Οι εκδηλώσεις τιμής ξεκίνησαν με την τέλεση Αρχιερατικής θείας λειτουργίας στον Ιερό Ναό Τιμίου Προδρόμου Περθωρίου, προεξάρχοντος του Σεβ. Μητροπολίτου Μαντινείας και Κυνουρίας κ.κ. Αλεξάνδρου, παρουσία Ιερέων της Αρχιερατικής Περιφερείας Τριπόλεως, συμμετεχόντων των Πολιτικών, Πολιτειακών και Στρατιωτικών Αρχόντων, με επικεφαλή τον Δήμαρχο Τριπόλεως κ. Ιωάννη Σμυρνιώτη, τον Βουλευτή Αρκαδίας κ. Ανδρέα Λυκουρέτζο, τον αντιπεριφερειάρχη κ. Ευάγγελο Γιαννακούρα, τους Αντιδημάρχους του Δήμου Τριπόλεως, καθώς και αντιπροσωπείας από Δήμο Νέστορος και τα τοπικά Διαμερίσματα, Μανιακίου και Φλεσσιάδος Μεσσηνίας, πλήθους ενοριτών και λοιπών εκλεκτών προσκεκλημένων προς τούτο.
Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας ακολούθησε επίσημη Δοξολογία και εν συνεχεία τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση στην μνημειακή στήλη στην πλατεία του χωριού όπου έγινε και η κατάθεση στεφάνων, απεύθυναν δε σύντομο χαιρετισμό ο Περθωριώτης Βουλευτής Αρκαδίας, πρώην Υφυπουργός και νυν γραμματέας της Αξιωματικής Αντιπολιτεύσεως κ. Ανδρέας Λυκουρέτζος, καθώς και ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Νέστωρος, όπως και ο Σεβ. Μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας κ.κ. Αλέξανδρος. Εν συνεχεία εκφωνήθηκε ο πανηγυρικός της ημέρας από τον κ. Παναγίωτη Γαλιώτον. Οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με παράθεση γεύματος προς όλους στο πνευματικό κέντρο του Χωριού, ενώ πρέπει να αναφέρουμε ότι όλες τις εκδηλώσεις πλαισίωσε η φιλαρμονική του Δήμου Τριπόλεως.
Σύντομη αναφορά για τους 85 Περθωρίτες που σκοτώθηκαν μαζι με τον Παπαφλέσσα στο Μανιάκι πολεμώντας ηρωικά τους άντρες του Ιμπραήμ. Το Περθώρι είναι ένα μικρό χωριό έξω από την Τρίπολη. Είναι χτισμένο σε βουνοπλαγιά της ανατολικής πλευράς του Μαινάλου (υψόμετρο 870 μ.), 5 χιλ. ΒΔ της Τριπόλεως. Yπάγεται στο Δήμο Τριπόλεως και έχει γύρω στους εκατό πενήντα κατοίκους, τη χειμερινή περίοδο διαμένουν λιγότεροι. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Ο δρόμος που συνδέει το χωριό με την Τρίπολη, οδηγεί και στη Μονή της Επάνω Χρέπας (5 χιλ) που βρίσκεται πιο ψηλότερα.
Στα χρόνια της επαναστάσεως σε αυτό το μικρό χωριό ζούσε ο Παπαγιώργης Πουρνάρας, ένας φλογερός και ορμητικός ρασοφόρος, καπετάνιος του χωριού, μπροστάρης στις χαρές και τις λύπες του χωριού. Συνάμα δε ήταν κουμπάρος του Κολοκοτρώνη, είχε βαφτίσει το παιδί του αδερφού του. Στα μέσα Μαΐου 1825 έφτασε στο Περθώρι ο Γκλιάτος φέρνοντας μήνυμα στον Παπαγιώργη από τον Παπαφλέσσα, το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο, καλούσε τον Παπαγιώργη να ετοιμάσει τους αρματωμένους του χωριού και να πορευτεί μαζί του για το Μανιάκι για να ριχτεί στην μάχη με αντίπαλο τον Ιμπραήμ. Ο Παπαγιώργης πήγε στην Τριπολιτσά, ήρθε σε συνάντηση τον Παπαφλέσσα, συνεννοήθηκε μαζί του και επέστρεψε στο Περθώρι. Βάρεσε το σήμαντρο του Αϊ-Γιάννη στην Εκκλησιά του χωριού και μαζεύτηκαν οι πρωτόγεροι του χωριού, οι καπεταναίοι Ανδριανός Γαλιώτος, οι Πουρναραίοι: Παναγιώτης, Γιώργης, Δημήτρης. Επίσης συγκεντρώθηκαν όλοι οι αρματωμένοι και ο Γιώργης Τσιλιμίγκρας ανεψιός του Παπά και ο καπετάν Μπιλίδας και πολλοί άλλοι ήρωες από το Περθώρι. Ο Παπαγιώργης λειτούργησε στην Εκκλησιά, μετάλαβαν των Αχράντων Μυστηρίων όλοι και ζήτησαν συγχώρηση, γιατί, όπως έλεγε ο Παπαγιώργης, γάμος χωρίς σφαχτά δε γίνεται ούτε πόλεμος χωρίς σκοτωμούς, λες και είχε κακό προαίσθημα για τη μάχη και το φοβερό αποτέλεσμα για τους άντρες που είχε μαζί του. Αγνάντεψε για τελευταία φορά το Μοναστήρι της Επάνω Χρέπας και εκτέλεσε το καθήκον του, όπως του το υπαγόρευε η συνείδησή του, για τη λευτεριά της Ελλάδος.
