Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την περιοδική έκθεση "Γνωρίζω τους σεισμούς - Αντιμετωπίζω το σεισμικό κίνδυνο", τη γνωριμία με τον τρόπο καταγραφής των σεισμών από το Σεισμολογικό Σταθμό Σιγρίου και την ενημέρωση για την διαδικασία της παρακολούθησης της ενεργού σεισμικότητας στην Ελλάδα σε πραγματικό χρόνο μέσω του Εθνικού τηλεμετρικού δικτύου, την γνωριμία με ένα ενεργό σεισμικό ρήγμα και τέλος την προσομοίωση ενός πραγματικού σεισμού.
Οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να βιώσουν την εμπειρία προσομοίωσης ενός πραγματικού σεισμού στη σεισμική τράπεζα του Μουσείου, να εκπαιδευτούν για τον τρόπο αντίδρασης σε περίπτωση σεισμού και να ενημερωθούν για τα μέτρα πρόληψης και προστασίας από τους σεισμούς.
Την περασμένη Παρασκευή, την ώρα που στην οθόνη του Σεισμολογικού Σταθμού Σιγρίου καταγραφόταν τα σεισμικά κύματα του πιο ισχυρού σεισμού που συγκλόνισε την Ιαπωνία και ταρακούνησε την υφήλιο, οι μικροί μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Σιγρίου στην Λέσβο, πραγματοποιούσαν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Μαζί με τα παιδιά βρέθηκαν και ειδικοί από τέσσερεις χώρες που συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα RACCE το οποίο έχει στόχο την υλοποίηση και εφαρμογή καινοτόμων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με στόχο την αύξηση της ευαισθητοποίησης των παιδιών για το σεισμό, τον σεισμικό κίνδυνο και τον τρόπο προσέγγισής τους.
Ολοκληρώνοντας το εκπαιδευτικό πρόγραμμα η σκέψη όλων βρισκόταν στους ανθρώπους που αντιμετώπιζαν τον εγκέλαδο στην Ιαπωνία, καθώς τα σεισμικά κόμματα συνέχιζαν να φτάνουν και να καταγράφονται από το σεισμολογικό σταθμό Σιγρίου.
Η έκθεση
Η περιοδική έκθεση "Γνωρίζω τους σεισμούς - Αντιμετωπίζω το σεισμικό κίνδυνο" παρουσιάζει αποτελέσματα των ερευνητικών εργασιών για το σεισμικό κίνδυνο στο Βόρειο Αιγαίο αλλά και τους τρόπους μείωσης και διαχείρισης των δυσμενών επιπτώσεών των σεισμών στο δομημένο περιβάλλον. Όπως είναι γνωστό, η σεισμικότητα στην Ελλάδα είναι η μεγαλύτερη στον ευρωπαϊκό χώρο και από τις μεγαλύτερες σ' όλο τον κόσμο, αφού η χώρα μας βρίσκεται σ' ένα ιδιαίτερο γεωλογικά χώρο, όπου παρατηρείται βύθιση της Αφρικανικής λιθόσφαιρας κάτω από την Ευρασιατική. Παράλληλα, η προέκταση του μεγάλου ρήγματος μετασχηματισμού στο Βόρειο Αιγαίο, έχουν ως αποτέλεσμα την υψηλή σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή του Βόρειου Αιγαίου, η οποία έχει κατά καιρούς προκαλέσει μεγάλες καταστροφές.
Η έκθεση περιλαμβάνει την παρουσίαση χαρτογραφικού υλικού για τον σεισμικό κίνδυνο στην περιοχή του Βορείου Αιγαίου, την παρουσίαση γεωλογικών και σεισμολογικών δεδομένων, τα αποτελέσματα ερευνητικών εργασιών που αφορούν στην σεισμικότητα της περιοχής σε σχέση με τα δεδομένα του δομημένου περιβάλλοντος αλλά και ιστορικούς σεισμούς που έχουν καταγραφεί. Επίσης, παρουσιάζεται το φαινόμενο του σεισμού στην αρχαία Ελλάδα και η μυθολογική του διάσταση, αλλά και οι μυθολογίες διαφόρων λαών. Παράλληλα, αναλυτικές απεικονίσεις και επεξηγηματικά σχήματα ενημερώνουν για το τι είναι σεισμός, πως μεταφέρεται η σεισμική ενέργεια, πως μετράμε ένα σεισμό, τα όργανα σεισμικής καταγραφής, τα καταστροφικά φαινόμενα που ακολουθούν ένα σεισμό ενώ ιδιαίτερο τμήμα της έκθεσης παρουσιάζει σημαντικές πληροφορίες για την πρόληψη και προστασία από τον σεισμικό κίνδυνο. Ειδικά τμήματα της έκθεσης είναι αφιερωμένα στην σεισμικότητα της Λέσβου, της Χίου και της Σάμου, όπου μέσα από ειδικούς χάρτες παρουσιάζονται οι ιστορικοί καταστροφικοί σεισμοί αυτών των περιοχών αλλά και τα κυριότερα ενεργά ρήγματα στο χώρο του Βορείου Αιγαίου.
