Πολλά φυτά και οργανισμοί που ζουν στο έδαφος έχουν προτίμηση σε αλκαλικό ή όξινο έδαφος. Γνωρίζοντας το pH του εδάφους που πρόκειται να καλλιεργήσετε, μπορείτε να επιλέξετε τα φυτά που έχουν περισσότερες πιθανότητες να ευδοκιμήσουν σε αυτό.
Οι ασθένειες που πλήττουν τα φυτά, έχουν τη τάση να ευημερούν σε εδάφη με συγκεκριμένες τιμές pH.
Η τιμή του pH του εδάφους, μαρτυρά το είδος των θρεπτικών συστατικών που υπάρχουν στο έδαφος.
Τι είναι το pH;
Το pH (potential Hydrogen ions) του εδάφους είναι μονάδα μέτρησης της οξύτητας ή αλκαλικότητας του εδάφους. Το pH διαβάζεται πε-χά.
Η τιμή 7,0 του pH υποδηλώνει ουδέτερο έδαφος (ούτε όξινο, ούτε αλκαλικό).
Τιμή του pH κάτω από 7,0, υποδηλώνει όξινο έδαφος.
Τιμή του pH πάνω από 7,0, υποδηλώνει αλκαλικό έδαφος.
Θρεπτικά συστατικά εδάφους σε σχέση με το pH
Η πλειοψηφία των φυτών προτιμά να αναπτύσσεται σε έδαφος που είναι ουδέτερο (pH=7) ή ελαφρά όξινο (pH<7). Ενδεικτικά αναφέρουμε:
Πολύ όξινο έδαφος (pH μικρότερο από 5,4)
Μελιτζάνα, αντίδι, πατάτα, γλυκοπατάτα, σμέουρο, ραβέντι, σέσκλα, φράουλα, καρπούζι, μύρτιλο.
Μέτρια όξινο (pH μεταξύ 5,5 και 5,9)
Μήλο, βασιλικός, φασόλι, καρώτο, κιχώρι, καλαμπόκι, σκόρδα, μαϊντανός, μπιζέλια, πιπεριές, κολοκύθι, ρεπάνι, γογγύλι, σόγια, ηλίανθος, τομάτα.
Ελαφρώς όξινο (pH μεταξύ 6,0 και 6,9)
Βερίκοκο, αγκινάρα, σπαράγγια, τεύτλα, μπρόκολα, λαχανάκια Βρυξελλών, λάχανο, άνηθος, φραγκοστάφυλο, σταφύλι, λαχανίδες, μαρούλια, σινάπι, μπάμιες, κρεμμύδι, ροδάκινο, αχλάδι, σπανάκι
Αλκαλικό (7.1-8)
Κουνουπίδια, σέλινο, αγγούρι, πεπόνι, ρόδια, θυμάρι.
Στον οδηγό καλλιέργειας λαχανικών, μπορείτε να βρείτε το είδος του εδάφους που προτιμά κάθε λαχανικό.
Το παρακάτω γράφημα, δείχνει το ποσοστό συγκέντρωσης των κυριότερων συστατικών του εδάφους σε σχέση με την τιμή pH του εδάφους.
K: Κάλιο (Potassium)
P: Φώσφορος (Phosphorus)
B: Βόριο (Boron)
N: Άζωτο (Nitrogen)
S: Θείο (Sulfur)
Cu: Χαλκός (Copper)
Zn: Ψευδάργυρος (Zinc)
Ca: Ασβέστιο (Calcium)
Mg: Μαγνήσιο (Magnesium)
Mo: Μολυβδαίνιο (Molybdenum)
Fe: Σίδηρος (Iron - Ferrum)
Mn: Μαγγάνιο (Manganese)
Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να πούμε ότι δεν υπάρχει απλή αναλογική σχέση ανάμεσα στη συγκέντρωση Ασβεστίου, Μαγνησίου και Καλίου στο έδαφος με τις τιμές pH.
Ποιοί παράμετροι επηρεάζουν το pH του εδάφους
Η τιμή του pH του εδάφους επηρεάζεται από τα αρχικά υλικά που σχημάτισαν το έδαφος. Τα εδάφη που έχουν σχηματιστεί από αλκαλικά πετρώματα, συνήθως έχουν υψηλότερο pH. Αυτά που σχηματίστηκαν από όξινα πετρώματα έχουν χαμηλότερο pH.