Έτσι έφυγαν και οι ογδόντα πέντε Περθωρίτες για το Μανιάκι. Ο Παπαφλέσσας επικεφαλής 1000 ανδρών περίπου, έχοντας μαζί του τον Κεφάλα, τον Παπαγιώργη, τον Πιέρο Βοϊδή Μαυρομιχάλη, το Δημήτριο Φλέσσα και άλλους, έσπευσε προς το μικρό όρος Μάλλια, όπου οχύρωσε πρόχειρα τη θέση Μανιάκι, τη γνωστή έκτοτε ως «ταμπούρια του Παπαφλέσσα», για να την υπερασπίσει από τον Ιμπραήμ ο οποίος βάδιζε προς το Μανιάκι με έξι χιλιάδες Αιγυπτίους.
Την 20η Μαΐου 1825 από τους περίπου χιλίους άνδρες του Παπαφλέσσα οι περισσότεροι λιποτάκτησαν μπροστά στις συντριπτικές αιγυπτιακές δυνάμεις και έμειναν μόνο τριακόσιοι, μεταξύ αυτών και ογδόντα πέντε από το Περθώρι, οι οποίοι αγωνίσθηκαν και έπεσαν μέχρις ενός.
Για τη διαρροή και λιποταξία αυτή του στρατεύματος του Παπαφλέσσα η λαϊκή παράδοση έρχεται πιο δικαιότερη και λέγει ότι τη νύχτα της 19ης προς 20ης Μαΐου ο Παπαφλέσσας συγκέντρωσε τα παλικάρια του και τους είπε: «Τα ταμπούρια μας είναι καλά. Μα όσο και αν πολεμήσουμε ο θάνατος είναι βέβαιος. Ο Ιμπραήμ έχει πολύ στρατό, πεζικό και ιππικό. Θα μας ζώσει από παντού και δε θα μπορούμε να φύγουμε. Ήρθαμε εδώ για να πεθάνουμε. Όσοι λοιπόν από εσάς έχετε μικρά παιδιά ή γέρους γονείς που χρειάζονται βοήθεια χωρίς καμία ντροπή να φύγετε». Μετά από τα λόγια αυτά του Παπαφλέσσα κανείς δεν ήθελε να φύγει. Τότε ο Παπαφλέσσας έδωσε λύση απαιτώντας να φύγουν και έτσι έμεινε με τους Ηρωικός πεσόντες στην Μάχη του Μανιακίου.
Όλοι πολέμησαν ηρωικά υπέρ Πίστεως και Πατρίδος πέφτοντας μαχόμενοι από τα βόλια του Ιμπραήμ. Κανείς δεν επέστρεψε πίσω στον τόπο του ούτε και οι ογδόντα πέντε στο Περθώρι .
Ο Ιμπραήμ αναζήτησε μέσα στα πτώματα των Ηρώων Ελλήνων, το πτώμα του Παπαφλέσσα το οποίο βρέθηκε ακέφαλο και διέταξε να τοποθετηθεί όρθιο.
Λέγεται ότι ο Ιμπραήμ θαύμασε την ανδρεία του Παπαφλέσσα και των ανδρών του και αυθόρμητα είπε στους αξιωματικούς του «εάν η Ελλάδα είχε κι άλλους σαν τον Παπαφλέσσαν δεν θα μπορούσα ν' αναλάβω αυτήν την εκστρατείαν», ενώ στη συνέχεια πλησίασε τον νεκρό Ιερωμένο και τον φίλησε στο μέτωπο.
Η θυσία στο Μανιάκι έγινε σύμβολο για τον ελληνισμό. Είναι οι δεύτερες Θερμοπύλες. Το αίμα των ηρώων του Παπαφλέσσα του Παπαγιώργη και των άλλων Ελλήνων παλικαριών πότισε το δέντρο της λευτεριάς που λίγους μήνες αργότερα απέδωσε καρπούς και η Ελλάδα ελευθερώθηκε από την πολύχρονη τυραννία.
Αξιοσημείωτο και ηλίου φαεινότερο είναι ότι για πολλοστή φορά μαζί με τους ήρωες που έπεσαν υπέρ της Πίστεως και της Πατρίδος ήταν Ρασοφόροι, Ιερωμένοι και απλός λαός, που όνειρό τους είχαν την Ελεύθερη Ελλάδα.
Ας ευχηθούμε την σημερινή εποχή που η Πατρίδα μας δοκιμάζετε και η θεσμοί αποδοκιμάζονται, και πρωτίστως η Εκκλησία βάλετε, ότι θα αφυπνιστούμε και θα αναγεννηθούμε από τα αίματα των Ηρώων μας Ιερωμένων και Λαϊκών, έτσι ώστε να μπορέσουμε να επανέλθουμε στον σωστό δρόμο και να κρατήσουμε ελεύθερη και Χριστιανική Ορθόδοξη, την Χώρα μας από κάθε είδους αλλόθρησκους και κακόβουλους κατακτητές.
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ
+ Ιερεύς Ιωάννης Σουρλίγγας