Η σεισμική τράπεζα
Στο χώρο της σεισμικής τράπεζας οι συμμετέχοντες του εκπαιδευτικού προγράμματος έχουν την ευκαιρία να ζήσουν την εμπειρία προσομοίωσης μιας σεισμικής δόνησης και να γνωρίσουν τις συνέπειές της. Τα χαρακτηριστικά της σεισμικής δόνησης έχουν ειδικά επιλεγεί, ώστε να γίνει προσομοίωση ενός πραγματικού σεισμού, όπως ο σεισμός της Κοζάνης το 1995 με μέγεθος 6,6 Ρίχτερ, ο σεισμός του Κόμπε στην Ιαπωνία το 1995 με μέγεθος 6,8 Ρίχτερ, ο σεισμός στο Chi - Chi της Ταιβάν το Σεπτέμβριο του 1999 με μέγεθος 7,3 Ρίχτερ κ.α.
Η προσομοίωση της σεισμικής κίνησης που αφορά δονήσεις πραγματικών σεισμών, γίνεται με ειδικό μηχανισμό που ελέγχεται από ηλεκτρονικό υπολογιστή ο οποίος συνδέεται με ειδική βάση δεδομένων που περιλαμβάνει τα στοιχεία χαρακτηριστικών σεισμικών δονήσεων.
Ο χώρος πάνω στην σεισμική τράπεζα είναι ειδικά διαμορφωμένος και επιλέχθηκε να αναπαριστά μια σχολική τάξη. Στη σεισμική τράπεζα οι μαθητές έχουν την δυνατότητα να εφαρμόσουν τα μέτρα προστασίας κατά τη διάρκεια ενός σεισμού αλλά και ενημερώνονται για τις διαδικασίες πρόληψης και προστασίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εκδήλωση του φαινομένου. Παράλληλα, ωθούνται να ευαισθητοποιηθούν ώστε να ελέγξουν το σπίτι τους, το σχολείο τους αλλά και να ευαισθητοποιήσουν τους γονείς τους και τους εκπαιδευτικούς για το έλεγχο των σχολικών κτιρίων και των κατοικιών τους πριν την εκδήλωση ενός σεισμού.
Το πρόγραμμα
Το πρόγραμμα ξεκίνησε να υλοποιείται από τις 20 Μαρτίου 2009. Η δραστηριότητα βασίζεται στο σενάριο ότι οι μαθητές, ενσαρκώνουν το ρόλο του σεισμολόγου ο οποίος πραγματοποιεί μια έρευνα με στόχο την συγκέντρωση πληροφοριών για στους σεισμούς στο χώρο του Βορείου Αιγαίου Πελάγους και την προετοιμασία πρότασης για τα μέτρα προστασίας που θα πρέπει να λάβουν οι κάτοικοι αυτών των περιοχών.
Στους μαθητές δίνεται το "Σημειωματάριο του σεισμολόγου", το οποίο είναι ένα τετράδιο δραστηριοτήτων, το οποίο καλούνται να συμπληρώνουν κατά τη διάρκεια συμμετοχής στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, δουλεύοντας σε ομάδες και αναπτύσσοντας μεταξύ τους συνεργασίες.
Το πρόγραμμα αρχικά ξεκινάει με προβολή οπτικοακουστικού υλικού με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, εικόνες, χάρτες και διαγράμματα που εξηγούν το φαινόμενο του σεισμού αλλά και οδηγιών για την προστασία και πρόληψη από τους σεισμούς.
Στο επόμενο στάδιο οι μαθητές επισκέπτονται τις μόνιμες εκθέσεις και το Σεισμολογικό Σταθμό Σιγρίου, όπου συμμετέχουν στα εκπαιδευτικά παιχνίδια "Ο θησαυρός του εγκέλαδου" και "Ο λαβύρινθος του εγκέλαδου" και οι μαθητές γίνονται ερευνητές.
Για τους μικρότερους μαθητές νηπιαγωγείου και πρώτων τάξεων Δημοτικού έχει σχεδιαστεί ένα θεατρικό παιχνίδι, όπου γίνεται δραματοποίηση του φαινόμενου του σεισμού, της δομής της γης αλλά και της ζωής των ανθρώπων σε περίπτωση σεισμού. Η δραστηριότητες στον εκθεσιακό χώρο συνεχίζονται καθώς οι ίδιοι οι μαθητές καλούνται να προκαλέσουν ένα τοπικό σεισμό και να παρακολουθήσουν την καταγραφή της σεισμικής τους δραστηριότητας σε πραγματικό χρόνο στον εκπαιδευτικό σεισμογράφο του Μουσείου
Η δραστηριότητα συνεχίζεται στο χώρο της περιοδικής έκθεσης "Γνωρίζω τους σεισμούς - Αντιμετωπίζω το σεισμικό κίνδυνο" όπου οι μαθητές μπορούν να εντοπίζουν ενεργά ρήγματα της περιοχής του Βορείου Αιγαίου που έχουν δώσει κάποιο σεισμό ή μπορεί να δώσουν μελλοντικά, καθώς και να γνωρίζουν την ιστορία των σεισμών.
Ακολουθεί επίσκεψη στον υπαίθριο χώρο του Μουσείου, όπου οι μαθητές καλούνται να παρατηρήσουν και να αναγνωρίσουν τα χαρακτηριστικά ενός γεωλογικού ρήγματος και να συνδέσουν την παρουσία του με την εκδήλωση ενός σεισμού.