Το ύψος των βροχοπτώσεων επίσης επηρεάζει την τιμή του pH στο έδαφος. Το βρόχινο νερό που περνά μέσα από το έδαφος, εκπλένει από το έδαφος βασικά θρεπτικά συστατικά όπως το ασβέστιο και το μαγνήσιο. Τα συστατικά που έχουν εκπλυθεί, αντικαθίστανται από όξινα συστατικά όπως το αλουμίνιο και ο σίδηρος. Για το λόγο αυτό, τα εδάφη που βρίσκονται σε μέρη που βρέχει πολύ είναι πιο όξινα από αυτά που βρίσκονται σε μέρη ξερικά ή που δε βρέχει πολύ.
pH και ασθένειες φυτών
Πολλές ασθένειες των φυτών οφείλονται ή επιδεινώνονται από ακραίες τιμές του pH στο έδαφος. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ακραίες τιμές του pH κάνουν βασικά συστατικά να μην είναι διαθέσιμα στα φυτά, ή γιατί το ίδιο το έδαφος δεν είναι υγιές.
Βρείτε το pH του εδάφους
Αρχικά να πούμε ότι δεν αρκεί μόνο μία μέτρηση για να βρείτε το pH εδάφους στο χωράφι, το λαχανόκηπο ή τον κήπο. Θα πρέπει να πάρετε πολλές μετρήσεις σε διάφορα σημεία. Στον ίδιο κήπο, οι τιμές του pH του χώματος, αλλάζουν από σημείο σε σημείο. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να οφείλονται π.χ. στο πότισμα, στην τοπική λίπανση, στα φυτά που έχουν καλλιεργηθεί, στη σκίαση.
Θα πρέπει να πάρετε μετρήσεις από διάφορα σημεία και να βγάλετε τον μέσο όρο. Ο μέσος όρος, αντικατοπτρίζει το pH του εδάφους.
Ενδεικτικό pH εδάφους – Αλκαλικό ή όξινο έδαφος;
Αυτή είναι η απλούστερη και λιγότερο ακριβής μέθοδος μέτρησης. Μπορούμε όμως να την κάνουμε με υλικά που έχουμε όλοι στο σπίτι μας. Θα χρειαστείτε:
2 μικρά πλαστικά ποτήρια
Ξύδι
Μαγειρική σόδα
Νερό
Γεμίστε το πρώτο ποτήρι με ξύδι μέχρι τη μέση.
Γεμίστε το δεύτερο ποτήρι με νερό μέχρι τη μέση και διαλύστε μέσα σε αυτό 3 κουταλιές του γλυκού μαγειρικής σόδας.
Επιλέξτε το σημείο του κήπου που θέλετε να κάνετε “μέτρηση” του pH.
Σκαλίστε το έδαφος.
Πάρτε μία χούφτα χώμα και ρίξτε την μέσα στο ποτήρι με το ξύδι. Αφρίζει έντονα; Το έδαφός σας είναι αλκαλικό (pH>7).
Πάρτε μία χούφτα χώμα και ρίξτε την μέσα στο ποτήρι με τη σόδα. Αφρίζει έντονα; Το έδαφός σας είναι όξινο (pH<7).
Ακριβής μέτρηση του pH του εδάφους
Η ακριβής μέτρηση του pH του εδάφους γίνεται με:
Ηλεκτρονικός μετρητής pH (πεχάμετρο)
Είναι μικρές συσκευές που μοιάζουν με πολύμετρα. Έχουν ένα ηλεκτρόδιο το οποίο βυθίζουμε στο χώμα και στο πεχάμετρο μετράμε την τιμή του pH. Για την επιτυχή μέτρηση του pH του εδάφους, ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του κατασκευαστή.
Ταινίες μέτρησης pH
Είναι μικρές χάρτινες λωρίδες μίας χρήσης. Ανάλογα με την αλλαγή του χρώματος, βρίσκουμε και την τιμή του pH στο έδαφος. Πάντα ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες του κατασκευαστή.
Μέτρηση σε εργαστήριο
Τέλος, μπορείτε να στείλετε δείγματα από το χώμα του κήπου σε ειδικό εργαστήριο και να λάβετε ακριβείς μετρήσεις του pH των δειγμάτων του εδάφους, αλλά και άλλων θρεπτικών συστατικών.
