμα. Τα πάντα μεταβάλλονται ανάλογα με το κατά πως βολεύει τις δημόσιες σχέσεις του εκάστοτε μάνατζερ και της παρέας του.
Η εταιρεία κινδύνευσε με πτώχευση, όπως ήταν φυσικό κι επόμενο. Όχι μόνο δε ζήτησε προστασία από τους πιστωτές της. Όχι μόνο δεν προσπάθησε από μόνη της να εξυγιανθεί. Όχι μόνο δεν έκλεισε αντιπαραγωγικούς κλάδους. Όχι μόνο δεν αναζήτησε νέες πηγές δανειοδότησης και ρευστότητας. Όχι μόνο δεν ρευστοποίησε πάγια. Όχι μόνο δεν ενίσχυσε τους κερδοφόρους της κλάδους. Όχι μόνο δεν αναζήτησε νέες αγορές. Πήγε και υπέγραψε για νέα δάνεια, με υψηλότερα επιτόκια, με σκληρότερους όρους. Τις κατευθυντήριες γραμμές του νέου business plan τις καθόρισαν οι πιστωτές, με σκοπό βέβαια όχι την εξυγίανση ή τη βιωσιμότητα της εταιρείας, αλλά όπως κάνουν όλοι οι πιστωτές στον μάταιο τούτο κόσμο, την εξασφάλιση των δανείων τους. Τώρα αν θα εξυγιανθεί και η εταιρεία, αυτό θα ήταν πρόβλημα των εργαζομένων, των μετόχων και του μάνατζερ. Όχι των πιστωτών. Κάποιοι μέτοχοι βέβαια αλλά και κάποιοι εργαζόμενοι πίστευαν ότι η εταιρεία τους είναι τόσο μεγάλη και χρωστάει σε τόσους πολλούς που δεν θα την άφηναν να πτωχεύσει. Ξεχνούν όμως πόσες εταιρείες έχουν πτωχεύσει χωρίς οι πιστωτές τους να έπαθαν το παραμικρό. Ξεχνούν ότι η εταιρεία δεν είναι δα και τόσο μεγάλη. Έφτανε μόλις το 2,5% της κοινοπραξίας σε μέγεθος. Ένα περίπτερο δηλαδή.
Τα ερωτήματα όμως είναι άλλα:
- Εσύ θα δάνειζες αυτήν την εταιρεία;
- Θα ήθελες να εργάζεσαι κι άλλο γι' αυτή ή θα αναζητούσες κάτι καλύτερο;
- Θα επένδυες σε μετοχές της ή αν είχες θα τις πουλούσες, έστω και με ζημιά, για να εξασφαλίσεις ρευστό για να αγοράσεις κάτι άλλο;
- Εν τέλει μια τέτοια εταιρεία πιστεύεις ότι θα πτωχεύσει ή με αυτούς τους όρους θα εξυγιανθεί κάποτε;