Πως διορθώνουμε το pH του εδάφους;
Στη συνέχεια θα αναφέρουμε κάποιες τεχνικές για να αυξήσουμε ή να μειώσουμε το pH του εδάφους. Αυτό που θα πρέπει να λάβετε υπόψη είναι ότι όλες οι τεχνικές δεν αρκεί να εφαρμοστούν μόνο μία φορά. Για να υπάρχει αποτέλεσμα, θα πρέπει να εφαρμόζονται τακτικά και να υπάρχουν ενδιάμεσες μετρήσεις. Οι όποιες τεχνικές, προσπαθούν να αντισταθμίσουν τη φυσική τάση του εδάφους σας που τείνει να γίνει αλκαλικό ή όξινο.
Πώς μειώνω το pH του εδάφους;
Η μείωση του pH του εδάφους είναι μία αργή και απαιτητική διαδικασία. Στην πραγματικότητα, η προσπάθεια μείωσης του pH του εδάφους, έρχεται σε αντίθεση με την τάση του ασβεστόλιθου που βρίσκεται στο χώμα να διαλύεται με φυσικό τρόπο και άρα να αυξάνει το pH.
Η πιο επιθετική μέθοδος για να μειώσετε το pH του εδάφους είναι να προσθέσετε πετρώδη θείο. Για να μειώσετε την τιμή του pH αμμώδους εδάφους κατά 1 μονάδα, προσθέστε 400 γραμμάρια πετρώδη θείο ανά 10 τετραγωνικά μέτρα. Για όλα τα άλλα εδάφη, η αναλογία πρέπει να είναι 1400 γραμμάρια πετρώδη θείο ανά 10 τετραγωνικά μέτρα.
Εναλλακτικά, μπορείτε να προσθέσετε στο χώμα κομπόστ ή πευκοβελόνες.
Η προσθήκη κομπόστ, μειώνει πιο αργά την τιμή του pH του εδάφους, αλλά έχει το πλεονέκτημα ότι κάνει το χώμα πιο μαλακό και πλούσιο σε οργανική ύλη, άρα πιο γόνιμο.
Πώς αυξάνω το pH του εδάφους;
Η προσθήκη ασβεστόλιθου είναι η πιο απλή μέθοδος για την αύξηση του pH του εδάφους. Ο ασβεστόλιθος αποτελείται είτε από ανθρακικό ασβέστιο (κιμωλία), είτε από ανθρακικό μαγνήσιο.
Προσθέτουμε το φθινόπωρο 2,5 κιλά ασβεστόλιθο ανά 10 τετραγωνικά μέτρα, για την αύξηση του pH κατά 1 μονάδα. Ο ασβεστόλιθος απορροφάται αργά από το έδαφος.
Κάνοντας την προσθήκη το φθινόπωρο εκμεταλλευόμαστε τις βροχές και δίνουμε την ευκαιρία στο χώμα να απορροφήσει τον ασβεστόλιθο μέχρι τις αρχές τις άνοιξης που ξεκινά η καλλιεργητική περίοδος.
Με προσθήκη στάχτης ξύλου. Η στάχτη ξύλου, ενεργεί πολύ γρήγορα. Θέλει λίγη γιατί ανεβάζει πολύ το pH. Χρησιμοποιήστε 1 κιλό για κάθε 10 τετραγωνικά μέτρα.
Με προσθήκη ασβέστη ή δολομίτη. Το ποσό του ασβέστη ή δολομίτη που απαιτείται για να περιορίσει το όξινο pH ποικίλει αναλόγως το έδαφος. Εδάφη με υψηλή οργανική ύλη και άργιλο είναι πιο ανθεκτικά στις μεταβολές του pH και απαιτούν μεγαλύτερα ποσά. Ο ασβεστόλιθος προστίθεται στο έδαφος για να αυξήσει το επίπεδο του pH, επειδή είναι ουσιαστικά ασβέστιο και το ασβέστιο αντιδρά με το νερό στο χώμα και δημιουργεί ιόντα υδροξυλίου.
Για να αυξήσετε το pH του εδάφους κατά 1,0 μονάδα:
Αμμώδες έδαφος: προσθήκη 140 γραμμαρίων περίπου του ένυδρου ασβέστη ανά τετραγωνικό μέτρο.
Αργιλώδες έδαφος: προσθήκη 280 γραμμαρίων του ένυδρου ασβέστη ανά τετραγωνικό μέτρο.
Αργιλικό πηλώδες έδαφος: προσθήκη 420 γραμμαρίων του ένυδρου ασβέστη ανά τετραγωνικό μέτρο.
Τυρφώδες έδαφος: προσθήκη 700 γραμμαρίων του ένυδρου ασβέστη ανά τετραγωνικό μέτρο.
